Μύθος η αριστερή ή δεξιά «κυριαρχία» του εγκεφάλου

Είναι το «θεμέλιο» επάνω στο οποίο βασίζονται ατελείωτα τεστ προσωπικότητας, βιβλία που στοχεύουν στο να μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους, αλλά και ασκήσεις για τη βελτίωση της συμπεριφοράς μας – αποδεικνύεται όμως ότι το θεμέλιο αυτό είναι όχι μόνο σαθρό αλλά και… ανύπαρκτο.

Μύθος τα περί κυριαρχίας του δεξιού ή του αριστερού ημισφαιρίου σε ό,τι αφορά διαφορετικές λειτουργίες, όπως αποδεικνύει νέα μελέτη

Ως σήμερα έχουμε ακούσει επανειλημμένως ότι στα άτομα που είναι μεθοδικά, λογικά και αναλυτικά κυριαρχεί το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου, ενώ αντιθέτως σε όσα είναι δημιουργικές και καλλιτεχνικές φύσεις «βασιλεύει» το δεξιό ημισφαίριο. Το πρόβλημα είναι βέβαια ότι η σοβαρή επιστήμη δεν είχε ποτέ υποστηρίξει κάτι τέτοιο.

Ο αριστερός και δεξιός μύθος

Τώρα, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Γιούτα αποκάλυψαν ότι οι… αριστερές και δεξιές θεωρίες του εγκεφάλου αποτελούν μύθο, μέσα από την ανάλυση περισσότερων από 1.000 εγκεφάλων. Συγκεκριμένα είδαν ότι οι εθελοντές της μελέτης δεν χρησιμοποιούσαν περισσότερο κάποιο από τα δύο ημισφαίρια αλλά ολόκληρο τον εγκέφαλό τους καθ’ όλη τη διάρκεια του πειράματος.

Οπως σημειώνουν οι επιστήμονες, πράγματι ο κάθε άνθρωπος χρησιμοποιεί μια περιοχή του εγκεφάλου περισσότερο από άλλες προκειμένου να επιτελέσει ορισμένες λειτουργίες (ο σχετικός όρος ονομάζεται πλευρικότητα ή πλευρίωση). Για παράδειγμα, η ομιλία «βγαίνει» από την αριστερή πλευρά του εγκεφάλου στους περισσότερους δεξιόχειρες. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι οι πιο χαρισματικοί ομιλητές χρησιμοποιούν περισσότερο το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου τους απ’ ό,τι το δεξιό, ή ότι το ένα ημισφαίριο είναι πιο πλούσιο σε νευρώνες από το άλλο.

«Κλειδί» οι συνάψεις σε όλον τον εγκέφαλο

Ο επικεφαλής της έρευνας δρ Αντερσον εξήγησε ότι «δεν ισχύει πως το αριστερό ημισφαίριο συνδέεται με τη λογική περισσότερο απ’ ό,τι το δεξιό. Παράλληλα, η δημιουργικότητα δεν έχει την "έδρα" της στο δεξιό ημισφαίριο και όχι στο αριστερό. Στην πραγματικότητα οι συνάψεις μεταξύ όλων των περιοχών του εγκεφάλου είναι εκείνες που κάνουν το κάθε άτομο να εμφανίζει δημιουργικότητα αλλά και αναλυτική και λογική σκέψη».

Πώς γεννήθηκε ο μύθος

Ο μύθος σχετικά με άτομα… δεξιά ή αριστερά (σε ό,τι αφορά τον εγκέφαλό τους) πιθανότατα γεννήθηκε μέσα από έρευνες – οι οποίες μάλιστα έλαβαν Νομπέλ – του Ρότζερ Σπέρι που διεξήχθησαν τη δεκαετία του 1960. Ο Σπέρι μελέτησε ασθενείς με επιληψία που υποβλήθηκαν σε χειρουργική θεραπεία στο πλαίσιο της οποίας ο εγκέφαλος «τεμαχίζεται» κατά μήκος μιας δομής που ονομάζεται μεσολόβιο. Καθώς το μεσολόβιο συνδέει τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου, στους συγκεκριμένους ασθενείς τα δύο ημισφαίρια δεν επικοινωνούσαν πλέον μετά την επέμβαση.

Η μελέτη αυτών των ασθενών προσδιόρισε έτσι ποια πλευρά του εγκεφάλου εμπλέκεται στη γλώσσα, στα μαθηματικά, στη ζωγραφική και σε άλλες λειτουργίες. Και άλλοι ερευνητές διεξήγαγαν παρόμοια πειράματα. Ωστόσο θιασώτες της «λαϊκής» ψυχολογίας πήραν αυτά τα ευρήματα και τα… παρατράβηξαν, αποδίδοντας τελικώς πλήθος χαρακτηριστικών στα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια.

Πάντως η κοινότητα των νευροεπιστημόνων δεν δέχθηκε ποτέ την υποτιθέμενη κυριαρχία ενός από τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου σε ό,τι αφορά διαφορετικές λειτουργίες, και τώρα η νέα μεγάλη μελέτη αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει κυρίαρχος στον εγκέφαλο. Ο δρ Αντερσον ξεκαθαρίζει βέβαια ότι στόχος της έρευνάς του δεν είναι να «αποκαθηλώσει» λαϊκούς μύθους, αλλά να κατανοήσει καλύτερα την πλευρίωση του εγκεφάλου ώστε να αναπτυχθούν αποτελεσματικότερες θεραπευτικές προσεγγίσεις για το Σύνδρομο Ντάουν, τον αυτισμό ή τη σχιζοφρένεια.

Βήμα

via