( και η μίμησις των αρετών του )
Κεφάλαιο ΝΓ'
Κοντά στις άλλες ωφέλειες που μπορείς να δεχθής από την αγία μελέτη αυτή του Εσταυρωμένου είναι: Α΄) Το να λυπάσαι και να πονάς όχι μόνο για τις περασμένες σου αμαρτίες, αλλά και για τα πάθη που ζούν ακόμη μέσα σου, τα οποία έβαλαν τον Κύριό σου στο σταυρό. Β΄) Το να του ζήτησης συγχώρεσι για τα πταίσματά σου και χάρι να μισήσης τέλεια τον εαυτό σου· για να μη τον λυπήσης πλέον. Μάλιστα για ανταμοιβή των τόσων παθημάτων του να τον αγαπάς και να τον υπηρετής στο εξής τέλεια, πράγμα το οποίο δεν μπορεί να γίνη χωρίς αυτό το άγιο μίσος των αμαρτιών σου. Γ΄) Να διώχνης από μέσα σου κάθε κακή κλίσι, όσο μικρή κι αν είναι. Δ΄) Να αγωνίζεσαι με όλη σου την δύναμι να μιμήσαι τις αρετές του λυτρωτή σου, που έπαθε όχι μόνο για να μας σώση πληρώνοντας για τις αμαρτίες μας, αλλά και για να μας δώση παράδειγμα για να ακολουθήσουμε στα άγια ίχνη του: «Ο Χριστός έπαθε για χάρι μας, αφήνοντάς σας υπόδειγμα για να βαδίσετε στ αχνάρια του» (Α΄ Πέτρου 2,21).
Κι εδώ σου δείχνω έναν τρόπο μελέτης, τον οποίον θα μεταχειρισθής για να μιμήσαι τις αρετές του Κυρίου και να τις διακηρύττης, όπως αναφέρεται: «Να διακηρύξετε τα μεγαλεία εκείνου που σάς ωδήγησε από το σκοτάδι στο θαυμαστό του φως» (Α΄ Πέτρου 2,9).
Λοιπόν, για να αποκτήσης την αρετή της αμνησικακίας και να μην έχης μίσος προς τους εχθρούς σου και μνησικακία, αλλά να τους αγαπάς, να τους συγχωρής και ολόψυχα να παρακαλάς γι αυτούς τον Θεό για να τους συγχωρέση κι εκείνος, κι αν ακόμη σε έβρισαν, κι αν σε ζημίωσαν, και αν κινδύνεψε η ζωή σου μέχρι θανάτου, κοίταξε τότε μία φορά τον Κύριό σου καρφωμένο πάνω στο σταυρό και γεμάτον από αίματα. Πρόσεξέ τον Πως με το ακάνθινο στεφάνι στην κεφαλή, με πρόσωπο ταπεινωμένο και φτυμμένο και με ξηραμένα χείλη, φωνάζει και παρακαλεί τον Πατέρα του, για να συγχωρέση τους σταυρωτές του: «Πάτερ, άφες» (Λουκ. 23,34)· μολονότι μπορούσε να να διατάξη την γη και να τους καταπιή αυτοστιγμεί! και λοιπόν από αυτό να σκεφθής το εξής: Αν εκείνος ο Παντοδύναμος Δεσπότης συγχώρεσε την αμαρτία των τόσο θανατηφόρων εχθρών του, ποιό σπουδαίο πράγμα είναι, αν εσύ ο τιποτένιος, αν εσύ ο βρωμερός και το τιποτένιο σκουλήκι της γης, μιμηθής εκείνον και συγχωρέσης τους εχθρούς σου από την καρδιά σου!
Γιά να αποκτήσης την αρετή της υπακοής στους πνευματικούς σου πατέρες και για να έχης ταπείνωσι στην καρδιά σου, σκέψου αυτόν τον προαιώνιο και ομοούσιο Λόγο του Πατρός, που με μόνο το νεύμα του έκτισε τα πάντα, Πως έγινε τόσο υπήκοος στο πατρικό θέλημα και τόσο ταπεινώθηκε, ώστε καταδέχθηκε θάνατο, και μάλιστα θάνατο σταυρικό, όπως είπε ο Παύλος: «Ταπεινώθηκε θεληατικά υπακούοντας μέχρι θανάτου, και μάλιστα θανάτου σταυρικού» (Φιλιπ. 2,8). Μέ την λέξι του σταυρού δείχνει τον πιο άτιμο και τον πιο κατάδικο και τον πιο καταραμένο θάνατο, που δέχθηκε ο Κύριος. «Όποιος κρεμιέται είναι καταραμένος από τον Θεό» (Δευτερ. 21,23). Θάνατος τον οποίο δεν δέχθηκε ποτέ άνθρωπος στην ιστορία του κόσμου. Και εν συντομία, πρόσεξε τις ατιμίες που υπέστη στα εξής περιστατικά: Προδίνεται από ένα μαθητή του· ο άλλος τον αρνείται· οι υπόλοιποι μαθητές και απόστολοι φεύγουν και τον εγκαταλείπουν μόνο του! Αυτά έγιναν για τον Κύριό μας αίτια πάρα πολύ μεγάλης ατιμίας. Διότι όλος ο κόσμος μιλούσε εναντίον του, ότι δηλαδή ήταν άνθρωπος τόσο κακού χαρακτήρα, ώστε και αυτός ο ίδιος ο μαθητής του τον μίσησε για τις κακίες του και τον πρόδωσε· και ο άλλος τον απαρνήθηκε ως απατεώνα και ψεύτη. Και κατόπιν όλοι οι υπόλοιποι μαθητές, επειδή δεν τον αγαπούσαν με αληθινή αγάπη, αλλά υποκριτικά, ύστερα τον μίσησαν και τον εγκατέλειψαν και έφυγαν. Στέκεται μπροστά σε πολλά και διάφορα κριτήρια του Άννα, του Καϊάφα, του Πιλάτου και του Ηρώδη! Ο αρχιληστής Βαρραβάς θεωρείται καλλίτερος από τον Ιησού και προτιμάται από τον λαό! και όλα αυτά αποτελούν πάρα πολύ μεγάλη ατιμία! Περιπαίζεται από τον Ηρώδη, αφού τον έντυσε λαμπρό φόρεμα και αποστέλλεται συνοδευόμενος από τα βασιλικά του στρατεύματα! Περιπαίζεται από τον Πιλάτο με το ντύσιμο της πορφύρας, με το ακάνθινο στεφάνι και με το καλάμι στο δεξί το χέρι και προσκυνείται δήθεν ως βασιλιάς ψεύτικος! Φτύνεται! Σκεπάζεται το πρόσωπό του και έτσι χαστουκίζεται και δέχεται χτυπήματα! Κάθε ένας βλέπει όλα αυτά πόσο ατιμωτικά είναι. Σηκώνει μόνος του το σταυρό του στους ώμους του (93) και τρέχει δια μέσου της Ιερουσαλήμ στον τόπο του Κρανίου! Ξεγυμνώνεται και σταυρώνεται ως ληστής με τους ληστές, όχι χωρίς καρφιά (94), αλλά με καρφιά, για να νομίζουν εκείνοι που θα τον βλέπουν ότι ήταν ένας κακοποιός άνθρωπος και αποστάτης και στασιαστής! Χλευάζεται πάνω στο σταυρό, όντας από μία τόσο πολυάνθρωπη πόλι, που μπορούσε τότε η Ιερουσαλήμ να έχη πάνω από δυό εκατομμύρια ανθρώπους! Μπροστά σ αυτούς θεατρίσθηκε μάλιστα και διαπομπεύθηκε με τον τρίγλωσσο τίτλο (95) που ήταν επάνω στο σταυρό, και αντί να ποτισθή με νερό στην δίψα του, ποτίσθηκε χολή και ξύδι. Δεν τέλειωσαν μέχρις εδώ οι ατιμώσεις του. Και μετά τον θάνατό του δέχεται λόγχη στην πλευρά, κηρύττεται πλάνος, και ο Τάφος του σφραγίζεται δήθεν για να μην κλαπή! Θα μπορούσε βέβαια να μείνη και άταφος από εκείνους τους άσπλαγχνους, αν ο ευλογημένος εκείνος Ιωσήφ ο Αριμαθαίος δεν τον συμπονούσε και δεν τολμούσε να τον ζητήση για να τον ενταφιάση.
Ας ντραπής, λοιπόν, τώρα, ας ντραπής και συ αδελφέ και να μην υπερηφανεύεσαι πλέον, αλλά γενικά να μην αφήνης ούτε ψιλός λογισμός υπερηφανείας να μπαίνη στην ψυχή σου, σκεπτόμενος την τόση μεγάλη ταπείνωσι του Θεού σου.
Τέλος πάντων για να αποκτήσης την αρετή της υπομονής και να μιμηθής τον Χριστό σου σκέψου:
Α΄) Ότι η ψυχή του Χριστού έχοντας όλη της την προσοχή στον Θεό Λόγο αισθανόταν έκπληξι όταν έβλεπε εκείνη την ακατανόητη και άπειρη μεγαλειότητα, μπροστά στην οποία όλα τα πράγματα του κόσμου είναι σαν ένα μηδέν, να υποφέρη πάνω στη γη τόσες ατιμίες για τον άνθρωπο (και αυτή μένει ακίνητη στην δόξα της), από τον οποίον δεν δέχθηκε κάτι άλλο, παρά απιστίες και ύβρεις. Γιατί όσες ατιμίες και ύβρεις προξένησε ο άνθρωπος στην ανθρωπότητα του Χριστού, τις έκανε σε αυτόν τον Θεό Λόγο, με τον οποίον ήταν ενωμένη κατά την υπόστασι.
Β΄) Σκέψου ότι ο Θεός και Πατήρ θέλησε και παρεκίνησε την ψυχή του Ιησού Χριστού, δηλαδή του Υιού του, να υποφέρη για μας τα παρόμοια πάθη· δηλαδή ραπίσματα, βλασφημίες, μαστιγώσεις, αγκάθια και στο τέλος τον σταυρικό θάνατο, φανερώνοντας σ αυτήν, ότι του αρέσει να την βλέπη γεμάτη από κάθε είδους ονειδισμούς και θλίψεις.
Γ΄) Σκέψου βλέποντας με τον φωτεινότατο νού της, πόσο πολύ αρεστό είναι αυτό στον Θεό και αγαπώντας με απόλυτη αγάπη την θεϊκή του μεγαλειότητα, μόλις δέχθηκε την πρόσκλησι να πάθη για την δική μας την αγάπη και για το δικό μας παράδειγμα, δέχθηκε με χαρά και θέλησε πρόθυμα να υπακούση στο άγιο θέλημά του· και ποιός μπορεί να περάση με τον λογισμό του μέσα σ εκείνες τις βαθύτατες επιθυμίες που είχε γι αυτό εκείνη η ψυχή, η πιο αγαθή και πιο καθαρή από όλες (96)! Αυτή βρισκόταν εκεί σαν να είναι μέσα σε έναν λαβύρινθο από βάσανα, ζητώντας πάντοτε και δεν εύρισκε (όπως ήθελε) νέους τρόπους και νέους οδούς παθημάτων. Και γι αυτό έδωσε ελεύθερα όλο της τον εαυτό και τις αθωότατες σάρκες στην σφαγή και τον κατασπαραγμό των παρανόμων ανθρώπων και των δυνάμεων του άδη, για να κάνουν εκείνο που θέλουν.
Δ΄) Ύστερα από αυτά κοίταξε τον Ιησού σου, που με ήμερα και σπλαγχνικά μάτια στρέφεται προς εσένα και λέγει· «Να, παιδί μου, που για να μη θελήσης να αντισταθής λίγο στα πάθη σου, που με έκαναν να καταντήσω οι άτακτες επιθυμίες σου, δές πόσο υποφέρω και με πόση χαρά για την αγάπη σου, για να σου δώσω παράδειγμα αληθινής υπομονής! Σε παρακαλώ, λοιπόν, παιδί μου για όλους μου τους πόνους και συ θεληματικά να σηκώσης αυτόν τον σταυρό και κάθε άλλος που θέλω, αφήνοντας τον εαυτό σου στα χέρια εκείνων των ανθρώπων που σε καταδιώκουν, στους οποίους εγώ θα ανταποδώσω σύμφωνα με την τιμή σου και κατά του σώματός σου. Ω και να γνώριζες πόσο θα χαιρόμουνα με αυτό! και αυτό μπορείς να το δής στις πληγές αυτές τις οποίες δέχθηκα με υπερβολική χαρά, σαν πολύτιμα και αγαπητά πράγματα για να στολίσω με πολύτιμες αρετές την φτωχή σου ψυχή, που είναι αγαπημένη από εμένα, περισσότερο από όλο εκείνο, που δεν μπορείς να εννοήσης! και αν εγώ κατάντησα για σένα σε τόσα πάθη, γιατί και συ, αγαπητή μου νύφη, να μη θέλης να πάθης κάτι, για να θεραπεύσης την καρδιά μου και να γλυκάνης τις πληγές που μου προξένησε η ανυπομονησία σου, που έδωσε μεγαλύτερη πίκρα από τις δικές μου πληγές;».
Ε΄) Σκέψου καλά ποιός είναι εκείνος που μιλάει μαζί σου με τον τρόπο αυτό και θα ιδής ότι είναι Αυτός ο Βασιλιάς της Δόξης, Χριστός ο αληθινός Θεός και τέλειος άνθρωπος! Σκέψου και το μέγεθος των βασάνων και των ύβρεων που δεν άξιζε να γίνουν ακόμη και στον χειρότερο ληστή του κόσμου! Δές τον Κύριό σου να στέκεται ανάμεσα σε τόσα βάσανα, όχι μόνο ακίνητος και με θαυμάσια υπομονή, αλλά και να χαίρεται σαν να ήταν στους γάμους του! και όπως με λίγο νερό ανάβει περισσότερο η φωτιά, έτσι με την αύξησι των βασάνων, που ήταν μικρά μπροστά στην τόσο πλούσια αγάπη του, περίσσευε όλο και περισσότερο η χαρά και η επιθυμία να υποφέρη μεγαλύτερα!
ΣΤ΄) Σκέψου κατόπιν όλο εκείνο το αίτιο, για το οποίο έπαθε αυτά ο σπλαγχνικώτατος Κύριος, (όχι χωρίς την θέλησί του, αλλά θεληματικά και για την αγάπη του προς εσένα)· ήταν για να γυμνάζεσαι και συ, μιμούμενος εκείνον, στην αρετή της υπομονής, για να περνάς πιο μέσα σε εκείνο που αυτός θέλει από σένα και στη χαρά που θα σου δώση, αν αγωνίζεσαι στην αρετή αυτή, για να σηκώσης όχι μόνο με υπομονή, αλλά και με χαρά και με θερμότατη αγάπη το σταυρό σου και κάθε άλλη θλίψι, για να μιμηθής καλύτερα τον Θεό σου, για να τον αναπαύσης περισσότερο. Έτσι βάζοντας μπροστά στα μάτια σου τους ονειδισμούς και τις πικρίες που γεύθηκε για σένα ο Κύριός σου και την καρτερία και την υπομονή του, πρέπει να αισθανθής αισχύνη και ντροπή γιατί όλοι σου οι πόνοι και οι θλίψεις και καταφρονήσεις και όλη σου η υπομονή, με σύγκρισι εκείνων, δεν είναι αληθινή υπομονή, αλλά μία σκιά υπομονής· και να φοβηθής και να τρομάξης που ακόμη υπάρχει μέσα στην καρδιά σου ένας μικρός λογισμός να μη θέλης να υποφέρης για την αγάπη του Κυρίου σου.
Αυτός ο σταυρωμένος Κύριος, είναι, παιδί μου, το βιβλίο που σου δίνω να μελετάς συνέχεια, από το οποίο μπορείς να μάθης την αληθινή εικόνα κάθε αρετής. Γιατί αυτός με το να είναι βίβλος ζωής, όχι μόνο διδάσκει τον νού με λόγια, αλλά και με το ζωντανό του παράδειγμα ζεσταίνει την θέλησι. Από βιβλία είναι γεμάτος όλος ο κόσμος. Αλλά παρά ταύτα, δεν μπορούν όλα μαζί τα βιβλία τόσο τέλεια να σου διδάξουν τον τρόπο για να μπορέσης να αποκτήσης όλες τις αρετές, όπως σε διδάσκει ο Ιησούς.
Σ αυτόν τον σταυρωμένο σε συμβουλεύω, παιδί μου, να προστρέχης και να τον καταφιλής με δάκρυα και να τον αγκαλιάζης με θέρμη κάθε φορά που θα σε δαγκάσουν τα νοητά φίδια των δαιμονικών και των ανθρώπινων πειρασμών, και σίγουρα θα γιατρευθής από τις πληγές σου, όπως κάποτε και οι Εβραίοι γιατρεύονταν από τα δαγκώματα των αληθινών φιδιών, όταν έβλεπαν πάνω στο ξύλο να είναι κρεμασμένο το χάλκινο φίδι, που προτύπωνε τον Κύριό μας, όπως έλεγε ο ίδιος: «Και όπως ο Μωυσής ύψωσε στην έρημο το χάλκινο φίδι, έτσι πρέπει να υψωθή ο Υιος του ανθρώπου, ώστε καθένας που πιστεύει σ αυτόν να μη χάνεται, αλλά να έχη ζωή αιώνια» (Ιω. 3,14).
Γνώριζε και αυτό, παιδί μου, ότι εκείνοι που ξοδεύουν πολλές ώρες κλαίοντας κάθε πάθος του Κυρίου μας και αναλογίζονται την υπομονή του και κατόπιν στις δυστυχίες και ασθένειες και δοκιμασίες και ατιμίες και ύβρεις που τους συμβαίνουν φαίνονται ανυπόμονοι, αυτοί μοιάζουν με τους δειλούς στρατιώτες του κόσμου, που πριν από την μάχη κάτω από τα αντίσκηνα υπόσχονται μεγάλα πράγματα και πολεμούν και νικούν μόνοι τους· όταν όμως φανούν οι εχθροί, εγκαταλείπουν τα όπλα και τρέπονται σε φυγή. Ποιό πράγμα μπορεί να είναι πιο ανόητο και χωρίς φρόνησι και πιο καταγέλαστο, από το να αναλογίζεται κανείς τις αρετές του Κυρίου και να τις αγαπά και να τις θαυμάζη και κατόπιν να τις λησμονή εντελώς ή να μη τις τιμά, όταν έλθη καιρός να τις εξασκήση;
