Ερώτηση: Είναι η Ψυχή μία πραγματικότητα;
Κρισναμούρτι: «Θα ζητήσω ξανά από το ακροατήριο να ακούσει χωρίς προκατάληψη, χωρίς μισαλλοδοξία σε αυτό το σημείο. Όταν μιλάτε για την «Ψυχή» εννοείτε κάτι ανάμεσα στο υλικό και στο πνευματικό, μεταξύ σώματος και Θεού. Έτσι έχετε διαχωρίσει τη ζωή σε ύλη, πνεύμα και Θεό. Δεν είναι έτσι; Αν θα μπορούσα να το πω αυτό, εσείς που μιλάτε για την «Ψυχή», δεν γνωρίζετε τίποτε για αυτό, το αποδέχεστε απλώς ως αρχή, ή είναι βασισμένο πάνω σε κάποια ελπίδα, πάνω σε μια ανεκπλήρωτη προσμονή. Έχετε δεχτεί ως αρχή πολλές θεμελιώδεις ιδέες, όπως έχετε αποδεχτεί την «Ψυχή», σαν να είναι μια πραγματικότητα.
Παρακαλώ λάβετε υπ` όψιν σας τι πρόκειται να πω, χωρίς προκατάληψη, είτε υπέρ ή εναντίον της ιδέας της Ψυχής, και χωρίς καθόλου προκαθορισμένες ιδέες, προκειμένου να ανακαλύψουμε τι είναι αληθινό. Η μόνη πραγματικότητα, της οποίας είμαστε γνώστες, με την οποία πρέπει να απασχολούμαστε, είναι ο πόνος. Έχουμε συνείδηση αυτής της διαρκούς μη ολοκλήρωσης, του περιορισμού, της έλλειψης πληρότητας η οποία προκαλεί σύγκρουση και πόνο.
Αυτή η συναίσθηση της θλίψης είναι η μόνη πραγματικότητα από την οποία μπορείτε να ξεκινήσετε, και είναι μόνο όταν κατανοείτε την αιτία των πόνων και όταν είστε συνειδητά απελευθερωμένοι από αυτήν, που έρχεται η έκσταση της πραγματικότητας. Όταν ο νους έχει απαλλαχθεί από όλες τις ψευδαισθήσεις και τις ελπίδες, τότε υπάρχει η μακαριότητα της πραγματικότητας.
Μέσα από όλη αυτή τη σύγκρουση και την αθλιότητα, κανείς αισθάνεται πως πρέπει να υπάρχει μια πραγματικότητα, ένας Θεός, μια απεριόριστη νοημοσύνη, ή όπως κανείς μπορεί να το ονομάσει. Αυτό το αίσθημα μπορεί απλώς να είναι μια αντίδραση σε αυτή την οδύνη, και επομένως αναληθές, και έτσι η αναζήτησή του πρέπει να οδηγεί σε αυξανόμενες ψευδαισθήσεις, ή μπορεί να είναι η εγγενής επιθυμία να ανακαλύψει κανείς την αλήθεια, η οποία όμως δεν μπορεί να μετρηθεί ή να συστηματοποιηθεί.
Αν μπορέσουμε να ανακαλύψουμε τι είναι αυτό που δημιουργεί τη σύγκρουση και ποιός είναι ο δημιουργός της θλίψης, τότε ξεριζώνοντας την αιτία αυτού, μπορεί να υπάρξει η αληθινή ευτυχία του ανθρώπου. Αυτή η σχεδόν ακατάπαυστη μάχη, η φαινομενικά ατελείωτη θλίψη, δημιουργείται από εκείνη την περιορισμένη συνείδηση που αποκαλούμε ως «Εγώ». Έχουμε δημιουργήσει για τους εαυτούς μας πολλές ψεύτικες αξίες, λανθασμένα ιδανικά, στα οποία ο νους έχει γίνει υπόδουλος.
Υπάρχει ένας διαρκής αγώνας που λαμβάνει χώρα ανάμεσα σε αυτές τις ψευδαισθήσεις και στο παρόν, και θα υπάρχει για πάντα σύγκρουση όσο υπάρχουν αυτές οι αυτοπροστατευτικές ψευδαισθήσεις. Αυτή η σύγκρουση δημιουργεί στο νου μας την ιδέα του ξεχωριστού, του «Εγώ». Έτσι μέσω αυτής της περιορισμένης συνείδησης, επέρχεται ο διαχωρισμός ως προς το «Εγώ» που είναι εφήμερο, και το «Εγώ» που είναι μόνιμο, αιώνιο. Όταν ο νους είναι απόλυτα ελεύθερος από τις αυτοπροστατευτικές ψευδαισθήσεις και τις λανθασμένες αρχές οι οποίες είναι αποτέλεσμα αυτής της περιορισμένης συνείδησης και των πολλών ανοησιών της, τότε καθένας θα συνειδητοποιήσει για τον εαυτό του αν υπάρχει αλήθεια ή όχι.
Αν θα έλεγα πως υπάρχει Ψυχή, το μόνο που θα έκανα, θα ήταν να προσθέσω μια ακόμη πίστη στις πολλές που ήδη έχετε. Έτσι τι αξία θα είχε; Αντίθετα, η μόνη πραγματικότητα την οποία γνωρίζουμε, είναι αυτός ο αγώνας, αυτός ο πόνος, αυτή η εκμετάλλευση στην οποία έχουμε γίνει υπόδουλοι, και συνειδητά απελευθερώνοντας τον εαυτό μας από αυτά και όχι διαφεύγοντας από αυτά, θα διακρίνουμε το διαρκές μέσα στο πρόσκαιρο, το αληθινό μέσα στη πλάνη.»
Ερώτηση: Πιστεύετε στην αθανασία της Ψυχής;
Κρισναμούρτι: «Η ιδέα της Ψυχής βασίζεται πάνω στην αρχή και στην ελπίδα. Σας παρακαλώ, πριν προχωρήσω βαθύτερα σε αυτό, να μην κρατήσετε αμυντική στάση. Προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τι είναι αληθινό, όχι τι είναι παραδοσιακό, όχι τι πιστεύετε, έτσι πρέπει να διερευνήσουμε αν υπάρχει κάτι τέτοιο όπως η Ψυχή. Για να διακρίνουμε, θα πρέπει να είστε χωρίς προκατάληψη, είτε υπέρ, είτε εναντίον αυτού.
Έχουμε δημιουργήσει μέσω της επιθυμίας μας για αθανασία, την ιδέα της Ψυχής. Καθώς θεωρούμε ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε αυτόν τον κόσμο, με όλες του τις οδύνες, τις δυστυχίες και τις εκμεταλλεύσεις, θέλουμε να ζήσουμε σε έναν άλλο κόσμο με πιο πλήρη τρόπο, πιο ολοκληρωμένα. Θεωρούμε πως πρέπει να υπάρχει κάποια άλλη οντότητα, η οποία είναι πιο πνευματική από αυτό. Η ιδέα της ψυχής είναι βασισμένη θεμελιωδώς σε μια εγωιστική συνέχιση.
Τώρα η πραγματικότητα, ή αλήθεια ή Θεός, ή οποιαδήποτε ονομασία επιθυμείτε να αποδώσετε, δεν είναι εγωιστική, προσωπική συνείδηση. Όταν αναζητάτε ασφάλεια, συνέχιση, θεωρείτε την Ψυχή χωριστή από την πραγματικότητα. Έχοντας κάνει αυτό τον διαχωρισμό, ρωτάτε, «Είναι αθάνατη;» Όταν ο νους είναι ελεύθερος από την περιορισμένη του συνείδηση με την επιθυμία της για συνέχιση, τότε υπάρχει αθανασία, όχι προσωπική ή ατομική συνέχιση, αλλά στη ζωή.
Η ψευδαίσθηση μπορεί να διαιρεθεί σε πολλές, ενώ η αλήθεια δεν μπορεί. Καθώς ο νους δημιουργεί την ψευδαίσθηση, διαιρείται σε κάτι μόνιμο, το οποίο αποκαλεί ως Ψυχή, και στο παροδικό, την εφήμερη ύπαρξη. Αυτός ο διαχωρισμός απλώς δημιουργεί περισσότερες ψευδαισθήσεις. Όταν ο νους είναι ελεύθερος από κάθε περιορισμό, τότε υπάρχει αθανασία. Όμως πρέπει να διακρίνετε ποιοί είναι οι περιορισμοί οι οποίοι εμποδίζουν το νου από το να ζει ολοκληρωτικά. Η ίδια η επιθυμία για συνέχιση είναι ο μεγαλύτερος περιορισμός. Αυτή η επιθυμία είναι το επακόλουθο της μνήμης η οποία δρα σαν οδηγός, σαν μια προειδοποίηση της αυτοπροστασίας ενάντια στη ζωή, εμπειρία. Από αυτό γεννιέται η δύναμη που σας κάνει να μιμείστε, να συμμορφώνεστε, να υποτάσσεστε στην εξουσία, και έτσι υπάρχει ένας συνεχής φόβος. Όλα αυτά τείνουν να διαμορφώσουν την ιδέα του «Εγώ» η οποία λαχταρά για συνέχιση. Όταν ο νους είναι ελεύθερος από αυτόν τον εγωισμό, ο οποίος εκφράζεται με ποικίλους τρόπους, τότε υπάρχει πραγματικότητα, ή αποκαλέστε την όπως θέλετε. Όταν υπάρχει αυτή η αίσθηση της Θεϊκότητας δεν ανήκετε σε καμία θρησκεία, σε καμία ομάδα ανθρώπων, σε καμία οικογένεια. Μόνο όταν έχετε χάσει αυτήν την αίσθηση της Θεϊκότητας γίνεστε πραγματικά θρησκευόμενοι. Όσο ο νους δεν είναι ευάλωτος στην κίνηση, στο γοργό ρεύμα της ζωής, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματικότητα. Ο νους πρέπει να είναι εντελώς απογυμνωμένος, απροστάτευτος για να ακολουθήσει τις αναζητήσεις της Αλήθειας.»
