Το Μπλε θα Μείνει Γκρι Όσο δεν Τολμά Κανείς να το Αλλάξει.
“Μια ελαχιστότατη διόρθωση του ουσιώδους έχει μεγαλύτερη σημασία από εκατό δευτερεύουσες καινοτομίες”. Ραούλ Βάνεγκεμ
Η αυθεντική ζωή αρχίζει μόλις τελειώνουν οι ψευδαισθήσεις. Η ψευδαίσθηση ότι «όλα θα πάνε καλά» μέσα στον καταναλωτικό μας «παράδεισο», έχει ήδη καταρρεύσει. Η καθημερινότητα μας θυμίζει περισσότερο ένα απέραντο σφαγείο στο βωμό του ευρώ, για να πληρωθούν οι λογαριασμοί, οι φόροι, οι δόσεις, οι τράπεζες, το δικαίωμα απλώς να υπάρχουμε –και να καταναλώνουμε.
Απέναντι στα αδιέξοδα του παρόντος, ο μέσος Έλληνας μεθοδεύει τη διανοητική του φυγή προς το φαντασιακό, προς την «ψυχαγωγία μέχρι ανοησίας», προς τη χαμένη του παιδικότητα (γι’ αυτό και οι ασπρόμαυρες ταινίες της δεκαετίας του 1960 λατρεύονται ξανά). Μια ολόκληρη κοινωνία προσπαθεί ν’ ανακαλύψει το παιδί μέσα της, προκειμένου να εγκαταλείψει τις ευθύνες έξω της. Άλλωστε η «βρεφοποίηση» του πολίτη και η «γονεοποίηση» της Εξουσίας υπήρχε ανέκαθεν ο στόχος των εκάστοτε διαχειριστών της Εξουσίας.
Καμιά φορά προσπαθώ, μέσα σε λίγες σειρές, να προσθέσω λίγο περισσότερο ανθρακικό στη στατικότητα των ιδεών σας. Προσπαθώ επίσης να κωδικοποιήσω σκέψεις και να προτείνω λύσεις. Ορισμένα πράγματα είναι όμως προφανή. Πρέπει να περάσουμε πλέον από τη φάση της ποσότητας στη φάση της ποιότητας. Η ευημερία μιας κοινωνίας δεν μετριέται μόνο από τα κινητά τηλέφωνα, τις τηλεοράσεις, τα αυτοκίνητα και τις πιστωτικές κάρτες, αλλά κι από το πόσο ελεύθερη και αβαρής είναι από χρέη. Η όλη ιστορία περί ποσότητας είναι απατηλή. Αυτό που έχει αξία είναι η ποιότητα και το περιβάλλον.
Από την άλλη πρέπει να θυμόμαστε πως ο Καπιταλισμός δεν είναι ιδεολογία, αλλά ένα σύστημα παραγωγής πλούτου. Δεν μπορούμε να τον καταργήσουμε, τουλάχιστον προς το παρόν. Αυτό που μπορούμε και πρέπει να κάνουμε είναι να τον βάλουμε να δουλέψει προς όφελος των πολλών. Να επιδιώξουμε μια βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη, φιλική προς το περιβάλλον, και ο επιπλέον πλούτος που θα παράγεται να διανέμεται σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Να επιδιώξουμε τη δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμένους, με ίσες ευκαιρίες για όλους. Μιας κοινωνίας που θα προστατεύει την ιδιαιτερότητα και όχι να την πολτοποιεί. Μιας πολύχρωμης κοινωνίας ανοικτών οριζόντων, που θα υποστηρίζει τη δημιουργική έκφραση των πολιτών της.
Οι παλιοί σοφοί έλεγαν πως η λιτότητα είναι το κλειδί για την ευημερία. «Λιτότητα» δεν σημαίνει βεβαίως φτώχεια, αλλά σωστά μελετημένη χρήση του χώρου, του χρόνου και των αγαθών, με στόχο την καλύτερη αξιοποίησή τους. Δυστυχώς στην Ελλάδα είχαμε προ πολλού εγκαταλείψει την έννοια της «λιτότητας» κι γίναμε πρωταγωνιστές της σπατάλης, του υπερκαταναλωτισμού. Ειδικά το ελληνικό κράτος, το οποίο και συντηρούμε με τους φόρους μας. Είναι ατυχία για τους Έλληνες να διαθέτουν το πιο σπάταλο κράτος σε σχέση με τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης.
Μέχρι την έλευση της οικονομικής κρίσης και πριν αρχίσουν οι αιματηρές περικοπές που επέβαλλε η Τρόικα υπολογίζονταν ότι κάθε χρόνο το ελληνικό κράτος σπαταλούσε άσκοπα περίπου 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ελληνικό δημόσιο με βάση τις αλόγιστες δαπάνες που κάνει θα μπορούσε να παρέχει κατά 35% και καλύτερες υπηρεσίες στους Έλληνες, δηλαδή καλύτερη υγεία, καλύτερη παιδεία, δημόσιες μεταφορές κ.α.
Αντί όμως να περικόψει τις σπατάλες του και να μειώσει τα χρέη του –κάτι που πρέπει αναγκαστικά να κάνει προκειμένου να βρεθούν πόροι για τη χρηματοδότηση του κόστους της γήρανσης του πληθυσμού της χώρας–, το ελληνικό κράτος επιλέγει να εξαπολύει κατά διαστήματα φοροεισπρακτικές εκστρατείες (κλείσιμο ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων, έκτακτους ελέγχους, πρόσθετους φόρους, πρόστιμα κ.α.) σε βάρος των Ελλήνων πολιτών. Γι’ αυτό και οι Έλληνες δεν εμπιστεύονται το κράτος τους και το βλέπουν κάτι σαν νέο-οθωμανικό κατάλοιπο που τους ξεζουμίζει.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι δεν διαλέγουμε αυτό που είμαστε, αλλά μπορούμε πάντα να διαλέξουμε αυτό που θέλουμε να γίνουμε. Αλλά για να γίνουμε αυτό που προοριζόμαστε να γίνουμε, δεν πρέπει να «πετάμε κάτω από το χαλί» σημαντικά ζητήματα, τα οποία και πρέπει να συζητάμε ανοικτά. Κι επειδή το μέλλον αδημονεί και μας πιέζει, εμείς πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις ψύχραιμα και αισιόδοξα. Να τις βλέπουμε ως ευκαιρίες εξέλιξης. Να μην πέφτουμε στην παγίδα της απαισιοδοξίας και της μιζέριας. Αντίθετα είναι καλό να εγκαινιάσουμε μια νέα εποχή ελεύθερης, ανοιχτής και αντισυμβατικής σκέψης. Το αποτέλεσμα θα μας εντυπωσιάσει!
***
Γιώργος Στάμκος
στο περιοδικό
zenithmag
