Σάιμον Μπάτλελ, δημοσιογράφος: “Πιστεύουμε ότι η πρώτη μη επανδρωμένη αποστολή στον ‘Αρη έγινε το 1962 επίσης πιστεύουμε ότι υπάρχει πολύ σημαντικός λόγος απόκρυψης των αληθινών συνθηκών που επικρατούν στον Αρη, που φαίνονται να είναι ευνοϊκές για την ανθρώπινη ζωή. Οι προσπάθειες που γίνονται να πεισθεί ο κόσμος για το αντίθετο δείχνει ότι κάποια σκευωρία υπάρχει”.
Ο πλανήτης Aρης είναι αναμφισβήτητα ο πιο μυστηριώδης πλανήτης του Ηλιακού μας συστήματος. Γνωρίζουμε ελάχιστα γι’ αυτόν και όμως οι μύθοι και οι αλλόκοτες ιστορίες που τον συνοδεύουν είναι αμέτρητες.
Όλοι έχετε δει το περίφημο πρόσωπο του Αρη [1]ενώ, σίγουρα θα έχετε ακούσει θεωρίες για πιθανή ζωή στο κόκκινο πλανήτη ενώ ακόμα και στενές επαφές τετάρτου τύπου Γήινων με Αρειανούς! Όλα αυτά με το πρώτο άκουσμα φαντάζουν χαζά εφόσον οι επιστημονικές κοινότητες όλου του κόσμου διαρκώς διαψεύδουν κάθε τέτοια πιθανότητα όμως συνέχεια έρχονται στο φως νέα στοιχεία που αμφισβητούν τα λεγόμενα των αστρονόμων και προσπαθούν να αποδείξουν το αντίθετο.
Μέσα από αυτό το άρθρο θα ξετυλίξω τον μίτο του μυστηρίου και όπως αντιλαμάνεστε θα καταλήξουμε πάλι σε μυστήριο. Υπάρχει ή υπήρξε στο παρελθόν νοήμων ζωή που ανέπτυξε πολιτισμό και σε τουλάχιστον άλλο ένα ουράνιο σώμα του Ηλιακού μας συστήματος εκτός από τη Γη!
Αρης και Γη. Ξεφεύγοντας όμως λίγο από τον πρόλογο πιστεύω θα ήταν καλό να πούμε μερικά λόγια για τον διάσημο Άρη. Λέγεται ότι ο πλανήτης πήρε το όνομά του από τον θεό Αρη, τον θεό του πολέμου διότι ο πλανήτης έχει έντονο κόκκινο χρώμα σχεδόν το χρώμα του αίματος και οι Αρχαίοι Έλληνες συσχέτισαν το αίμα με τον πόλεμο.
(σημείωση Ίωνα Μάγγου – στην επιφάνεια του ειναι γαλάζιος, η NASA αλλάζει τις ρυθμισεις RGB αποδεδειγμένα)
Ο Αρης είναι ο τέταρτος κατά σειρά πλανήτης που περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο, ενώ η Γη είναι ο τρίτος, και έχει τις περισσότερες ομοιότητες με την Γη από τους υπόλοιπους πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος. Έχει την μισή περίπου έκτασή της και μόνο το ένα δέκατο του όγκου της, έχει ατμόσφαιρα, η οποία όμως έχει περίπου 100 φορές μικρότερη πυκνότητα από της Γης και βαρύτητα που υπολογίζεται στα 2/5 του δικού μας πλανήτη (η Σελήνη έχει το 1/6).
Περιστρέφεται μια φορά κάθε 24 ½ ώρες και ο άξονας του έχει τέτοια κλίση ώστε οι εποχές του να μοιάζουν με τις γήινες. Είναι όμως ψυχρότερος λόγω της απόστασής του από τον Ήλιο. Στους πόλους του έχουν ανιχνευτεί πάγοι, ενώ τελευταίες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι πιθανότατα στο πρόσφατο παρελθόν μεγάλο τμήμα του πλανήτη σκεπαζόταν από πάγο. Επιπλέον, εικόνες από δύο οχήματα σε τροχιά αποκαλύπτουν υπολείμματα χιονιού και παγετώνες.
Ο Φόβος και ο Δείμος, οι δορυφόροι του Άρη, μπορούμε να πούμε ότι δεν έχουν ομοιότητες με αυτόν όμως ίσως αποτελούν βάση για την αναζήτηση ζωής στον πλανήτη.
Ο Αρης έχει μια ανοιχτόχρωμη κοκκινωπή επιφάνεια, ενώ ο Φόβος και ο Δείμος έχουν σκοτεινή επιφάνεια. Αυτό λογικά οφείλεται στο ότι οι δορυφόροι αυτοί ήταν κάποτε αστεροειδής. Το αξιοπρόσεχτο στα ουράνια αυτά σώματα είναι ότι έχουν τόσο ποσότητες νερού όσο και ενώσεις που περιέχουν άνθρακα και μοιάζουν με αυτές που βρίσκονται σε έμβια όντα.
Για τον Φόβο θα μιλήσουμε αναλυτικότερα παρακάτω. Δυνατότητα ανάπτυξης ζωής στον πλανήτη Θεωρείται ιδιαίτερα πιθανό η τροχιά του Αρη να διαταράχτηκε στο παρελθόν και το πέρασμά του κοντά από τη Γη να είχε ως αποτέλεσμα μεγάλες καταστροφές. Όμως, καθώς η Γη έχει μεγαλύτερη μάζα όταν συνέβηκε αυτό ο πλανήτης μας θα «άρπαξε» την ατμόσφαιρα του ‘Αρη εξαλείφοντας κάποιον πανάρχαιο αρειανό πολιτισμό. Βέβαια αν κάτι τέτοιο είχε όντως συμβεί σήμερα θα ήταν δυνατό να το γνωρίζουμε αφού θα ήταν εμφανή τόσο τα σημάδια της καταστροφής, όσο και κάποια απομεινάρια του πολιτισμού.
Ακόμα, σίγουρα θα είχαν επιβιώσει υπολείμματα ζωής στον Αρη, έστω και μικρόβια που θα είχαν προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον.. Η ανακάλυψη ενός μετεωρίτη (με τον κωδικό ALH84001) στην Ανταρκτική που έπεσε στη Γη πριν από 13.000 χρόνια και που αποδείχτηκε ότι προέρχεται από τον Αρη μπορεί να αποτελέσει την απόδειξη ότι υπήρχε ζωή στον Αρη πριν από 3.6 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ο Αρης δεν ήταν ο ακατοίκητος και αφιλόξενος κόκκινος πλανήτης που γνωρίζουμε σήμερα, αλλά ένας πιο θερμός και υγρός πλανήτης με ποτάμια, λίμνες ακόμα ίσως και ωκεανούς μας λένε οι επιστήμονες.
Η πρώτη προσπάθεια για ανίχνευση ζωής στον Αρη έγινε στις 20 Ιουλίου 1976 όπου το Βίκινγκ 1 προσεδαφίστηκε στον κόκκινο πλανήτη και συγκεκριμένα στην Ουτοπία. Το Βίγκινγ 1 ήταν εφοδιασμένο με τρεις αυτόματους αναλυτές οι οποίοι θα ανέλυαν και θα εξέταζαν χώμα από την επιφάνεια του Αρη ώστε να διαλευκανθεί εάν υπάρχουν σε αυτό μικροοργανισμοί.
Οι αναλυτές περιείχαν θρεπτικά συστατικά και είχαν θερμοκρασία κατάλληλη για τον πολλαπλασιασμό μικροοργανισμών. Σε περίπτωση που υπήρχαν μικρόβια, τρεφόμενα θα απέβαλλαν αέρια τα οποία θα ανίχνευε ο πρώτος αναλυτής. Προς μεγάλη έκπληξη των επιστημόνων της NASA ο πρώτος αναλυτής δύο μέρες μετά την προσεδάφιση του οχήματος έδειξε ότι υπήρχε έντονη παραγωγή αερίων και μάλιστα 15 φορές μεγαλύτερη από τα αντίστοιχα πειράματα που έγιναν σε γήινους μικροοργανισμούς.
Η είδηση παρουσιάστηκε στα ΜΜΕ αλλά η ΝΑSA συνέστησε σύνεση και περίμενε να επιβεβαιώσει το ίδιο αποτέλεσμα το σκάφος Βίκινγκ 2 που θα έκανε την ίδια εργασία ένα μήνα αργότερα στην περιοχή Κρίσις του Αρη. Οι τηλεμετρητές του Βίκινγκ 2 έδειξαν τα ίδια αποτελέσματα αλλά οι επιστήμονες δεν είχαν ακόμα πειστεί. Διεξήγαγαν ένα αντιπείραμα, κατά το οποίο αποστείρωσαν στους 160 βαθμούς Κελσίου νέα δείγματα εδάφους από το αρχικό που είχε συλλέξει ο βραχίονας. Στη συνέχεια τα έβαλαν στο θρεπτικό θάλαμο.
Αν τα αέρια που είχαν παραχθεί ήταν αποτέλεσμα χημικής αντίδρασης των ανόργανων συστατικών του εδάφους με την τροφή, τότε η εκροή αερίων θα επαναλαμβανόταν. Αν όμως οφειλόταν σε μικροοργανισμούς, δηλαδή σε ζωή, τότε η έντονη θερμότητα θα τους σκότωνε και επομένως δεν θα «έτρωγαν» και δεν θα «απέβαλλαν» αέρια. Και πράγματι. Όταν μετά την αποστείρωση το νέο χώμα τοποθετήθηκε στο θρεπτικό χώρο, δεν υπήρξε παραγωγή αερίων. Δηλαδή δεν υπήρχαν ζωντανά μικρόβια. Σκοτώθηκαν όλα. Και τα ανόργανα υλικά δεν έδωσαν καμιά αντίδραση με παραγωγή αερίων. Άρα τα αποτελέσματα βάρυναν υπέρ της ύπαρξης ζωής στον Άρη!
Όμως ο τρίτος αναλυτής δεν ανίχνευσε οργανικά μόρια. Η ζωή όπως την ξέρουμε στη Γη απαιτεί οργανικά μόρια.Έτσι το συμπέρασμα έμεινε αιωρούμενο. Γιατί όμως η ζωή στον Αρη πρέπει οπωσδήποτε να είναι όμοια με τη ζωή στη Γη; Γιατί αποκλείεται να υπήρξε κάποιο λάθος στο φασματογράφο μάζας του αναλυτή; Γιατί δεν διερευνήθηκε περισσότερο το ενδεχόμενο ύπαρξης ζωής στον Αρη όταν υπάρχουν τόσες ενδείξεις; Γιατί ο σκεπτικισμός υπάρχει επιλεκτικά; Γιατί η προγραμματισμένη αποστολή του Βίγκινγκ 3 ακυρώθηκε; Γιατί η NASA δεν διεξήγαγε κανένα άλλο πείραμα μέχρι σήμερα για ανίχνευση ζωής στον Αρη; Μήπως άραγε θέλουν να αποσιωπηθεί το θέμα;
Το 1877 έχει τις αρχές της ίσως η πιο παράξενη από όλες της ιστορίες που συνοδεύουν τον ‘Aρη. Τότε ο διευθυντής του αστεροσκοπείου του Μιλάνου, Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι, ανακοίνωσε ότι είδε αρδευτικά έδρα στον κόκκινο πλανήτη που βρισκόταν εκείνη την εποχή σε σχετικά πολύ κοντινή απόσταση από τη Γη! Ο Σκιαπαρέλι παρατήρησε ότι τα «κανάλια» αυτά όπως ονόμασε το δίκτυο των γραμμών που είδε, ξεκινούσαν ως επί το πλείστον από τους πόλους του ‘Αρη και διαπερνούσαν σχεδόν συμμετρικά όλο τον πλανήτη. Έτσι υπέθεσε ότι εκεί βρισκόταν κάποιος πολιτισμός ο οποίος είχε δημιουργήσει διώρυγες για να μεταφέρει νερό από τους πόλους.
Το 1987 τα ξαναπαρατήρησε ενώ το 1981 όταν ο ‘Αρης βρέθηκε στο πλησιέστερο σημείο με τη Γη έκανε μια δεύτερη συγκλονιστική ανακάλυψη, τα κανάλια είχαν διπλασιαστεί και δίπλα σε κάθε παλιό κανάλι είχε δημιουργηθεί ένα νέο παράλληλο! Στη φωτογραφία φαίνεται το βόρειο ημισφαίριο του 1881. Λίγα χρόνια μετά μεταξύ άλλων και ο διάσημος αστρονόμος Πέρσιβαλ Λόουελ επιβεβαίωσαν τα ευρήματα του Σκιαπαρέλι.
Ο Λόοελ, πλούσιος άνθρωπος, προμηθεύτηκε ιδιαίτερα ακριβά όργανα μελέτης των ουράνιων σωμάτων και το 1894 συμφώνησε απόλυτα με τις παρατηρήσεις του Σκιαπαρέλι. Παρά τις αρχικές αντιδράσεις οι απόψεις των Σκιαπαρέλι και Λόουελ εκείνη την εποχή είχαν καθιερωθεί στην παγκόσμια αστρονομική κοινότητα. Το 1896 και ένας Έλληνας, ο ταλαντούχος Ε. Μ. Αντωνιάδης που εργαζόταν ως διευθυντής του Βρετανικού Αστρονομικού Συνδέσμου, έκανε όμοιες παρατηρήσεις και σχεδίασε ακριβέστατους χάρτες του Αρη με την λεπτομέρεια ότι πάνω τους υπήρχαν και 46 κανάλια.
Όμως το 1909, ο Αντωνιάδης συμπέρανε ότι οι διώρυγες δεν υπάρχουν και ήταν απλά αποτέλεσμα «λανθασμένης αντίληψης, ψυχολογικής προδιάθεσης και ψυχοφυσικών φαινομένων της όρασης». Πάντως δεν είχαν πειστεί όλοι αστρονόμοι από τα λόγια του Έλληνα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Ερλ Σλίφερ που υποστήριξε θερμά την ύπαρξη των καναλιών μέχρι το θάνατό του το 1964. Μάλιστα ένας από τους χάρτες του χρησιμοποιήθηκε από την αμερικάνικη αεροπορία στη δεκαετία του 1950 για το σχεδιασμό των πρώτων αποστολών του Άρη!
Από τον Ιούλιο του 1965 όπου το Μάρινερ 4 πέρασε κοντά από τον πλανήτη και οι φωτογραφίες που τράβηξε δεν έδειξαν κάτι αλλόκοτο άρχισε να ξεχνιέται το θέμα των καναλιών. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν σταλεί αρκετές αποστολές στον Αρη αλλά μπορούμε να πούμε ότι η ιστορία της εξερεύνησης του πλανήτη είναι γεμάτη με αποτυχίες και ατυχήματα αφού μόλις το 36% τους μάθαμε ότι στέφθηκε με επιτυχία.
Ωστόσο δεν είχε δοθεί στη δημοσιότητα καμία απολύτως φωτογραφία που θα μπορούσε να κρύβει την παραμικρή υποψία ύπαρξης των καναλιών ούτε κάποιο αστεροσκοπείο τα παρατήρησε. Όλα αυτά όμως μέχρι το έτος 1997. Οι εικόνες που πάρθηκαν από τις κάμερες του MGS (Mars Global Surveyor) και διέρρευσαν μέσα από την NASA είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτικές.
Η κυκλικότητα της τροχιάς του Φόβου, το χαμηλό του ύψος και η ταχύτητα της περιφοράς του, σε σχέση με την επιφάνεια του πλανήτη, τον έκαναν να φαίνεται τεχνητός. Ο αείμνηστος εξωβιολόγος Καρλ Σάγκαν ανέφερε χαρακτηριστικά πώς έχει πολύ μικρή μάζα και κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Ενώ ο Σκλόφσκι πιστεύει ότι ο δορυφόρος είναι πιθανό να είναι κούφιος!
«Το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένος πρέπει να έχει ένα ποσοστό στερεότητας, έτσι που οι δυνάμεις που το συγκροτούν (δυνάμεις συνοχής) να είναι μεγαλύτερες από τις παλιρροϊκές δυνάμεις βαρύτητας, δηλαδή την έλξη του Αρη, που τείνουν να διαλύσουν το δορυφόρο. Αυτή η προϋπόθεση κανονικά αποκλείει πυκνότητες μικρότερες από το 1/10 του γραμμαρίου ανά κυβικό εκατοστό. Έτσι μόνο μια πιθανότητα μας μένει. Μήπως ο Φόβος είναι στερεός απ’ έξω και κούφιος από μέσα; Ένας φυσικός δορυφόρος δεν μπορεί να είναι κούφιος.
Κατά συνέπεια καταλήγουμε ότι ο Φόβος ή ίσως και ο Δείμος είναι τεχνητοί!
Το 1989 το ρωσικό Φόβος 2 θα έφτανε στην επιφάνεια του ομώνυμου δορυφόρου με σκοπό να εγκαταστήσει όργανα εκεί. Στις 28 Μαρτίου 1989, λίγο πριν ο Φόβος 2 προσεδαφιστεί το ρωσικό κέντρο ελέγχου ανακοίνωσε την ξαφνική διακοπή επικοινωνίας με το σκάφος, υποτίθεται πως χάλασε ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οχήματος. Ας δούμε όμως την φωτογραφία που έδωσε σε σχετικό συνέδριο στις ΗΠΑ η Ρωσίδα λοχαγός Μαρίνα Πόποβιτς.
Είναι η τελευταία φωτογραφία που τράβηξε το σκάφος πριν χαθεί η επικοινωνία. Πάνω φαίνεται ο Φόβος, όπου το σκάφος θα προσέγγιζε και κάτω ένα άλλο κυλινδρικό αντικείμενο! Στην εικόνα δεν βλέπουμε λεπτομέρειες διότι έχει «υπερεκτεθεί» στο φως, όμως τι ήταν άραγε αυτό που εμπόδισε το Φόβος 2 να μας δείξει περισσότερα; Το κυλινδρικό αντικείμενο ήταν «σκάφος» που βγήκε από τον Φόβο; Κτυπήθηκε το γήινο Φόβος 2 από αυτό το «σκάφος»;
Είναι πολλά τα αναπάντητα ερώτημα που ζητούν μια εξήγηση από «επίσημα» χείλη. Η μυστικότητα στις τάξεις τον υπευθύνων όμως καλά κρατεί. Ακόμα και αν σήμερα δεν υπάρχει νοήμων ζωή στον κόκκινο πλανήτη, είναι τόσες πολλές οι «συμπτώσεις» που με κάνουν να δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι ο Αρης ήταν και είναι ένα έρημο ξηρό και μη κατοικήσιμο ουράνιο σώμα. Είναι πολλές οι αποστολές με προορισμό τον Αρη σε εξέλιξη και πολλές εκείνες που προγραμματίζονται για το άμεσο μέλλον. Το ευρωπαϊκό σκάφος Beagle 2 που είχε σκοπό την αναζήτηση εξωγήινου πολιτισμού μάθαμε ότι χάθηκε η επικοινωνία μαζί του αμέσως μετά την προσεδάφισή του στον Άρη.
Οι Αμερικάνοι σχεδιάζουν να κάνουν τον κόκκινο πλανήτη, πράσινο! Έχουν σκοπό να δαπανήσουν τεράστια ποσά ώστε να αλλάξουν το περιβάλλον του Αρη και να τον κάνουν κατοικήσιμο (και πάλι)! Ίσως η αλήθεια να μη βρίσκεται και τόσο μακριά όσο φανταζόμαστε και σύντομα να μάθουμε πολλά περισσότερα, ίσως ποτέ να μη μας αφήσουν να φτάσουμε κοντά στις πληροφορίες, ίσως και όλα να είναι όπως μας έχουν πει χωρίς να εμπεριέχεται τίποτα το (παρά)ξενο…
Και μη ξεχνάτε. Η Λογική Είναι Υπερεκτιμημένη!
***
Πηγές:
- Γεώργιος Θ. Κασιμάτης: Εξωγήινη Αρχαιολογία, Ε. Έσοπτρον
- Ισαάκ Ασίμοφ: ‘Αρης, ο μυστηριώδης γείτονάς μας, Ε Κέδρος
- Περιοδικό Περισκόπιο της Επιστήμης: τεύχος 278
- Περιοδικό National Geographic: Τόμος 12, Νο1
- http://www.nasa.gov – http://enterprisemission.com
- http://community-2.webtv.net/katsscan/AncientMoonMars1/
Για το παρόν κείμενο είναι υπεύθυνο ένα χαμίνι.
Μέλος Κέντρου Αναζήτησης Πανεπιστημίου Αιγαίου.
24grammata
viaΟ πλανήτης Aρης είναι αναμφισβήτητα ο πιο μυστηριώδης πλανήτης του Ηλιακού μας συστήματος. Γνωρίζουμε ελάχιστα γι’ αυτόν και όμως οι μύθοι και οι αλλόκοτες ιστορίες που τον συνοδεύουν είναι αμέτρητες.
Όλοι έχετε δει το περίφημο πρόσωπο του Αρη [1]ενώ, σίγουρα θα έχετε ακούσει θεωρίες για πιθανή ζωή στο κόκκινο πλανήτη ενώ ακόμα και στενές επαφές τετάρτου τύπου Γήινων με Αρειανούς! Όλα αυτά με το πρώτο άκουσμα φαντάζουν χαζά εφόσον οι επιστημονικές κοινότητες όλου του κόσμου διαρκώς διαψεύδουν κάθε τέτοια πιθανότητα όμως συνέχεια έρχονται στο φως νέα στοιχεία που αμφισβητούν τα λεγόμενα των αστρονόμων και προσπαθούν να αποδείξουν το αντίθετο.
Μέσα από αυτό το άρθρο θα ξετυλίξω τον μίτο του μυστηρίου και όπως αντιλαμάνεστε θα καταλήξουμε πάλι σε μυστήριο. Υπάρχει ή υπήρξε στο παρελθόν νοήμων ζωή που ανέπτυξε πολιτισμό και σε τουλάχιστον άλλο ένα ουράνιο σώμα του Ηλιακού μας συστήματος εκτός από τη Γη!
Αρης και Γη. Ξεφεύγοντας όμως λίγο από τον πρόλογο πιστεύω θα ήταν καλό να πούμε μερικά λόγια για τον διάσημο Άρη. Λέγεται ότι ο πλανήτης πήρε το όνομά του από τον θεό Αρη, τον θεό του πολέμου διότι ο πλανήτης έχει έντονο κόκκινο χρώμα σχεδόν το χρώμα του αίματος και οι Αρχαίοι Έλληνες συσχέτισαν το αίμα με τον πόλεμο.
(σημείωση Ίωνα Μάγγου – στην επιφάνεια του ειναι γαλάζιος, η NASA αλλάζει τις ρυθμισεις RGB αποδεδειγμένα)
Ο Αρης είναι ο τέταρτος κατά σειρά πλανήτης που περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο, ενώ η Γη είναι ο τρίτος, και έχει τις περισσότερες ομοιότητες με την Γη από τους υπόλοιπους πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος. Έχει την μισή περίπου έκτασή της και μόνο το ένα δέκατο του όγκου της, έχει ατμόσφαιρα, η οποία όμως έχει περίπου 100 φορές μικρότερη πυκνότητα από της Γης και βαρύτητα που υπολογίζεται στα 2/5 του δικού μας πλανήτη (η Σελήνη έχει το 1/6).
Περιστρέφεται μια φορά κάθε 24 ½ ώρες και ο άξονας του έχει τέτοια κλίση ώστε οι εποχές του να μοιάζουν με τις γήινες. Είναι όμως ψυχρότερος λόγω της απόστασής του από τον Ήλιο. Στους πόλους του έχουν ανιχνευτεί πάγοι, ενώ τελευταίες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι πιθανότατα στο πρόσφατο παρελθόν μεγάλο τμήμα του πλανήτη σκεπαζόταν από πάγο. Επιπλέον, εικόνες από δύο οχήματα σε τροχιά αποκαλύπτουν υπολείμματα χιονιού και παγετώνες.
Ο Φόβος και ο Δείμος, οι δορυφόροι του Άρη, μπορούμε να πούμε ότι δεν έχουν ομοιότητες με αυτόν όμως ίσως αποτελούν βάση για την αναζήτηση ζωής στον πλανήτη.
Ο Αρης έχει μια ανοιχτόχρωμη κοκκινωπή επιφάνεια, ενώ ο Φόβος και ο Δείμος έχουν σκοτεινή επιφάνεια. Αυτό λογικά οφείλεται στο ότι οι δορυφόροι αυτοί ήταν κάποτε αστεροειδής. Το αξιοπρόσεχτο στα ουράνια αυτά σώματα είναι ότι έχουν τόσο ποσότητες νερού όσο και ενώσεις που περιέχουν άνθρακα και μοιάζουν με αυτές που βρίσκονται σε έμβια όντα.
Για τον Φόβο θα μιλήσουμε αναλυτικότερα παρακάτω. Δυνατότητα ανάπτυξης ζωής στον πλανήτη Θεωρείται ιδιαίτερα πιθανό η τροχιά του Αρη να διαταράχτηκε στο παρελθόν και το πέρασμά του κοντά από τη Γη να είχε ως αποτέλεσμα μεγάλες καταστροφές. Όμως, καθώς η Γη έχει μεγαλύτερη μάζα όταν συνέβηκε αυτό ο πλανήτης μας θα «άρπαξε» την ατμόσφαιρα του ‘Αρη εξαλείφοντας κάποιον πανάρχαιο αρειανό πολιτισμό. Βέβαια αν κάτι τέτοιο είχε όντως συμβεί σήμερα θα ήταν δυνατό να το γνωρίζουμε αφού θα ήταν εμφανή τόσο τα σημάδια της καταστροφής, όσο και κάποια απομεινάρια του πολιτισμού.
Ακόμα, σίγουρα θα είχαν επιβιώσει υπολείμματα ζωής στον Αρη, έστω και μικρόβια που θα είχαν προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον.. Η ανακάλυψη ενός μετεωρίτη (με τον κωδικό ALH84001) στην Ανταρκτική που έπεσε στη Γη πριν από 13.000 χρόνια και που αποδείχτηκε ότι προέρχεται από τον Αρη μπορεί να αποτελέσει την απόδειξη ότι υπήρχε ζωή στον Αρη πριν από 3.6 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ο Αρης δεν ήταν ο ακατοίκητος και αφιλόξενος κόκκινος πλανήτης που γνωρίζουμε σήμερα, αλλά ένας πιο θερμός και υγρός πλανήτης με ποτάμια, λίμνες ακόμα ίσως και ωκεανούς μας λένε οι επιστήμονες.
Η πρώτη προσπάθεια για ανίχνευση ζωής στον Αρη έγινε στις 20 Ιουλίου 1976 όπου το Βίκινγκ 1 προσεδαφίστηκε στον κόκκινο πλανήτη και συγκεκριμένα στην Ουτοπία. Το Βίγκινγ 1 ήταν εφοδιασμένο με τρεις αυτόματους αναλυτές οι οποίοι θα ανέλυαν και θα εξέταζαν χώμα από την επιφάνεια του Αρη ώστε να διαλευκανθεί εάν υπάρχουν σε αυτό μικροοργανισμοί.
Οι αναλυτές περιείχαν θρεπτικά συστατικά και είχαν θερμοκρασία κατάλληλη για τον πολλαπλασιασμό μικροοργανισμών. Σε περίπτωση που υπήρχαν μικρόβια, τρεφόμενα θα απέβαλλαν αέρια τα οποία θα ανίχνευε ο πρώτος αναλυτής. Προς μεγάλη έκπληξη των επιστημόνων της NASA ο πρώτος αναλυτής δύο μέρες μετά την προσεδάφιση του οχήματος έδειξε ότι υπήρχε έντονη παραγωγή αερίων και μάλιστα 15 φορές μεγαλύτερη από τα αντίστοιχα πειράματα που έγιναν σε γήινους μικροοργανισμούς.
 |
Η είδηση παρουσιάστηκε στα ΜΜΕ αλλά η ΝΑSA συνέστησε σύνεση και περίμενε να επιβεβαιώσει το ίδιο αποτέλεσμα το σκάφος Βίκινγκ 2 που θα έκανε την ίδια εργασία ένα μήνα αργότερα στην περιοχή Κρίσις του Αρη. Οι τηλεμετρητές του Βίκινγκ 2 έδειξαν τα ίδια αποτελέσματα αλλά οι επιστήμονες δεν είχαν ακόμα πειστεί. Διεξήγαγαν ένα αντιπείραμα, κατά το οποίο αποστείρωσαν στους 160 βαθμούς Κελσίου νέα δείγματα εδάφους από το αρχικό που είχε συλλέξει ο βραχίονας. Στη συνέχεια τα έβαλαν στο θρεπτικό θάλαμο.
Αν τα αέρια που είχαν παραχθεί ήταν αποτέλεσμα χημικής αντίδρασης των ανόργανων συστατικών του εδάφους με την τροφή, τότε η εκροή αερίων θα επαναλαμβανόταν. Αν όμως οφειλόταν σε μικροοργανισμούς, δηλαδή σε ζωή, τότε η έντονη θερμότητα θα τους σκότωνε και επομένως δεν θα «έτρωγαν» και δεν θα «απέβαλλαν» αέρια. Και πράγματι. Όταν μετά την αποστείρωση το νέο χώμα τοποθετήθηκε στο θρεπτικό χώρο, δεν υπήρξε παραγωγή αερίων. Δηλαδή δεν υπήρχαν ζωντανά μικρόβια. Σκοτώθηκαν όλα. Και τα ανόργανα υλικά δεν έδωσαν καμιά αντίδραση με παραγωγή αερίων. Άρα τα αποτελέσματα βάρυναν υπέρ της ύπαρξης ζωής στον Άρη!
Όμως ο τρίτος αναλυτής δεν ανίχνευσε οργανικά μόρια. Η ζωή όπως την ξέρουμε στη Γη απαιτεί οργανικά μόρια.Έτσι το συμπέρασμα έμεινε αιωρούμενο. Γιατί όμως η ζωή στον Αρη πρέπει οπωσδήποτε να είναι όμοια με τη ζωή στη Γη; Γιατί αποκλείεται να υπήρξε κάποιο λάθος στο φασματογράφο μάζας του αναλυτή; Γιατί δεν διερευνήθηκε περισσότερο το ενδεχόμενο ύπαρξης ζωής στον Αρη όταν υπάρχουν τόσες ενδείξεις; Γιατί ο σκεπτικισμός υπάρχει επιλεκτικά; Γιατί η προγραμματισμένη αποστολή του Βίγκινγκ 3 ακυρώθηκε; Γιατί η NASA δεν διεξήγαγε κανένα άλλο πείραμα μέχρι σήμερα για ανίχνευση ζωής στον Αρη; Μήπως άραγε θέλουν να αποσιωπηθεί το θέμα;
Το 1877 έχει τις αρχές της ίσως η πιο παράξενη από όλες της ιστορίες που συνοδεύουν τον ‘Aρη. Τότε ο διευθυντής του αστεροσκοπείου του Μιλάνου, Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι, ανακοίνωσε ότι είδε αρδευτικά έδρα στον κόκκινο πλανήτη που βρισκόταν εκείνη την εποχή σε σχετικά πολύ κοντινή απόσταση από τη Γη! Ο Σκιαπαρέλι παρατήρησε ότι τα «κανάλια» αυτά όπως ονόμασε το δίκτυο των γραμμών που είδε, ξεκινούσαν ως επί το πλείστον από τους πόλους του ‘Αρη και διαπερνούσαν σχεδόν συμμετρικά όλο τον πλανήτη. Έτσι υπέθεσε ότι εκεί βρισκόταν κάποιος πολιτισμός ο οποίος είχε δημιουργήσει διώρυγες για να μεταφέρει νερό από τους πόλους.
Το 1987 τα ξαναπαρατήρησε ενώ το 1981 όταν ο ‘Αρης βρέθηκε στο πλησιέστερο σημείο με τη Γη έκανε μια δεύτερη συγκλονιστική ανακάλυψη, τα κανάλια είχαν διπλασιαστεί και δίπλα σε κάθε παλιό κανάλι είχε δημιουργηθεί ένα νέο παράλληλο! Στη φωτογραφία φαίνεται το βόρειο ημισφαίριο του 1881. Λίγα χρόνια μετά μεταξύ άλλων και ο διάσημος αστρονόμος Πέρσιβαλ Λόουελ επιβεβαίωσαν τα ευρήματα του Σκιαπαρέλι.
Ο Λόοελ, πλούσιος άνθρωπος, προμηθεύτηκε ιδιαίτερα ακριβά όργανα μελέτης των ουράνιων σωμάτων και το 1894 συμφώνησε απόλυτα με τις παρατηρήσεις του Σκιαπαρέλι. Παρά τις αρχικές αντιδράσεις οι απόψεις των Σκιαπαρέλι και Λόουελ εκείνη την εποχή είχαν καθιερωθεί στην παγκόσμια αστρονομική κοινότητα. Το 1896 και ένας Έλληνας, ο ταλαντούχος Ε. Μ. Αντωνιάδης που εργαζόταν ως διευθυντής του Βρετανικού Αστρονομικού Συνδέσμου, έκανε όμοιες παρατηρήσεις και σχεδίασε ακριβέστατους χάρτες του Αρη με την λεπτομέρεια ότι πάνω τους υπήρχαν και 46 κανάλια.
Όμως το 1909, ο Αντωνιάδης συμπέρανε ότι οι διώρυγες δεν υπάρχουν και ήταν απλά αποτέλεσμα «λανθασμένης αντίληψης, ψυχολογικής προδιάθεσης και ψυχοφυσικών φαινομένων της όρασης». Πάντως δεν είχαν πειστεί όλοι αστρονόμοι από τα λόγια του Έλληνα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Ερλ Σλίφερ που υποστήριξε θερμά την ύπαρξη των καναλιών μέχρι το θάνατό του το 1964. Μάλιστα ένας από τους χάρτες του χρησιμοποιήθηκε από την αμερικάνικη αεροπορία στη δεκαετία του 1950 για το σχεδιασμό των πρώτων αποστολών του Άρη!
Από τον Ιούλιο του 1965 όπου το Μάρινερ 4 πέρασε κοντά από τον πλανήτη και οι φωτογραφίες που τράβηξε δεν έδειξαν κάτι αλλόκοτο άρχισε να ξεχνιέται το θέμα των καναλιών. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν σταλεί αρκετές αποστολές στον Αρη αλλά μπορούμε να πούμε ότι η ιστορία της εξερεύνησης του πλανήτη είναι γεμάτη με αποτυχίες και ατυχήματα αφού μόλις το 36% τους μάθαμε ότι στέφθηκε με επιτυχία.
Ωστόσο δεν είχε δοθεί στη δημοσιότητα καμία απολύτως φωτογραφία που θα μπορούσε να κρύβει την παραμικρή υποψία ύπαρξης των καναλιών ούτε κάποιο αστεροσκοπείο τα παρατήρησε. Όλα αυτά όμως μέχρι το έτος 1997. Οι εικόνες που πάρθηκαν από τις κάμερες του MGS (Mars Global Surveyor) και διέρρευσαν μέσα από την NASA είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτικές.
Η κυκλικότητα της τροχιάς του Φόβου, το χαμηλό του ύψος και η ταχύτητα της περιφοράς του, σε σχέση με την επιφάνεια του πλανήτη, τον έκαναν να φαίνεται τεχνητός. Ο αείμνηστος εξωβιολόγος Καρλ Σάγκαν ανέφερε χαρακτηριστικά πώς έχει πολύ μικρή μάζα και κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Ενώ ο Σκλόφσκι πιστεύει ότι ο δορυφόρος είναι πιθανό να είναι κούφιος!
«Το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένος πρέπει να έχει ένα ποσοστό στερεότητας, έτσι που οι δυνάμεις που το συγκροτούν (δυνάμεις συνοχής) να είναι μεγαλύτερες από τις παλιρροϊκές δυνάμεις βαρύτητας, δηλαδή την έλξη του Αρη, που τείνουν να διαλύσουν το δορυφόρο. Αυτή η προϋπόθεση κανονικά αποκλείει πυκνότητες μικρότερες από το 1/10 του γραμμαρίου ανά κυβικό εκατοστό. Έτσι μόνο μια πιθανότητα μας μένει. Μήπως ο Φόβος είναι στερεός απ’ έξω και κούφιος από μέσα; Ένας φυσικός δορυφόρος δεν μπορεί να είναι κούφιος.
 |
Κατά συνέπεια καταλήγουμε ότι ο Φόβος ή ίσως και ο Δείμος είναι τεχνητοί!
Το 1989 το ρωσικό Φόβος 2 θα έφτανε στην επιφάνεια του ομώνυμου δορυφόρου με σκοπό να εγκαταστήσει όργανα εκεί. Στις 28 Μαρτίου 1989, λίγο πριν ο Φόβος 2 προσεδαφιστεί το ρωσικό κέντρο ελέγχου ανακοίνωσε την ξαφνική διακοπή επικοινωνίας με το σκάφος, υποτίθεται πως χάλασε ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οχήματος. Ας δούμε όμως την φωτογραφία που έδωσε σε σχετικό συνέδριο στις ΗΠΑ η Ρωσίδα λοχαγός Μαρίνα Πόποβιτς.
Είναι η τελευταία φωτογραφία που τράβηξε το σκάφος πριν χαθεί η επικοινωνία. Πάνω φαίνεται ο Φόβος, όπου το σκάφος θα προσέγγιζε και κάτω ένα άλλο κυλινδρικό αντικείμενο! Στην εικόνα δεν βλέπουμε λεπτομέρειες διότι έχει «υπερεκτεθεί» στο φως, όμως τι ήταν άραγε αυτό που εμπόδισε το Φόβος 2 να μας δείξει περισσότερα; Το κυλινδρικό αντικείμενο ήταν «σκάφος» που βγήκε από τον Φόβο; Κτυπήθηκε το γήινο Φόβος 2 από αυτό το «σκάφος»;
Είναι πολλά τα αναπάντητα ερώτημα που ζητούν μια εξήγηση από «επίσημα» χείλη. Η μυστικότητα στις τάξεις τον υπευθύνων όμως καλά κρατεί. Ακόμα και αν σήμερα δεν υπάρχει νοήμων ζωή στον κόκκινο πλανήτη, είναι τόσες πολλές οι «συμπτώσεις» που με κάνουν να δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι ο Αρης ήταν και είναι ένα έρημο ξηρό και μη κατοικήσιμο ουράνιο σώμα. Είναι πολλές οι αποστολές με προορισμό τον Αρη σε εξέλιξη και πολλές εκείνες που προγραμματίζονται για το άμεσο μέλλον. Το ευρωπαϊκό σκάφος Beagle 2 που είχε σκοπό την αναζήτηση εξωγήινου πολιτισμού μάθαμε ότι χάθηκε η επικοινωνία μαζί του αμέσως μετά την προσεδάφισή του στον Άρη.
Οι Αμερικάνοι σχεδιάζουν να κάνουν τον κόκκινο πλανήτη, πράσινο! Έχουν σκοπό να δαπανήσουν τεράστια ποσά ώστε να αλλάξουν το περιβάλλον του Αρη και να τον κάνουν κατοικήσιμο (και πάλι)! Ίσως η αλήθεια να μη βρίσκεται και τόσο μακριά όσο φανταζόμαστε και σύντομα να μάθουμε πολλά περισσότερα, ίσως ποτέ να μη μας αφήσουν να φτάσουμε κοντά στις πληροφορίες, ίσως και όλα να είναι όπως μας έχουν πει χωρίς να εμπεριέχεται τίποτα το (παρά)ξενο…
Και μη ξεχνάτε. Η Λογική Είναι Υπερεκτιμημένη!
***
Πηγές:
- Γεώργιος Θ. Κασιμάτης: Εξωγήινη Αρχαιολογία, Ε. Έσοπτρον
- Ισαάκ Ασίμοφ: ‘Αρης, ο μυστηριώδης γείτονάς μας, Ε Κέδρος
- Περιοδικό Περισκόπιο της Επιστήμης: τεύχος 278
- Περιοδικό National Geographic: Τόμος 12, Νο1
- http://www.nasa.gov – http://enterprisemission.com
- http://community-2.webtv.net/katsscan/AncientMoonMars1/
Για το παρόν κείμενο είναι υπεύθυνο ένα χαμίνι.
Μέλος Κέντρου Αναζήτησης Πανεπιστημίου Αιγαίου.
24grammata
