Τοιαύτη ουν ούσα, πολλού αγοράζεται.
Πρόσεξε όμως κάτι λέγει ο άγιος Ησύχιος. Τέτοια που είναι η νήψις, χρειάζεται να πληρώσεις πολλά, για να την αγοράσεις. πρέπει ουσιαστικά να πουληθείς. Ή, δηλαδή, πουλιέσαι και αγοράζεις τον Θεόν ή, όσο ανήκεις στον εαυτό σου, δεν μπορείς να τον έχεις.
Πολλού αγοράζεται, σημαίνει: «πάντα όγκον αποθέμενοι» (Εβρ. 12,1), αφήστε το κάθε τι που δεν σας δίνει τον Θεόν. αφήστε κάθε βάρος, όλα τα σκύβαλα και τα περιττά της ζωής σας και κάθε αμαρτία, διότι ο Θεός έκανε τα πάντα για εμάς και μας τα βάζει στο χέρι μας, χωρίς καν να μας κουράσει. Ποιον κούρασε ποτέ ο Θεός; Γι’ αυτό ας αρχίσουμε αυτόν τον αγώνα της νήψεως, η οποία είναι τόσο ελκυστική και τόσων χαρίτων, τόσου μεγαλείου, τόσων ωραιοτήτων, της ίδιας της θεότητος παρεκτική.
Ο άγιος απευθύνει κατ’ αρχάς τον λόγο του στον Θεόδουλο, παράλληλα όμως και σε πολύ απλούς και αμαθείς μοναχούς. Διότι τον 4ο με 7ο αιώνα πολλοί από όσους ασπάζονταν την μοναχική ζωή προέρχονταν από την ειδωλολατρία όπως ο Μέγας Παχώμιος, ή είχαν διαπράξει μεγάλα εγκλήματα όπως ο Μωυσής ο Αιθίοψ, ή ήταν γυναίκες πόρνες. Πλήθος επίσης εγγάμων ανθρώπων εγκατέλειπαν τον κόσμο, ακόμη και αγροίκοι γεωργοί και ναύτες.
Σε αυτούς τους απλούς και αμαθείς μοναχούς, που πήγαιναν κατά χιλιάδες στις ερήμους και δεν ήξεραν ούτε την αλφάβητο – έμπαιναν στα μοναστήρια και εκεί τους την μάθαιναν, για να μπορούν να διαβάζουν το Ψαλτήρι και την Καινή Διαθήκη-, απευθύνει τον λόγο του ο άγιος Ησύχιος. Αν όμως απευθυνόταν σε αυτούς και πετύχαιναν, τι να πούμε εμείς, που και γράμματα μάθαμε και από παιδιάκια λάβαμε τις πληροφορίες του Αγίου Πνεύματος και γνωρίσαμε τον Χριστόν, και τα παιδικά μας όνειρα και εντρυφήματα ήταν οι μυστικές διδασκαλίες. πόσο μπορούμε να προχωρήσουμε εμείς. Για μας είναι πολύ εύκολο, να αποκτήσουμε την καθαρότητα. Εν τούτοις, εμείς αποτυγχάνομε περισσότερο από τους παλιούς.
Αλλά κάποιος, ιδιαίτερα ένας που ζει στον κόσμο, μπορεί να αντιλέξει ότι δεν μας βοηθούν οι συνθήκες. Αυτό δεν είναι αληθινό, διότι και στην κόλαση να είμαστε, και με λιοντάρια να είμαστε, κι εκεί μπορούμε να κάνουμε την νήψη, διότι είναι πίστις της Εκκλησίας, η οποία επιβεβαιώνεται απ’ όλα τα γεγονότα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Εάν διαβάσουμε το κεφάλαιο της προς Εβραίους επιστολής του αποστόλου Παύλου που αναφέρεται στα κατορθώματα της πίστεως, θα δούμε σε τι δυσμενέστατες συνθήκες έζησαν αυτοί οι άνθρωποι (Εβρ. κεφ.11). Συνθήκες φοβερές! Παρ’ όλα αυτά, δεν εμποδίσθηκαν να αποθέσουν «πάντα όγκον και την ευπερίστατον αμαρτίαν» (Εβρ. 12,1), και να γίνουν άγιοι. Είναι ψέμα να πιστεύουμε ότι μας παρακωλύουν οι συνθήκες.
Μία διαφορά μόνον υπάρχει μεταξύ του κοσμικού και του μοναχού. Όποιος είναι στον κόσμο, έχει μειωμένες ανέσεις, έχει καταδικάσει τον εαυτό του να έχει λίγα εφόδια στη ζωή του. Γι’ αυτό, χρειάζεται να παλέψει πολύ περισσότερο από τον μοναχό, χρειάζεται να χρησιμοποιήσει όλες του τις δυνάμεις για να μπορεί να συγκεντρώνει το νου του, ενώ στον μοναχισμό είναι όλα πιο εύκολα.
Αλλά, όπως καμιά φορά μπορεί κανείς να ναυαγήσει στο λιμάνι, το ίδιο είναι δυνατό να συμβεί και σε μας που είμαστε στο μοναστήρι, όταν δεν προσέχουμε. Πάμε στο μοναστήρι, διότι εκεί υπάρχει ησυχία, ενώ στον κόσμο υπάρχει θόρυβος, περισπασμός, μέριμνες. Άρα, εάν ζητούμε από τον Θεόν την δικαιοσύνη του και προσπαθούμε να την πάρουμε –να είμαστε δηλαδή ενώπιόν Του όπως μας θέλει, να νήφωμε-, τότε «ταύτα πάντα προστεθήσεται» (Ματθ. 6,33), τα υπόλοιπα θα μας τα δώσει ο ίδιος. Θα μας δίνει τάχιστα τα χαρίσματά Του, εάν εμείς έχουμε πάντοτε την ετοιμότητα και την προσοχή, εάν μεριμνούμε για την νήψη, εφ’ όσον «ενός εστί χρεία» (Λουκ.10,42).
Τα βιώματα της νήψεως τα αποκτούν ακόμη και τα παιδάκια, διότι είναι βιώματα του Αγίου Πνεύματος, το οποίο δεν κάνει διακρίσεις. Όποιου βρει λιγάκι την καρδιά ανοικτή, καθαρή από λογισμούς, θελήματα και επιθυμίες, αμέσως μπαίνει μέσα. Όπως μπήκε στο Υπερώο, όπου ήσαν οι μαθητές, και ξαφνικά τα πάντα άλλαξαν (Πραξ. 2,1 κ.ε.), έτσι μπαίνει και στην καρδιά του ανθρώπου και την πλημμυρίζει, αρκεί να μην βρει άλλη επιθυμία.
Μα, κάθε επιθυμία μας είναι κακή; Ή είναι όντως κακή, ή και οι φαινόμενες αγαθές επιθυμίες είναι ματαιότης; Γι΄ αυτό λέγει: «Επιθυμείτε και ουκ έχετε» (Ιακ. 4,2). Μία μόνο επιθυμία έχει θέση μέσα μας, η επιθυμία του Αγίου Πνεύματος. Ας γίνουμε λοιπόν επιθυμητές των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος. Και αυτό επιτυγχάνεται πολύ εύκολα με την νήψη, που είναι οδός συντομώτατη, ένα μεταφορικό μέσο που αμέσως σε εισάγει στην ουράνια ζωή, διότι φέρνει πολύ γρήγορα αποτελέσματα, το ένα επάνω στο άλλο. Όπως, όταν τρέφεσαι καλά, το πρόσωπό σου κοκκινίζει, τα μάτια σου γίνονται πιο ζωηρά, τα χέρια σου ευκίνητα, η καρδιά σου κινείται φυσιολογικά, το μυαλό σου ισχυροποιείται, η δύναμίς σου αυξάνει, έτσι και η νήψις σου προσφέρει όλα τα αγαθά της πνευματικής ζωής. Χωρίς να κουράζεσαι, χωρίς να σημειώνεις, χωρίς να γράφεις, χωρίς να φωνάζεις, χωρίς να σκέπτεσαι πως θα κάνω αυτό ή εκείνο, ξαφνικά έρχεται μια στιγμή που όλα τακτοποιούνται.
Θυμάμαι κάποιον, που από μικρό παιδάκι τον συμβούλευαν πως να ζει, για να γίνει τέλειος χριστιανός. Του απαριθμούσαν όσα όφειλε να αποφεύγει, και τα τεκμηρίωναν με παραδείγματα από την ιστορία και από τους αγίους, για να τα εφαρμόσει. Εκείνος ο καημένος στενοχωριόταν, διότι όλα αυτά ήταν πολλά και δεν μπορούσε να τα θυμηθεί. Του είπαν τότε ότι θα του κάνουν ένα περιληπτικό σχέδιο, και συμφώνησε με χαρά. Το έμαθε γρήγορα κατακόρυφα, το συνδύασε μετά και οριζόντια, το έλεγε απ’ έξω. Προσπαθούσε να το εφαρμόσει. Περνούσαν όμως τα χρόνια κι έβλεπε ότι τίποτε δεν πετύχαινε. Πήγε τότε στον Πνευματικό του και του λέγει: Πάτερ μου εγώ δεν μπορώ να τα εφαρμόσω αυτά, έχω πλέον κουρασθεί. πες μου κάτι πιο εύκολο. Και εκείνος του απαντά: Να σιωπάς. να σιωπά η γλώσσα και το μυαλό σου, και να μην αφήνεις το νου σου να πάει αλλού παρά μόνο στον Χριστόν. Και αν μόνος του ο νους σου πάει κάπου αλλού, εσύ μόλις τον καταλαβαίνεις, να τον επιστρέφεις πάλι στον Χριστό. Πονάς; Μην πεις πονώ, διότι θα φεύγει ο νους σου από τον Χριστόν. Το στόμα και το μυαλό σου θα μιλούν μόνο για τον Χριστόν.
Στην αρχή απόρησε εκείνος: Μα, πως είναι δυνατόν να γίνει αυτό; Αλλά προσπαθούσε όσο μπορούσε να το εφαρμόσει. Πέρασαν δυο χρόνια, και τότε θυμήθηκε την αγωνία που είχε για να εφαρμόσει το σχέδιο που του έλεγαν. Τι παράξενο όμως! Διαπίστωσε ότι όσα δεν μπορούσε να κάνει τότε, είχαν γίνει τώρα από μόνα τους. Πως; Από το Άγιον Πνεύμα. Τον επισκέφθηκε το Άγιον Πνεύμα, του λάλησε στην καρδιά, του φώτισε την ύπαρξη, και η κατάστασίς του αλλοιώθηκε από μόνη της. Όπως, όταν μπαίνει σε αυτόν τον χώρο το φως, φεύγει το σκοτάδι, και τότε βλέπω το χαμόγελό σας, τα καθάρια μάτια σας και διορώ τις αγνές και καθαρές καρδιές σας, έτσι ακριβώς και τα πάντα μέσα μας φωτίζονται και παίρνουν θέση ενώπιον του Θεού. Να τα αποτελέσματα της νήψεως. Έρχεται το Άγιον Πνεύμα και ανακαλύπτεις ότι κατέχεις τα πάντα.
********************************************
