(και επιμέλεια παντοτινή στην άσκησι της αρετής )
Κεφάλαιο ΛΖ'
Ανάμεσα σε εκείνα που είναι αναγκαία και συμβάλλουν στην απόκτησι των αρετών, εκτός από όσα είπα με παραπάνω, είναι και το εξής· δηλαδή το να πηγαίνουμε πάντα μπροστά, αν θέλουμε να φθάσουμε στο σκοπό, που εμείς εδώ θέλουμε. Γιατί αλλιώς, αν μόνο σταματήσουμε, γυρίζουμε προς τα πίσω· ότι, όταν παύσουμε από τις ενάρετες πράξεις, αναγκαστικά συμβαίνει, μέσα από βίαιες κλίσεις της αισθητικής διαθέσεως και των άλλων πραγμάτων, που μας παρακινούν εξωτερικά, συμβαίνει, λέω, να γεννιούνται σε μας πολλά πάθη άτακτα, τα οποία διαφθείρουν τις αρετές ή τουλάχιστον τις λιγοστεύουν και έτσι μας στερούν από πολλές χάρες, που μπορούσαμε προοδεύοντας, να πετύχουμε από τον Θεό.
Γι αυτό ο πνευματικός δρόμος, είναι διαφορετικός από την πορεία, που κάνει ο οδοιπόρος της γης. Γιατί στην μεν γήϊνη πορεία, αν σταματήση ο οδοιπόρος, δεν χάνει τίποτε από την πορεία που έχει διανύσει· στην πνευματική όμως πορεία, αν σταματήση ο οδοιπόρος της αρετής, χάνει και όσες αρετές απόκτησε προηγουμένως· και ακόμη η μεν κούρασι του οδοιπόρου αυξάνει, όσο περισσότερο θα περπατήση, στον πνευματικό όμως δρόμο, όσο περισσότερο περπατεί κάποιος μπρός, τόσο αποκτά πάντα μεγαλύτερη εξουσία και δύναμι.
Γιατί με την ενάρετη άσκησι, το μεν κατώτερο μέρος, δηλαδή το σώμα, που με τον πολεμό του έκανε σκληρό και κοπιαστικό τον δρόμον της αρετής, αδυνατίζει πάντα περισσότερο, το δε ανώτερο μέρος, στο οποίο μένει η αρετή, δηλαδή η ψυχή, στηρίζεται και δυναμώνει πάντα περισσότερο. Οπότε, όσο προοδεύουμε στο καλό και στην αρετή, τόσο μικραίνει η δοκιμασία εκείνη που αισθανόμαστε στην αρχή της αρετής· και ακόμη, και κάποια απόκρυφη γλυκύτητα (η οποία προέρχεται από τον Θεό), ενώνεται μαζί μας και γίνεται κάθε ώρα μεγαλύτερη. Και έτσι πορευόμενοι πάντα με περισσότερη ευκολία και δύναμι, από αρετή σε αρετή, φθάνουμε τελευταία στην κορυφή του όρους, εκεί που η ψυχή γίνεται τέλεια και ενεργεί μετά από αυτά κάθε καλό, όχι με αηδία, αλλά με ιδιαίτερη χαρά και ευφροσύνη. Γιατί αφού νίκησε και δάμασε τα πάθη και υπέταξε όλη την κτίσι δια μέσου της υποταγής του σώματός της, ζη ευτυχισμένη μέσα στον Θεό· και εκεί κοπιάζοντας ευχάριστα, δέχεται ανάπαυσι.
