Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας:
Απειλείται ο πολιτισμός μας και ο άνθρωπος σαν είδος από αφανισμό; Πότε
και πώς ξεφύγαμε από τη φυσική πορεία; Με βαθύ ενδιαφέρον, ο δημιουργός
της νέας επιστήμης, της ηθολογίας και κάτοχος του Βραβείου Νόμπελ,
Κόνραντ Λόρεντς, ερευνά με το βιβλίο του «Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του
πολιτισμού μας», τους οχτώ βασικούς κινδύνους που οδηγούν τον άνθρωπο
στη γενετική φθορά και στις τρομακτικές συνέπειες που απορρέουν από μια
τέτοια πορεία.
Η ηθολογία είναι ο κλάδος της ζωολογίας
που μελετά τη συμπεριφορά των ζώων. Εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1930
με τις εργασίες των ζωολόγων Κόνραντ Λόρεντς, Καρλ φον Φρις και
Nikolaas Tinbergen, οι οποίοι απέσπασαν το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής και
Φυσιολογίας το 1973 για τις ηθολογικές μελέτες τους για τις ανακαλύψεις
τους αναφορικά με την οργάνωση και την εξακρίβωση των ατομικών και
κοινωνικών τρόπων συμπεριφοράς.
Αντικείμενο έρευνας της ηθολογίας είναι η
εξήγηση της συμπεριφοράς των ζώων, κυρίως στο φυσικό τους περιβάλλον
και η μελέτη του τρόπου με τον οποίο η συμπεριφορά τους συμβάλλει στην
επιβίωση τους. Η ηθολογία μελέτα επομένως τα ερεθίσματα των ζώων, με τα
οποία αυτά αντιδρούν στις διάφορες αλλαγές στο περιβάλλον, τις
συνήθειες που κληρονομούνται και που αποκτώνται με την πάροδο του
χρόνου και τη συσσώρευση των εμπειριών. Επιχειρεί επίσης να ερμηνεύσει
το σύστημα επικοινωνίας που χρησιμοποιούν τα ζώα, ακόμα και το βαθμό
κατανόησης που διαθέτουν.
Ο Κόνραντ Λόρεντς (Konrad Lorenz) (1903-1989)
ήταν Αυστριακός ζωολόγος, ηθολόγος και ορνιθολόγος που γεννήθηκε στην
Βιέννη και έκανε σημαντκές μελέτες σχετικά με την συμπεριφορά των ζώων.
Πραγματοποίησε έναν μεγάλο αριθμό πειραμάτων και παρατηρήσεων για το
ένστικτο και την ικανότητα μάθησής τους, καθώς και την ερωτροπία, την
αναπαραγωγή και την φροντίδα των μικρών. Η θεωρία, όμως που τον έκανε
διάσημο ήταν εκείνη της εγχάραξης (imprinting), δηλαδή η διαδικασία που
διενεργείται μόλις λίγες ώρες μετά την γέννηση, και μέσω της οποίας
ένας νεοσσός νιώθει ενστικτωδώς την έλξη προς την μητέρα του ή το άτομο
που θα δει πρώτα μπροστά του.
Επιπλέον, μελέτησε την επιθετικότητα ως μέσο
που βοηθά στην επιβίωση των ειδών του ζωικού βασιλείου. Το πιο γνωστό
του βιβλίο είναι το: « Μιλούσα με τα θηρία, τα ψάρια και τα πουλιά »,
τίτλος εμπνευσμένος από τον μύθο σύμφωνα με τον οποίο ο βασιλιάς
Σολομώντας, με την βοήθεια ενός δαχτυλιδιού, μιλούσε με τα ζώα. Ο
Λόρεντς υποστήριζε πως μπορούσε να τους μιλήσει χωρίς να χρειάζεται το
δαχτυλίδι. Το 1973, μοιράστηκε με τους συναδέλφους του, Καρλ φον Φρις
και Νικολάας Τίνμπεργκεν, το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής ή Φυσιολογίας.
Το ουσιαστικό πρόβλημα για τον Λόρεντς που ερευνά
με το βιβλίο του «Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας» είναι
ότι: «η ανθρώπινη γνώση για τον εξωτερικό κόσμο έχει καλπάσει πολύ πιο
μπροστά από τη φυσική ικανότητα της συμπεριφοράς να προσαρμοστεί σε νέες
καταστάσεις». Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας
επιγραμματικά είναι …
1) Ο υπερπληθυσμός: Ο Λόρεντς δεν
εστιάζει στο πληθυσμιακό πρόβλημα κάποιων χωρών (Κίνα, Ινδία κλπ), αλλά
το αντιμετωπίζει ως παγκόσμιο φαινόμενο το οποίο έχει διαστρεβλώσει την
ανθρώπινη συμπεριφορά εν γένει. Η πιο καταστροφική έκφανση αυτού του
προβλήματος είναι η υπέρμετρη αστικοποίηση. Ο συνωστισμός –
συγκεντρωτισμός στις τσιμεντουπόλεις και η αστική ανωνυμία που τους
συνοδεύει «όχι μόνο οδηγεί έμμεσα σε απάνθρωπες ανήθικες και παράλογες
πράξεις, που προκαλούνται από την εξάντληση και την προοδευτική
εξαφάνιση των επαφών, αλλά αποτελεί την άμεση αιτία μιας ολόκληρης
επιθετικής συμπεριφοράς.»
Καθημερινά στις πόλεις συναντάμε τόσους πολλούς
ανθρώπους, βλέπουμε τόσα πολλά πρόσωπα, που καταλήγουμε να μη δίνουμε
σημασία σε κανέναν. Τις περισσότερες φορές είναι μόνο ένα εμπόδιο που
στέκεται μπροστά μας στην τράπεζα, στο σούπερ-μάρκετ, στο λεωφορείο και
κουτουλάμε επάνω τους τρέχοντας να προλάβουμε … τι άραγε; Οι άνθρωποι
από όντα της φύσης, κατάντησαν φυλακισμένοι σε κλουβιά τσιμέντου, όπως
κάθε φυλακή, ζώντας με την ψευδαίσθηση της «ελευθερίας»
Στο οικοδομικό τετράγωνο όπου είναι το
κλουβί-σπίτι σου, ζουν χίλιοι ακόμη άνθρωποι. Σκεφτείτε πόσους
γνωρίζετε από αυτούς και σε πόσους λέτε έστω μια καλημέρα. Αντίθετα σε
ένα χωριό χιλίων κατοίκων όλοι γνωρίζονται –ακόμα και αν δεν
συμπαθιούνται ιδιαίτερα. Σίγουρα υπάρχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες
να σας βοηθήσει ο συγχωριανός σας παρά κάποιος που ζει στην παρακάτω
πολυκατοικία-φυλακή. Κι αν κάποιοι υποστηρίζουν ότι η ζωή
στην πόλη είναι ό,τι καλύτερο, θα πρέπει να μας εξηγήσουν γιατί όποιος
«ανεβαίνει» στην κοινωνική κλίμακα μετακομίζει προς λιγότερο
πυκνοκατοικημένες περιοχές.
Αν κλείσεις εκατό ποντίκια σε ένα κλουβί για
δέκα, αυτά θα αρχίσουν να αλληλοεξοντώνονται, ακόμα κι αν έχουν τροφή
και καλές συνθήκες διαβίωσης !!! Επομένως αυτοί που ελέγχουν το κοπάδι των ανθρώπων ΞΕΡΟΥΝ ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ! Αλλωστε ο ΧΩΡΟΣ μαζί με τον ΧΡΟΝΟ δημιουργούν και συντηρούν τα υλικά δημιουργήματα που βλέπουμε γύρω μας.
2) Η ερήμωση του περιβάλλοντος: Ο Λορεντς
κάνει μια γρήγορη αναφορά στην οικολογία και στην εξάρτηση του
ανθρώπου από τη γήινη σφαίρα . Όμως ασχολείται περισσότερο με την
ερήμωση της ψυχής του ανθρώπου, απόρροια της απομάκρυνσης του από τη
φύση. Παρομοιάζει τις πόλεις με κακοήθεις όγκους, οι οποίοι
αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα.
«Ο άνθρωπος, από τη φυλογένεση του δεν είναι
κατασκευασμένος όπως ο τερμίτης ή το μυρμήγκι, ώστε να μπορεί να
ανέχεται τη μετατροπή του σε στοιχείο ανώνυμο και απόλυτα εναλλάξιμο,
ανάμεσα σε εκατομμύρια άλλα, απολύτως ομοιόμορφα, άτομα.» Ο άνθρωπος
των πόλεων αλλοτριώνεται γιατί ζει σε ένα περιβάλλον στο οποίο είναι
αποκομμένος από τη φύση. «Η ομορφιά της φύσης είναι αναγκαία για την ψυχική και ηθική υγεία του ανθρώπινου όντος.»
Δεν είναι τυχαίο ότι με την πρώτη ευκαιρία
«εκδράμουμε στας εξοχάς» όπου αναπνέουμε για λίγο με όλη τη δύναμη των
πνευμόνων μας, αγαλλιάζοντας στη θέαση του τοπίου, πριν επιστρέψουμε
στη μιζέρια των σύγχρονων ανθρωποτροφείων, των διαμερισμάτων και στην
ασχήμια της ζωής μας, έτσι όπως την έχουμε αποδεχτεί.
3) Ο πυρετός του ανταγωνισμού: «Το
πιο ηλίθιο προϊόν της ειδικής εσωτερικής επιλογής είναι ο ρυθμός της
εργασίας του σύγχρονου ανθρώπου », ξεκινάει το κεφάλαιο αυτό ο Λόρεντς.
Η συντριπτική πλειονότητα των σύγχρονών μας δεν αποδίδει πια σημασία
σε τίποτα παρά μόνο στη επιτυχία και κάθε μέσο κατάλληλο γι’ αυτό
φαίνεται, εσφαλμένα, σαν να αποτελεί μια αυθύπαρκτη αξία.
Το άγχος μήπως μας ξεπεράσουν οι άλλοι, το άγχος
μήπως δεν καταφέρουμε να αποκτήσουμε όλα όσα «μπορούμε» να αποκτήσουμε,
το άγχος μήπως αποτύχουμε, συμβάλλει στην αποστέρηση του ανθρώπου από
τις βαθύτερες ιδιότητες του. Μία από αυτές είναι η βαθιά και ουσιαστική
σκέψη. Οι άνθρωποι υποφέρουν από νευρική και ψυχική υπερένταση, που
τους επιβάλλει ο ανταγωνισμός με τους ομοίους του. Η καθημερινότητα
είναι τόσο τρομακτική, τόσο ανταγωνιστική, που δεν υπάρχει χρόνος για
περισυλλογή.
«Ακόμα κι αν δεχτούμε», έγραφε προφητικά ο
Λόρεντς το 1973, «με αδικαιολόγητη αισιοδοξία, ότι ο πληθυσμός της Γης
δε θα συνεχίσει να αυξάνεται με τον ρυθμό που γνωρίζουμε σήμερα, θα
πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι ο οικονομικός ανταγωνισμός της
ανθρωπότητας με τον εαυτό της θα αρκέσει για να τον οδηγήσει στον
αφανισμό» Η Φυλή των Υπαλλήλων
4) Αισθητηριακή εντροπία: Το καταναλωτικό
μοντέλο ζωής, έτσι όπως έχει επικρατήσει να αποκαλούμε τη συμπεριφορά
του homo consumer, προωθεί την άμεση ικανοποίηση όλων των αναγκών, με
έμφαση στις πλασματικές ανάγκες. Η ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία
έχει μετουσιωθεί σε «ανάγκη» για το τελευταίο μοντέλο κινητού τηλεφώνου
και την απαιτούμενη τηλεφωνική σύνδεση, με την οποία μπορείς να «μιλάς
συνέχεια» !
Ο άνθρωπος πρέπει να έχει (έτσι έχει συμφωνήσει ο ίδιος)
άμεσα ότι θέλει να έχει (ό,τι τον έχουν πείσει ότι θέλει να έχει). Αν
του στερήσεις αυτό το «δικαίωμα» αισθάνεται μειονεκτικός .
«Προκαλείται έτσι μια ανυπόμονη απαίτηση για
άμεση ικανοποίηση κάθε επιθυμίας. Η λαχτάρα αυτή ευνοείται από μια
κοινωνία, όπου οι παραγωγοί σπρώχνουν το κοινό προς την κατανάλωση. Και
είναι εκπληκτική η διαπίστωση ότι οι καταναλωτές δεν αντιλαμβάνονται
μέχρι ποιο βαθμό έγιναν σκλάβοι των ευκολιών πληρωμής του συστήματος
της εξόφλησης με δόσεις .»
Την ίδια στιγμή η υπερπληθώρα ερεθισμάτων και
πιθανών στόχων τον οδηγεί στην αποχαύνωση. Ο καταιγισμός πληροφοριών από
την τηλεόραση και το διαδίκτυο προσφέρει πολύ λιγότερα από την
ανάγνωση ενός βιβλίου. Η δυνατότητα να αποθηκεύσεις στο σκληρό σου
δίσκο όλη τη δισκογραφία του αγαπημένου σου καλλιτέχνη δεν σου
εξασφαλίζει και το χρόνο για να την ακούσεις.
Ο ίδιος ο άνθρωπος δεν παράγει τίποτα με τα χέρια
του (ούτε το φαγητό του), παρά μόνο χρήματα για να αγοράσει όσα
«χρειάζεται». Και με αυτά τα αντικείμενα το συναισθηματικό δέσιμο είναι
μηδενικό, αφού με την πρώτη ευκαιρία θα τα πετάξει για να αγοράσει κάτι
καινούριο. «Κατασκευάστε προϊόντα που να είναι ήδη παλιά», είναι το
σύνθημα των εταιριών τεχνολογίας.
Μπορείτε να δείτε με πόσο περισσότερη ευχαρίστηση
ένας άνθρωπος θα φορέσει το κασκόλ που έπλεξε μόνος του ή θα φάει την
ντομάτα που καλλιέργησε στον κήπο του. Ο κόπος που χρειάζεται για να
παραχθεί ένα αντικείμενο είναι ευθέως ανάλογος της ευχαρίστησης που
νιώθει ο παραγωγός.(ΠΑ-ΓΗ-ΔΑ: Η Φυσική Ιστορία του Αφύσικου)
Την ίδια στιγμή πασχίζουμε να εκμηδενίσουμε
κάθε δυσάρεστο συναίσθημα, όχι καταπολεμώντας την αιτία του, αλλά
φυγοπονώντας. Δεν είναι μόνο τα αντικαταθλιπτικά που πλέον είναι πιο
συνήθη από τα αντιπυρετικά. Μια ολόκληρη βιομηχανία ευεξίας έχει στηθεί
στη γρήγορη και χωρίς κόπο απώθηση κάθε δυσάρεστης σκέψης.
5) Ο γενετικός μαρασμός: Στα περισσότερα
ζώα και ειδικά στα πρωτεύοντα, υπάρχει ένας μηχανισμός προστασίας του
είδους. Τα αρσενικά, για παράδειγμα, θα διεκδικήσουν το δικαίωμα τους
στην αναπαραγωγή, αλλά δε θα σκοτώσουν τον αντίζηλο ούτε θα βιάσουν το
θηλυκό.
Για να εξασφαλίσει μεγαλύτερο μερίδιο τροφής,
ένας χιμπαντζής, συχνά καταφεύγει στην απάτη. Όμως ποτέ δε θα κρατήσει
όλη την τροφή για τον εαυτό του, καταδικάζοντας έτσι τα αδύναμα μέλη
της ομάδας σε θάνατο από ασιτία. Τα πρωτεύοντα γνωρίζουν ότι η επιβίωση
τους βασίζεται στη συνοχή της ομάδας, έτσι δεν ξεπερνάνε τα όρια
–σκοτώνοντας ένα άλλο μέλος της.
Στους ανθρώπους αυτός ο μηχανισμός επιβίωσης και
αυτοσυντήρησης έχει ατροφήσει ή μάλλον έχει υπερκεραστεί εξαιτίας της
εφευρετικότητας του. Η νοημοσύνη του τον κάνει να συμπεριφέρεται πιο
ηλίθια από τους λιγότερο νοήμονες «συγγενείς» του.
Είναι πολύ πιο εύκολο να σκοτώσεις κάποιον εξ’
αποστάσεως παρά με τα χέρια σου. Οι δολοφονίες με στραγγαλισμό είναι
εκατομμύρια φορές πιο σπάνιες από τις δολοφονίες με όπλο. Πόσο μάλλον
όταν εξοντώνεις τον άλλον οικονομικά, όχι μόνο χωρίς να τον αγγίζεις,
αλλά χωρίς να τον γνωρίζεις. Κάποιοι θα πουν ότι πάντα ο άνθρωπος ήταν
λύκος για το συνάνθρωπο του, όμως δεν είναι λύση να αποδεχόμαστε την
εγκληματική συμπεριφορά ως ιστορική αναγκαιότητα και μετά να
καταδικάζουμε την βία απ όπου κι αν προέρχεται !!
6) Η ρήξη με την παράδοση: Έχουμε ταυτίσει την παράδοση με τη συντηρητικότητα και θεωρούμε ότι κάθε τι καινοτόμο /επαναστατικό πρέπει να είναι απαλλαγμένο από τις «παλιές ιδέες». Αυτό
είναι λάθος. Ο μόνος τρόπος για να «ξεκινήσουμε από την αρχή» είναι να
επιστρέψουμε στα σπήλαια και να προσπαθούμε να ανάψουμε φωτιά
τρίβοντας ξύλα. Δεν μπορούμε να δούμε παραπέρα αν δεν πατήσουμε στους
ώμους γιγάντων.
Ο Λόρεντς, παρότι επιστήμονας, πιστεύει ότι τα μη
ορθολογικά πολιτισμικά αποθέματα γνώσεων πρέπει να διατηρηθούν και να
μελετηθούν. «Όποιος αρνείται συστηματικά κάθε αξία της σοφίας των
παλαιότερων και κάθε έννοια της παράδοσης, υποπίπτει στο σοβαρό σφάλμα
να πιστέψει ότι η επιστήμη είναι ικανή να δημιουργήσει από το μηδέν, και
μόνο με τη λογική, έναν πλήρη πολιτισμό, με όλα όσα περιλαμβάνει.»
Ως ζώα και ως άνθρωποι είμαστε προϊόντα της
φυσικής εξέλιξης και της πολιτιστικής εξέλιξης . Μέρος της πολιτιστικής
συνέχειας είναι η γλώσσα κάθε λαού και οι ιδιωματισμοί, τα ήθη και τα
έθιμα, οι παραδόσεις, η θρησκεία (ακόμα κι αν είσαι άθρησκος), η
ιστορία, οι μύθοι, η μαγειρική, η μουσική, οι δεισιδαιμονίες και οι
ενδυμασίες. Διαγράφοντας το παρελθόν χάνουμε την ουσία του παρόντος,
αφού ένας άνθρωπος χωρίς ρίζες δεν είναι τίποτα άλλο από έρμαιο των
εκάστοτε εξωτερικών πιέσεων και καταστάσεων.
Η ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση, όπου όλοι οι
άνθρωποι αναπαράγουν μοντέλα συμπεριφοράς νεόδμητα, τα οποία δεν έχουν
καμία αναφορά και καμία σχέση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε λαού,
δεν δημιουργεί «πολίτες του κόσμου», αλλά ομοιόμορφα –και εύκολα στο
χειρισμό- όντα. Αυτή η ομοιομορφία, η έλλειψη ποικιλότητας και
προσωπικότητας, ταιριάζει φυλογενετικά στα μυρμήγκια, αλλά όχι στους
ανθρώπους.
7) Η υποταγή στο δόγμα: Ο άνθρωπος,
δυστυχώς, έχει έμφυτη ροπή στο δογματισμό. Αυτό συμβαίνει για δύο
λόγους: Πρώτον, γιατί είναι πιο εύκολο να αποδεχτείς άκριτα τις
προκατασκευασμένες ιδέες παρά να τις αξιολογήσεις. Το να ζητωκραυγάζεις
και να καταδικάζεις απαιτεί μικρότερη νοητική προσπάθεια από το να
σκέφτεσαι.
Δεύτερον, γιατί οι άνθρωποι –όπως όλα τα ζώα-
έχουνε ανάγκη να ανήκουνε σε ομάδες. Ο άνθρωπος, μετά από χιλιάδες
χρόνια θρησκευτικής κατήχησης -καταπίεσης, πιστεύει ότι του λένε …
Πιστεύει ό,τι κατέχει –μόνος αυτός ανάμεσα στα υπόλοιπα ζώα- δύο ειδικά,
αποκλειστικά ανθρώπινα, χαρακτηριστικά: Ψυχή και ελευθερία επιλογής.
Το πρώτο, η ψυχή, δεν μπορούμε να το
αμφισβητήσουμε και δεν έχει να κάνει με κανέναν θεό. Το αν έχουν όλοι
οι άνθρωποι ψυχή, ούτε κι αυτό είναι προς συζήτηση, μια καλή παρατήρηση
του ΟΛΟΦΑΝΕΡΟΥ, πείθει και τον πλέον δύσπιστο και σκεπτικιστή, πως
υπάρχουν γύρω μας άνθρωποι και «άνθρωποι» και Οργανικές Πύλες.
Όσοι νομίζουν ότι μπορούν να αποδείξουν την
ύπαρξη ή την έλλειψη θεού με τη λογική και τα μπλα μπλα, δεν γνωρίζουν
τίποτα για τη φύση του έμψυχου ανθρώπου –πόσο μάλλον για τη φύση της
Ψυχής και αυτός είναι ένας λόγος που μπερδεύοουν την Ψυχή με το Πνεύμα.
Το δεύτερο, η ελευθερία επιλογής, είναι ένα φιλοσοφικόζήτημα που η γενετική το έχει ήδη λύσει. Πάντα όμως μας αρέσει να θέτουμε το ερώτημα… Οι αποφάσεις και οι πεποιθήσεις διαμορφώνουν τις καταστάσεις ή μήπως οι καταστάσεις μας διαμορφώνουν;
Συνήθως η αποδοχή της «γραμμής» ενός δόγματος έρχεται μετά την
απάντηση σε αυτό το ερώτημα, αν και υπάρχουν κάποια στοιχεία που μας
προδιαθέτουν να αποδεχτούμε ένα δόγμα και όχι το αντίθετο ή κάποιο
παρόμοιο.
Ένας έφηβος, για παράδειγμα, θα ενταχτεί σε
μια χριστιανική – ναζιστική – κομμουνιστική οργάνωση για λόγους που δεν
σχετίζονται με τη ιδεολογία τους, ίσως επειδή του αρέσουν τα χρυσά, τα
μαύρα ή τα κόκκινα ρούχα και η παραφιλολογία της βίας και του φόβου ή
επειδή θέλει να έρθει σε αντίθεση με το περιβάλλον του «να κάνει την
επανάσταση του». Μέσα στην ομάδα όμως θα ενστερνιστεί το δόγμα και θ’
αρχίσει να σκέφτεται, να μιλάει, να συμπεριφέρεται όπως οι δημαγωγοί, τα
πρότυπα της ομάδας.
Αυτό ισχύει για κάθε κομματική οργάνωση,
θρησκευτική ή επιστημονική κοινότητα. Ο κομμουνιστής θα χρησιμοποιεί
τους όρους του διαλεκτικού υλισμού, ο Μάρτυρας του Ιεχωβά θα μοιράζει
φυλλάδια και ο ψυχίατρος θα χλευάζει τους ψυχολόγους κλπ κλπ (Προσωπική Επιλογή κι Ανάληψη Ευθύνης και Έχεις Ελεύθερη Βούληση;)
Όλοι πιστεύουν ότι πράττουν ελεύθερα, χωρίς να
αντιλαμβάνονται ότι η «ελευθερία» τους είναι δογματική και υπαγορεύσιμη,
και δεν αναφέρομαι καν σε μεθόδους ελέγχου.
Το υπέρτατο παγκόσμιο δόγμα όμως, έτσι όπως δεν
έχει ξανασυμβεί στην ανθρωπότητα, είναι η πεποίθηση ότι ο μόνος
ορθολογικός τρόπος συμπεριφοράς είναι αυτός που συνδέεται με το
ανταγωνιστικό/καταναλωτικό πρότυπο, που αναφέραμε προηγουμένως. Όποιος
άνθρωπος αντιταχτεί ή θελήσει να μην απορροφηθεί από το σύγχρονο τρόπο ζωής θεωρείται γραφικός ή άρρωστος ή επικίνδυνος.
Τι θα σκεφτόσασταν για έναν άνθρωπο ο οποίος
καλλιεργεί μόνος την τροφή του, κατασκευάζει τα έπιπλα του σπιτιού του,
το οποίο έχει κτίσει μόνος και ζει χωρίς τηλεόραση, τηλέφωνο και
ηλεκτρικό ρεύμα; Πιθανότατα ότι είναι ανισόρροπος. Τουλάχιστον
απροσάρμοστος, αφού έρχεται σε αντίθεση με το δόγμα της σύγχρονης ζωής
των υπνωτισμένων ζόμπι που αυτοαποκαλούνται με εγωπάθεια «πολιτισμένοι»
8 ) Τα πυρηνικά όπλα: Σε αυτό το
«αμάρτημα» ο Λόρεντς αφιερώνει μία μόλις σελίδα! «Η απειλή αυτή, είναι
ευκολότερο να αποτραπεί. Φτάνει να μην κατασκευάσουμε τη βόμβα ή να μην
την ρίξουμε. Αν λάβουμε όμως υπόψη την απίστευτη συλλογική βλακεία της ανθρωπότητας, τότε καταλαβαίνουμε ότι ακόμα κι αυτό είναι αρκετά δύσκολο για να το πετύχουμε».
Σε έναν μικρό πρόλογο που συμπεριέλαβε αργότερα
λέει πως: «Κάθε κίνδυνος παύει να είναι τρομακτικός από τη στιγμή που
γνωρίζουμε τα αίτια του» ή που παύουμε να του δίνουμε την προσοχή μας
δηλ. παύουμε να συμφωνούμε στην ύπαρξη του.
Όμως ο μεγάλος φιλόσοφος Νίτσε δίνει λύση γαι το πως μπορεί ο άνθρωπος να ξεφύγει απ τα δεσμά του Όταν ο Ζαρατούστρα μίλησε για τον Υπεράνθρωπο !
Όταν ο Ζαρατούστρα έφτασε στην πιο κοντινή πόλη
που συνόρευε με το δάσος, βρήκε πολλούς ανθρώπους μαζεμένους στην
αγορά, επειδή είχε ανακοινωθεί ότι ένας σχοινοβάτης θα έκανε επίδειξη
και ο Ζαρατούστρα μίλησε έτσι στους ανθρώπους: Σας διδάσκω τον
Υπεράνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι κάτι που πρόκειται να ξεπεραστεί. Τι
έχετε κάνει για να ξεπεράσετε τον άνθρωπο; Όλα τα όντα μέχρι τώρα έχουν
δημιουργήσει κάτι πέρα από τον εαυτό τους: κι εσείς θέλετε να είστε η
άμπωτη αυτής της μεγάλης παλίρροιας, και θα προτιμούσαμε να
ξαναγυρίσετε στο κτήνος παρά να ξεπεράσετε τον άνθρωπο; Τι είναι ο
πίθηκος προς τον άνθρωπο; Ένα περιγέλασμα, ένα επόνειδο πράμα. Και το
ίδιο ακριβώς θα είναι ο άνθρωπος προς τον Υπεράνθρωπο: ένα περιγέλασμα,
ένα πράμα της ντροπής.
Έχετε προχωρήσει από το σκουλήκι στον
άνθρωπο, και πολύ ακόμα μέσα σας είναι του σκουληκιού. Κάποτε ήσασταν
πίθηκοι, κι όμως ακόμα ο άνθρωπος είναι περισσότερο πίθηκος από
οποιονδήποτε πίθηκο. Ακόμα κι οι πιο σοφοί ανάμεσά σας είναι μόνο μια
δυσαρμονία και μείγμα φυτού και φαντάσματος. Σας ζητάω όμως να γίνεται
φυτά και φαντάσματα; Σταθείτε, σας διδάσκω τον Υπεράνθρωπο! Ο
Υπεράνθρωπος είναι το νόημα της γης. Αφήστε τη βούλησή σας να πει: Ο Υπεράνθρωπος είναι το νόημα της γης!
Σας εξορκίζω, αδελφοί μου, μείνετε αληθινοί στη
γη, και μην πιστεύετε αυτούς που σας μιλάνε για υπεργήινες ελπίδες!
Δηλητηριαστές είναι, είτε το ξέρουνε είτε όχι. Καταφρονητές της ζωής
είναι, παρακμάζοντες και δηλητηριασμένοι οι ίδιοι, τους οποίους έχει
βαρεθεί η γη: έτσι αφήστε τους να πάνε! Κάποτε βλασφημία ενάντια στο Θεό
ήταν η μεγαλύτερη βλασφημία. Αλλά ο Θεός πέθανε, και μαζί και εκείνοι
οι βλάσφημοι. Το να βλασφημήσεις τη γη είναι τώρα η πιο τρομερή
αμαρτία, και το να επιτιμήσεις την καρδιά του μη γνωστού υψηλότερο κι
απ’ το νόημα της γης!
Κάποτε η ψυχή κοίταζε με περιφρόνηση το σώμα, και
τότε αυτή η περιφρόνηση ήταν το ανώτερο πράγμα:- η ψυχή επιθυμούσε το
σώμα να είναι αδύναμο, χλωμό, και πεινασμένο. Έτσι σκέφτηκε να ξεφύγει
από το σώμα κι απ’ τη γη. Ω, αυτή η ψυχή ήταν η ίδια αδύναμη, χλωμή,
και πεινασμένη, και σκληρότητα ήταν η απόλαυση αυτής της ψυχής! Αλλά
εσείς, επίσης, αδελφοί μου, μου λέτε: Τι λέει το σώμα σου για την ψυχή
σου; Δεν είναι η ψυχή σου φτώχεια και μόλυνση και ελεεινή αυταρέσκεια;
Αληθινά, ένα μολυσμένο ρέμα είναι ο άνθρωπος.
Κάποιος πρέπει να είναι θάλασσα, για να δεχτεί ένα μολυσμένο ρέμα χωρίς
να μολυνθεί ο ίδιος.
Σταθείτε, σας διδάσκω τον Υπεράνθρωπο: αυτός είναι εκείνη η θάλασσα, σ’ αυτόν μπορεί η μεγαλύτερη περιφρόνησή σας να βυθιστεί.
Φωτογραφίες Finding Vivian Maier
http://www.terrapapers.com