Ο Κλόντι, ο Σπετίμ και ο Βάλι είναι σήμερα λίγο πάνω από τα 30. Ήρθαν από την Αλβανία στην Ελλάδα σε μικρή ηλικία και αυτά είναι τα ονόματα με τα οποία έγιναν γνωστοί στην πιάτσα και την Αστυνομία. Τα πρώτα χρόνια διακινούσαν μικροποσότητες ναρκωτικών. Και φέρονται να χρησιμοποιήθηκαν από τις υπηρεσίες Δίωξης ως πληροφοριοδότες· περιστασιακά στην αρχή, συστηματικά στη συνέχεια. Με τον καιρό και την ανοχή των αστυνομικών οι δουλειές των Αλβανών μεγάλωναν. Και μαζί πλήθαιναν οι συλλήψεις άλλων εμπόρων, που στηρίζονταν σε δικές τους απόρρητες πληροφορίες.
Πριν από ενάμιση χρόνο, όμως, ο Κλόντι και ο Σπετίμ συνελήφθησαν (ο Βάλι διαφεύγει μάλλον στην Αλβανία). Η Ασφάλεια παγίδευσε τηλέφωνα και ανακοίνωσε ότι οι δύο Αλβανοί διηύθυναν εγκληματική οργάνωση, που εισήγαγε και διακινούσε μεγάλες ποσότητες χασίς και ηρωίνης. Το κρίσιμο στοιχείο, ωστόσο, ήταν άλλο. Μεταξύ των κατηγορούμενων για την υπόθεση, βρίσκονταν και οκτώ αστυνομικοί από τη Θεσσαλονίκη, τον Βόλο και το Αγρίνιο, κάποιοι εξ αυτών προϊστάμενοι τοπικών τμημάτων Δίωξης Ναρκωτικών.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, το οποίο βρίσκεται στη διάθεση του VICE, οι τρεις Αλβανοί που θεωρούνται κεντρικά πρόσωπα στην υπόθεση, είχαν διαβεί τα λεπτά όρια που χωρίζουν τον πληροφοριοδότη από τον άμεσο συνεργό αστυνομικών σε εγκληματικές ενέργειες. Όπως φαίνεται να προκύπτει, είχαν φτάσει στο σημείο να συντονίζουν και να συμμετέχουν αυτοπροσώπως σε αστυνομικές επιχειρήσεις για την εξάρθρωση αντίπαλων συμμοριών. Οι ίδιοι φέρονται να λάμβαναν ως «δώρο» ποσότητες από τις κατασχεμένες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις ζητούσαν ως αντάλλαγμα να παρουσιαστούν ως δήθεν πληροφοριοδότες των Αρχών άσχετοι συνεργοί τους, συλληφθέντες για άλλες υποθέσεις, ώστε να τύχουν ευνοϊκής μεταχείρισης στο δικαστήριο. Οι εμπλεκόμενοι αστυνομικοί κατέγραφαν επιτυχίες, οι Αλβανοί έμποροι πρόσβαση στις Αρχές και σε καθαρό «πράμα».
Η δίκη της κινηματογραφικής υπόθεσης ξεκίνησε την Παρασκευή στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης. Και είναι η πρώτη φορά που τίθεται τόσο έντονα το ζήτημα των ορίων του πληροφοριοδότη της Αστυνομίας σε υποθέσεις ναρκωτικών, αυτού που στη φυλακή αποκαλούν «παπαγάλο».
Η ατμόσφαιρα στη δικαστική αίθουσα είναι αποπνικτική. Εκτός από τους δύο βασικούς Αλβανούς και τους οκτώ αστυνομικούς, δικάζονται μικρότεροι έμποροι και διακινητές, ορισμένοι εξ αυτών έγκλειστοι στη φυλακή για άλλες υποθέσεις, καθώς και τοξικομανείς, «βαποράκια» και συγγενείς τους, συνολικά 74 άτομα, που δεν χωρούν βέβαια στο εδώλιο των κατηγορούμενων και καταλαμβάνουν τις μισές θέσεις στο ακροατήριο. Δεκάδες δικηγόροι, μάρτυρες, συγγενείς και δημοσιογράφοι ιδρώνουν μαζί τους στην αίθουσα. Και οι αριθμοί αυτής της μαύρης παράστασης είναι αμείλικτοι: 561 σελίδες κατηγορητήριο, 9.524 τηλεφωνικές συνομιλίες, που κατέγραψε ο κοριός της Αντιτρομοκρατικής σε 245 ψηφιακούς δίσκους, καταχωρημένους σε 16 χάρτινα κιβώτια.
Μυούμαστε στον κόσμο των υπηρεσιών Δίωξης Ναρκωτικών, όπως προκύπτει από τις τηλεφωνικές συνομιλίες που περιλαμβάνονται στη δικογραφία. Αλβανός έμπορος ναρκωτικών (Εμπ) φέρεται να ενημερώνει αστυνομικό (Αστ) για διακινητή που έχει κρυμμένη στο σπίτι ηρωίνη:
Εμπορος Ναρκωτικών: Πήγε ο Γιάννης, πήρε εχθές, έφαγε φαΐ… Τώρα με πήρε τηλέφωνο. Βγήκε αυτή η γυναίκα, την πήρε από πίσω, έβγαλε ακριβώς πού είναι το σπίτι, ακριβώς, χτυπάς σε όλες τις πόρτες, πού θα πάει. Άντε, να σε κάτσει μια καλή ρε π… μου, γιατί σε ταλαιπωρήσαμε.
Αστυνομικός: Άντε να δούμε.
Στην επιχείρηση συμμετέχει συνεργάτης του Αλβανού που δίνει την πληροφορία. Είναι δίπλαστους αστυνομικούς, χτυπά τα κουδούνια και μπαίνει σε διαμερίσματα υπόπτων. Μετά την επιχείρηση, ο αστυνομικός ενημερώνει τον εγκέφαλο για τα αποτελέσματα:
Αστ: Τώρα μόλις τελείωσα. Αυτά που ήξερες συν άλλα δύο τέτοια… κοπτικό.
Εμπ: Πού το είχε βάλει;
Αστ: Κι ένα… Πάνω στο ψυγείο και μέσα στο ψυγείο και είχε κι ένα άλλο μικρό, ένα δεκαράκι, πρέζα, γραμμάρια.
Στη συνέχεια, φέρεται να δίνουν ραντεβού ώστε να πάρει ο Αλβανός το «δώρο» του. Ο κακοποιός είχε φτιάξει μία συσκευασία με νοθευμένη ηρωίνη, την οποία αποκαλούν «ζάντα» και θα αντάλλασαν με μισό κιλό καθαρής ηρωίνης από την κατασχεμένη. Λέει ο αστυνομικός:
Αστ: Είναι εντάξει η ζάντα; Μισή έτσι;
Εμπ: Ναι, ναι, μα ίδιο είναι, ίδιο.
Αστ: Όχι, λέω ακριβώς μισή ε;
Εμπ: Ίδιο και από μάτι και από φάτσα… θα δεις από μόνος σου.
Σε άλλη περίπτωση, αστυνομικός (Αστ) εμφανίζεται να παίρνει οδηγίες από Αλβανό έμπορο ναρκωτικών (Εμπ), σχετικά με το τι πρέπει να καταθέσει στον ανακριτή προκειμένου να παρουσιαστεί έγκλειστος στη φυλακή Λάρισας, άσχετος με την υπόθεση, ως πληροφοριοδότης.
Εμπ: Λοιπόν στο δικαστήριο, στην κατάθεση που πάμε στον ανακριτή, είναι ότι ο Έλληνας είναι το θύμα. Απλά, ο Έλληνας από φόβο δεν είπε τίποτα και το πρόβλημα είναι του Αλβανού.
Σε άλλη συνομιλία, ακούγεται ο εξής διάλογος:
Εμπ: Εκείνος εκεί ο δερβίσης… δεν βγήκε έξω. Τελικά δεν μπορέσαμε να τον βγάλουμε έξω. Τώρα μόνο… Ε, λέω, δεν μπορέσαμε να τον βγάλουμε έξω, αλλά κατά τον Μάιο τώρα. Ο ίδιος ρωτά για άλλον κατηγορούμενο, αλλά δεν θυμάται το όνομά του.
Αστ: Δεν θυμάμαι τώρα. Μας είχες δώσει ένα όνομα ρε Γιάννη. Που ‘χαμε φτιάξει το χαρτί για τα δύο κιλά ηρωίνη.
Σε άλλο σημείο, Αλβανός έμπορος ναρκωτικών φαίνεται να ζητά μερίδιο από κατασχεμένη ποσότητα.
Εμπ: Λοιπόν, θες να χτυπήσουμε αύριο αυτό. Υπάρχει 5 μαύρο… Και 100 λευκό, αλλά εσείς τα 5 μαύρα, το λευκό το παίρνω εγώ. Κόκα δηλαδή… Παίρνεις τα 5 μαύρα για την υπηρεσία σου κανονικά. Και είναι πολύ λίγο, 50, 100 γραμμάρια κόκα. Αυτό θα το εξαφανίσω εγώ.
Αστ: Ναι, το θέμα όμως είναι, ξέρεις, αυτός που θα πιάσουμε.
Εμπ: Αυτός τίποτα, αυτός θα ξέρει μόνο τα 5 μαύρο. Ενώ αυτά τα βάζει κάποιος άλλος, για να τα δώσουμε τα λεφτά στον άλλον. Κι εκεί έληξε η ιστορία…
Νομικοί εξηγούν ότι η έννοια της «αστυνομικής παγίδευσης», η απόρρητη διείσδυση δηλαδή αστυνομικών σε κυκλώματα ναρκωτικών και η εκμετάλλευση πληροφοριοδοτών, παραμένει ένα από τα πλέον ακανθώδη ζητήματα στο ελληνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο, το οποίο έχει επανειλημμένως απασχολήσει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).
Το σημερινό άρθρο 28 του Νόμου 4139/2013 δεν λύνει πρακτικά και ουσιαστικά ζητήματα, καθώς η αστυνομική παγίδευση, μπορεί μεν να αποφασίζεται από δικαστικό όργανο, όμως στην πράξη δεν αιτιολογείται και δεν εποπτεύεται από κανέναν. Δεν τηρούνται πρωτόκολλα τεκμηρίωσης της μυστικής δράσης αστυνομικών και πληροφοριοδοτών, ενώ τα δικαστήρια δέχονται και αξιοποιούν ανώνυμες πληροφορίες που προέρχονται από τους κόλπους της Αστυνομίας. Το ΕΔΔΑ έχει απασχολήσει και ελληνική υπόθεση αστυνομικής παγίδευσης(Pyrgiotakis v. Greece /21.2.2008). Αυτή αφορούσε κατά το δοκούν χρήση πληροφοριοδότη για υπόθεση ναρκωτικών για την οποία η χώρα μας καταδικάστηκε.
Ο δικηγόρος Ευθύμιος Καυκόπουλος εκπροσωπεί κατηγορούμενο αστυνομικό στη δίκη των 74 στη Θεσσαλονίκη. «Η συγκεκριμένη υπόθεση αποτελεί τρανταχτή απόδειξη των αδυναμιών για την στοιχειοθέτηση υποθέσεων που έχουν ανακύψει με την παρακολούθηση τηλεφωνικών επικοινωνιών μέσω του λεγόμενου ‘κοριού’. Αποδεικνύεται στην πράξη η αδυναμία προσκόμισης αποδεικτικών στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις της ποινικής δικονομίας, που θα διασφαλίσουν μια δίκαιη δίκη» σημειώνει αρχικά. Και ο ίδιος τονίζει το κρίσιμο στοιχείο της δίκης: «Από την πρώτη μέρα αποκαλύπτονται τα δυσδιάκριτα όρια μεταξύ πληροφοριοδοτών και διωκτικών Αρχών σε υποθέσεις ναρκωτικών. Με αυτό το σκεπτικό, όλοι οι αστυνομικοί υπηρεσιών Δίωξης Ναρκωτικών είναι εν δυνάμει κατηγορούμενοι, καθώς εκ της φύσεως των υποθέσεων που χειρίζονται, έρχονται σε επαφή με πληροφοριοδότες, που αποκαλύπτουν καθοριστικά στοιχεία στην εξάρθρωση κυκλωμάτων». Ο δικηγόρος Παρασκευάς Σπυράτος, που επίσης εκπροσωπεί κατηγορούμενο στην υπόθεση, σημειώνει: «Αναδεικνύονται κρίσιμα ζητήματα στη λειτουργία των αστυνομικών υπηρεσιών. Επιπλέον, τίθεται θέμα ταυτοποίησης προσώπων που χρησιμοποιούν το ίδιο κινητό τηλέφωνο, ειδικά όταν πρόκειται για κρατούμενους στο ίδιο κελί».
Σημειώνεται ότι κατά την προσαγωγή των αστυνομικών στον εισαγγελέα, πέρυσι τον Ιανουάριο, συνάδελφοί τους είχαν ξεσπάσει σε χειροκροτήματα, με αποτέλεσμα πέντε εξ αυτών να τεθούν σε διαθεσιμότητα και να διαταχθεί έρευνα. Στο μεταξύ, οι πρώτες ώρες στη δίκη των 74 κυλούν με τις ενστάσεις συνηγόρων υπεράσπισης, κυρίως των αστυνομικών, οι οποίοι καταγγέλλουν νοθεία και συρραφή στην απομαγνητοφώνηση των τηλεφωνικών συνομιλιών, ζητώντας την ακυρότητά τους. Κατηγορούμενος αστυνομικός έχει μηνύσει συνάδερφό του που υπογράφει τις εκθέσεις απομαγνητοφώνησης. Όπως διαφαίνεται, θα επιμείνουν στον προανακριτικό ισχυρισμό ότι οι συναλλαγές που είχαν με Αλβανούς εμπόρους ναρκωτικών ήταν όλες στο πλαίσιο συλλογής πληροφοριών για τη δράση και την εξάρθρωση κυκλωμάτων.
Αργά το μεσημέρι της Παρασκευής, ξεκινά η κατάθεση του πρώτου αστυνομικού -μάρτυρα κατηγορίας. «Παρακολουθώντας τα τηλέφωνα των Αλβανών, διαπιστώθηκε ότι είχαν τη βοήθεια αστυνομικών, που τους παρείχαν πληροφορίες και υλικά μέσα. Τους χρησιμοποιούσαν ως πληροφοριοδότες, όμως στην ουσία τους μάθαιναν τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε στα τμήματα Δίωξης Ναρκωτικών» είπε.
Αργά το μεσημέρι της Παρασκευής, ξεκινά η κατάθεση του πρώτου αστυνομικού -μάρτυρα κατηγορίας. «Παρακολουθώντας τα τηλέφωνα των Αλβανών, διαπιστώθηκε ότι είχαν τη βοήθεια αστυνομικών, που τους παρείχαν πληροφορίες και υλικά μέσα. Τους χρησιμοποιούσαν ως πληροφοριοδότες, όμως στην ουσία τους μάθαιναν τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε στα τμήματα Δίωξης Ναρκωτικών» είπε.
