του Νικήτα Καυκιού
Αν έχω τις ικανότητες της σωστής επικοινωνίας
δεν είναι βέβαιο ότι η σχέση μου
θα βελτιωθεί σημαντικά,
είναι όμως βέβαιο ότι χωρίς αυτές τις ικανότητες επικοινωνίας
η σχέση μου δεν πρόκειται να βελτιωθεί
και με τον καιρό θα έρθουν αισθήματα
κατάθλιψης, έλλειψη ικανοποίησης και ίσως χωρισμός.
- Μετά από την πρώτη περίοδο της εξιδανίκευσης του συντρόφου στα πλαίσια του ερωτικού ενθουσιασμού έρχεται συνήθως η απογοήτευση. Σιγά - σιγά συνειδητοποιούμε ότι ο σύντροφός μας δεν είναι αυτός που θα θέλαμε να είναι. Για να αποφύγουμε την απογοήτευση και το μαρασμό οφείλουμε να περάσουμε σε μια δεύτερη φάση της σχέσης και να αγαπήσουμε τον σύντροφό μας γι' αυτό που είναι και όχι γι' αυτό που θα θέλαμε να είναι. Αυτή η φάση της ώριμης αγάπης βασίζεται στην προσπάθεια, στην γνώση, στην υπομονή, στη φροντίδα και στον αμοιβαίο σεβασμό. Πρόκειται περισσότερο για ένα ατέλειωτο, περιπετειώδες ταξίδι παρά για ένα στόχο που μπορούμε να πετύχουμε μια για πάντα.
H καλή σχέση προϋποθέτει ωριμότητα, συγκρότηση, ισορροπία, αντοχή και υπομονή. Για να επικοινωνήσουμε σωστά χρειάζεται να καλλιεργήσουμε την αυτογνωσία και τον αυτοέλεγχο και να αναζητήσουμε νέους τρόπους δημιουργικής επικοινωνίας. Ο σύντροφός μου δεν ευθύνεται για τα δικά μου αρνητικά αισθήματα. Δεν είναι αυτός που με πληγώνει αλλά ο τρόπος που εγώ αντιλαμβάνομαι και κατανοώ τη συμπεριφορά του. Σε όλες τις περιπτώσεις που πιστεύω ότι αυτός ευθύνεται για τη σύγκρουση, η αλήθεια είναι ότι έχω και εγώ πάντοτε ένα μερίδιο ευθύνης.
Κάθε φορά που ενώ ο σύντροφός μου εκφράζει ανάγκες ή παράπονα ή ανησυχίες, εγώ απειλώ, καθοδηγώ, ικετεύω, κολακεύω, ανακρίνω, αμφισβητώ, διακόπτω, κρίνω, κατηγορώ, ενοχοποιώ, γελοιοποιώ, ερμηνεύω ή αλλάζω θέμα εμποδίζω την επικοινωνία και τραυματίζω την αγάπη.
Εποικοδομητική έκφραση του θυμού.
- Εκφράζω το θυμό χωρίς να θίγω την αξιοπρέπεια του άλλου. Αντί να αντιδρώ ανακλαστικά στα αρνητικά ερεθίσματα μαθαίνω να ελέγχω τις αντιδράσεις μου προβλέποντας τι θα συνέβαινε αν θα έχανα τον έλεγχο. Η βίαιη και ανεξέλεγκτη έκφραση του θυμού έχει αρνητικές συνέπειες.
- Εκφράζω το θυμό μου με αποφασιστικότητα και τόλμη γιατί αν τον καταπιέζω μπορεί να μου δημιουργήσει συμπτώματα όπως κατάθλιψη, υπέρταση ή γαστρεντερικές διαταραχές.
- Συμφωνώ με τον σύντροφό μου ότι η διάρκεια της σύγκρουσης δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 15 λεπτά.
- Δεν λέω πρόχειρα και βιαστικά ότι μου έρθει στο νου αλλά σκέπτομαι προσεκτικά τι είναι αυτό που θέλω να πω και αναζητώ τον καλύτερο τρόπο για να το εκφράσω ώστε ο άλλος να με καταλάβει.
- Αναγνωρίζω τα πρώτα σήματα που μου δίνει ο οργανισμός μου ότι ο θυμός έρχεται (σφίξιμο, χτυποκάρδι κ.λ.π.). Ελέγχω το θυμό πριν φουντώσει.
- Αποστασιοποιούμαι και αξιολογώ αντικειμενικά την κατάσταση. Εξετάζω αν ο λόγος που μου προκάλεσε το θυμό είναι όντως τόσο σημαντικός όσο μου φάνηκε στην αρχή.
- Προσπαθώ να ερμηνεύσω διαφορετικά την προκλητική συμπεριφορά που κινητοποίησε το θυμό μέσα μου. Συνήθως τα πράγματα δεν είναι τόσο καταστροφικά όσο μας φαίνονται με μια πρώτη ματιά.
- Αντί να χρωματίσω τα ενοχλητικά γεγονότα με αρνητικές εκφράσεις όπως "είναι φοβερό, φρίκη, δεν αντέχω άλλο" είναι προτιμότερο να φωτογραφίσω με ουδετερότητα την πραγματικότητα και να πω μέσα μου "είναι φυσικό να μη νιώθω και τόσο καλά αντιμετωπίζοντας αυτή την κατάσταση αλλά όσο περισσότερο διατηρώ την ψυχραιμία μου, τόσο καλύτερα τα καταφέρνω".
- Διατηρώ τη συναισθηματική μου ισορροπία παραμένοντας αληθινός ως προς τις ανώτερες αρχές και αξίες μου.
- Μαθαίνω να βλέπω την περίσταση μέσα από τα μάτια του άλλου.
- Προσέχω τον τόνο και την χροιά της φωνής, τη στάση του σώματος και τις χειρονομίες.
- Ξεκολλάω από την ένταση του παρόντος παίρνοντας υπόψη μου το ευρύτερο, διαχρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται η σχέση. Φέρνω στο νου μου κάποια τρυφερή στιγμή που έχω ζήσει με το σύντροφό μου.
- Δεν προσπαθώ να δικαιωθώ. Δεν χρειάζεται να δικαιώσω το θυμό μου. Κάποιες φορές επιτρέπεται να θυμώνω ακόμη και όταν έχω άδικο.
- Προσπαθώ να χρησιμοποιήσω το θυμό μου ως κίνητρο γόνιμων επιλογών όπως για παράδειγμα διεκδίκηση δικαιωμάτων, αναθεώρηση στόχων, αλλαγή αρνητικών προτύπων ζωής.
Ειρηνική αποδοχή του θυμού.
- Βλέπω σε κάθε σύγκρουση μια πολύτιμη ευκαιρία για να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου και να γίνω καλύτερος. Ο θυμός του συντρόφου τις περισσότερες φορές κινεί τα νήματα δικών μου ψυχικών τραυμάτων. Η ενόχληση που νιώθω είναι ένα καμπανάκι που με ειδοποιεί ότι κάτι πρέπει να αλλάξω στον εαυτό μου.
- Αν ο άλλος θυμώνει μαζί μου αυτό δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι φταίω εγώ. Κατανοώ αυτό που λέει χωρίς να το αποδέχομαι.
- Αυτό που λέει ο άλλος πάνω στο θυμό του δεν είναι αυτό που πραγματικά πιστεύει ή αισθάνεται. Το λέει για να με πονέσει θεωρώντας ότι έτσι θα με καταστήσει μέτοχο στον πόνο του. Δεν παίρνω τοις μετρητοίς τα λόγια του. Η βίαιη έκφραση της οργής είναι μια απεγνωσμένη πράξη επικοινωνίας.
- Συγκεντρώνω την προσοχή μου στον πόνο που κρύβεται πίσω από το θυμό του άλλου. Προσπαθώ να καταλάβω το βαθύτερο μήνυμα που κρύβεται πίσω από τα λόγια του και αναζητώ τρόπο για να τον βοηθήσω. Αυτός που θυμώνει ίσως αισθάνεται αδικημένος και παραμελημένος και χρειάζεται υποστήριξη και φροντίδα.
- Δεν υψώνω τον τόνο της φωνής μου. Χαμηλώνω το βλέμμα.
- Επαναλαμβάνω μέσα μου θετικές φράσεις όπως: "Μεταμορφώνω τη σύγκρουση σε δημιουργική εμπειρία", "Ο θυμός του, με μαθαίνει να αγαπώ άνευ όρων" ή "Αυτή η υπομονή με κάνει πιο δυνατό" ή "Γνωρίζω πως κατά βάθος με αγαπά αργότερα που θα μιλήσουμε θα μου ζητήσει συγνώμη".
- Όταν νιώθουμε ήρεμοι συμφωνούμε με τον σύντροφό μας σε ένα σύστημα αμοιβών - δώρων για το σύντροφο που θα διαχειριστεί σωστά την επόμενη σύγκρουση.
- Όσο μπορώ αποφεύγω να κάνω υποχωρήσεις σε θεμελιώδη ζητήματα που αφορούν στην ισορροπία της προσωπικής μου ζωής. Αν αφήσω τον άλλο να με πατήσει είναι αναπόφευκτο μετά να νιώθω οργισμένος.
Επίλυση συγκρούσεων.
- Προσπαθώντας να αποφύγω τη σύγκρουση καλύπτω τα προβλήματα χωρίς να τα λύνω. Αποδέχομαι τη σύγκρουση ως ένα ισχυρό κίνητρο για την βελτίωση της σχέσης.
- Μεταμορφώνω τις ενοχλητικές διαφορές σε δημιουργική ανταλλαγή απόψεων. Αναζητώ δημιουργικές λύσεις που ξεπερνούν τον απλό καταπιεστικό συμβιβασμό δύο διαφορετικών απόψεων. Ανακαλύπτω τη συμπληρωματικότητα που έχουν οι σκέψεις, τα αισθήματα και οι ανάγκες του συντρόφου μου με τα δικά μου.
- Η σύγκρουση δεν λύνεται όταν δικαιωθεί ο ένας από τους δύο συντρόφους αλλά όταν κυριαρχήσει η αγάπη.
Αντιμετώπιση της πεσμένης διάθεσης μετά από τη σύγκρουση:
- Αποδέχομαι ήρεμα το ότι πέρασα μια δύσκολη φάση. Είναι ανθρώπινο να πέφτει η διάθεσή μου.
- Χαλαρώνω το σώμα και φέρνω στο νου μου θετικές φράσεις και όμορφες εικόνες.
- Φροντίζω όσο πιο γρήγορα γίνεται να παρηγορήσω τον εαυτό μου προσφέροντάς του ευχάριστες και δημιουργικές εμπειρίες.
- Κάνω ότι μπορώ για να συμφιλιωθώ με το σύντροφό μου το συντομότερο δυνατόν.
Υποστήριξη και αύξηση της αγάπης:
- Όσο μπορώ προστατεύω τη σχέση από τα προβλήματα της καθημερινότητας.
- Ρομαντικές συναντήσεις.
- Ποιοτικές σεξουαλικές επαφές.
- Χιούμορ.
- Μικρά δώρα.
Συμφιλίωση με την πραγματικότητα
Κάνε ότι μπορείς
με αυτό που έχεις
εκεί που είσαι.
(T. Roosevelt)
- Επειδή ούτε εγώ ούτε ο σύντροφός
μου είμαστε τέλειοι, δεν μπορούμε να έχουμε μια τέλεια σχέση.
-Μαθαίνω να συμφιλιώνομαι με αυτό που είναι έτσι όπως είναι χωρίς να επιδιώκω οπωσδήποτε να επέλθει κάποια θετική αλλαγή. Συμφιλιώνομαι και συνεργάζομαι με τη δυναμική ροή των καταστάσεων και των γεγονότων. Χωρίς να βιάζω τον εαυτό μου προσπαθώ με ηρεμία να αλλάξω προς το καλύτερο.
-Τα πράγματα δεν είναι δυνατόν να πηγαίνουν όπως θα ήθελα. Οι πολλές απαιτήσεις και οι υψηλές προσδοκίες θα φέρουν απογοήτευση και πόνο.
-Δεν παίρνω τον εαυτό μου πολύ στα σοβαρά. Ο θυμός και η θλίψη είναι σημαντικά συναισθήματα αλλά συχνά συνοδεύονται από ιδέες που αν τις εξετάσω προσεκτικά θα μου φέρουν γέλιο.
-Δεν είναι δυνατόν να λυθούν άμεσα όλα τα προβλήματα και μάλιστα με τον τρόπο που εγώ φαντάζομαι ή επιθυμώ. Το καλύτερο που έχω να κάνω δεν είναι να επιδιώκω οπωσδήποτε τη λύση κάποιου προβλήματος εδώ και τώρα αλλά να μάθω να διαχειρίζομαι τις καταστάσεις με τον καλύτερο τρόπο.
-Δεν ωφελεί σε τίποτα να υποστηρίζω ότι είμαι σωστός και δίκαιος, ότι οι άλλοι φταίνε που με αδικούν και μπλοκάρουν τα σχέδιά μου και ότι είναι άδικο να βασανίζομαι με αυτό τον τρόπο.
- Αν αποτύχω χίλιες φορές να εφαρμόσω στην πράξη όσα γνωρίζω, προσπαθώ χίλιες και μία φορές να τα καταφέρω. Ενώ παράλληλα είμαι έτοιμος να συγχωρήσω τον εαυτό μου δέκα χιλιάδες φορές.
- Η αυτοαποδοχή και ο αυτοσεβασμός είναι τα καύσιμα που μπορούν να πυροδοτήσουν την αλλαγή. Τίποτε καλό δεν μπορεί να συμβεί έξω από τον ορίζοντα της αγάπης.
-Μαθαίνω να συμφιλιώνομαι με αυτό που είναι έτσι όπως είναι χωρίς να επιδιώκω οπωσδήποτε να επέλθει κάποια θετική αλλαγή. Συμφιλιώνομαι και συνεργάζομαι με τη δυναμική ροή των καταστάσεων και των γεγονότων. Χωρίς να βιάζω τον εαυτό μου προσπαθώ με ηρεμία να αλλάξω προς το καλύτερο.
-Τα πράγματα δεν είναι δυνατόν να πηγαίνουν όπως θα ήθελα. Οι πολλές απαιτήσεις και οι υψηλές προσδοκίες θα φέρουν απογοήτευση και πόνο.
-Δεν παίρνω τον εαυτό μου πολύ στα σοβαρά. Ο θυμός και η θλίψη είναι σημαντικά συναισθήματα αλλά συχνά συνοδεύονται από ιδέες που αν τις εξετάσω προσεκτικά θα μου φέρουν γέλιο.
-Δεν είναι δυνατόν να λυθούν άμεσα όλα τα προβλήματα και μάλιστα με τον τρόπο που εγώ φαντάζομαι ή επιθυμώ. Το καλύτερο που έχω να κάνω δεν είναι να επιδιώκω οπωσδήποτε τη λύση κάποιου προβλήματος εδώ και τώρα αλλά να μάθω να διαχειρίζομαι τις καταστάσεις με τον καλύτερο τρόπο.
-Δεν ωφελεί σε τίποτα να υποστηρίζω ότι είμαι σωστός και δίκαιος, ότι οι άλλοι φταίνε που με αδικούν και μπλοκάρουν τα σχέδιά μου και ότι είναι άδικο να βασανίζομαι με αυτό τον τρόπο.
- Αν αποτύχω χίλιες φορές να εφαρμόσω στην πράξη όσα γνωρίζω, προσπαθώ χίλιες και μία φορές να τα καταφέρω. Ενώ παράλληλα είμαι έτοιμος να συγχωρήσω τον εαυτό μου δέκα χιλιάδες φορές.
- Η αυτοαποδοχή και ο αυτοσεβασμός είναι τα καύσιμα που μπορούν να πυροδοτήσουν την αλλαγή. Τίποτε καλό δεν μπορεί να συμβεί έξω από τον ορίζοντα της αγάπης.
