Ο άνθρωπος της κατάθλιψης είναι ένας εσωτερικά οργισμένος άνθρωπος. Μια ύπαρξη γεμάτη αισθήματα επιθετικότητας κυρίως στραμμένα εσωτερικά. Είναι μια ψυχή απραγματοποίητων επιθυμιών. «Κλεμμένων» προσδοκιών. Εσώτερης οργής. Επιθετικότητας που χρόνια φωλιάζει στα υπόγεια δεσμά του αυτομίσους.
Οι επιθυμίες και οι πόθοι της καρδιάς του, τα προσωπικά όνειρα, έχουν χάσει τον δρόμο που οδηγεί στην έξοδο της εκδήλωσης, της δημιουργικότητας και της πραγμάτωσης. Η αποκατάσταση του ονείρου έχει αναβληθεί. Και τούτο λόγω ματαίωσης των πρώιμων επιθυμιών, του πρώτου ψυχικού συλλαβισμού.
Τα άρρητα που δεν ειπώθηκαν, τα μύχια που δεν φανερώθηκαν, η οργή που δεν εκδηλώθηκε και γενικότερα τα συναισθήματα που δεν εκφράστηκαν καίρια μεταμορφώθηκα σε αισθήματα αυτολύπης, αυτομίσους, μελαγχολίας και κατάθλιψης.
Τον μελαγχολικό που βλέπεις με σκυμμένο το κεφάλι, με τους ώμους κυρτωμένους σαν λαβωμένα φτερά, με το πρόσωπο και το κορμί κουρασμένο, ατημέλητο, εγκαταλειμμένο και με τα μάτια να ατενίζουν στο πουθενά του γιατί, ματαιώθηκε πρώιμα και βάναυσα. Προδόθηκε σε ότι αγάπησε και αφιερώθηκε με πάθος. Του είπαν φτάνει πια και εκείνος κρύφτηκε. Του είπαν εσύ δεν ξέρεις και σιώπησε. Εξαφανίστηκε στην νοσηρή μοναξιά της απόγνωσης. Στην σιωπή του εσώτατου διαλόγου του. Στα φαντάσματα των σκέψεων του. Που κάθε αργά φανερώνονται για να τρομάξουν την ησυχία του και να του θυμίσουν ότι κάποτε ζούσε και προσδοκούσε. Μιλούσε και κοιτούσε για αυτά που βαθύτερα ποθούσε. Μέχρι την στιγμή που του είπαν το μεγάλο πάψε, δεν μπορείς, δεν έχεις δικαίωμα να υπάρχεις, μην περιμένεις το όνειρο σου, εγκατέλειψε το.
Μόνο στην Ελλάδα οι άνθρωποι που γεύονται την πικρή γεύση της κατάθλιψης μετρούνται στις 60. 000 χιλιάδες επισήμως. Διότι στους ανεπίσημους λογαριασμούς μας, τους μη καταγεγραμμένους, στα άγνωστα θύματα της ιστορίας, σαφέστατα οι απώλειες ελπίδας είναι κατά πολύ περισσότερες. Έλα όμως που οι κοινωνίες ζούνε από αυτούς που ανεπίσημους.
Το ερώτημα που γεννάται και επιτακτικά αγωνιωδώς επιζητεί απάντηση είναι, υπάρχει διέξοδος από την απόγνωση της κατάθλιψης;
Η απάντηση είναι ότι σαφέστατα και υπάρχει. Αλλά αυτή η λύση δεν είναι μαγική. Για να φτάσει ένας άνθρωπος στα όρια και της απόγνωσης χρειάστηκε χρόνος. Διήλθε μέσα από γεγονότα και στιγμές που τον ψυχικά τον στιγμάτισαν. Δεν αντικαθίσταται έτσι εύκολα ο τρόπος σκέψης και ο τρόπος ζωής πολλών χρόνων σε μία μέρα ή σ’ ένα μήνα. Η έξοδος και η ανάκαμψη λοιπόν δεν μπορεί να γίνει αυτόματα. Χρειάζεται ικανός χρόνος που διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και σαφέστατα επιμονή και υπομονή «ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν.»ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ 21:19
Μέθοδοι θεραπείες πλέον υπάρχουν αρκετοί και σημαντικοί. Οι περισσότεροι εκφράζονται μέσα από συστηματική ψυχοθεραπεία και άλλοι από σύγχρονες μορφές φαρμακευτικής αγωγής. Ωστόσο ολοένα και περισσότερο διαφαίνεται ότι ο ασφαλέστερος και ουσιαστικότερος τρόπος εξόδου από την οδύνη της κατάθλιψης είναι ο συνδυασμός και των δυο. Της ήπιας φαρμακευτικής αγωγής σε απόλυτο συνδυασμό της ψυχοθεραπευτικής μεθόδου. Τα αποτελέσματα είναι σημαντικά και ικανά για την ύπαρξη του πάσχοντα.
Είναι σημαντικό κατά την γνώμη μας να υπάρξει μια νοητική και συναισθηματική μετά-νοια του πάσχοντος. Γεγονός που δεν επιζητεί τόσο την λογική κατανόηση και επεξεργασία όσο και την συναισθηματική ωρίμανση και θέληση.
Εδώ κατά την προσωπική μου άποψη καταλυτικά μπορεί να συνεισφέρει η προσευχή. Δηλαδή η επαφή του εσωτερικού ανθρώπου με τον Θεό.
Ωστόσο συμπερασματικά θα μπορούσαμε να προτείνουμε ως σημεία αναφοράς και θεραπευτικού συλλογισμού συνεισφέροντας στην υπαρξιακή αφύπνιση του ατόμου μερικές προτάσεις προς ενεργοποίηση της προσπάθειας εξόδου.
Η μοναδική διέξοδος από τον κολασμό της απόγνωσης είναι ο άνθρωπος να έρθει σε ρήξη με ένα παρελθόν που το κληροδότησε πόνο και οδύνη ψυχική. Πως όμως θα γίνει αυτό όταν έχουμε μάθει από την μικρή μας ηλικία να αναπαράγουμε τα πρότυπα και τις μορφές ζωής των γονέων μας και του γενικότερου περίγυρου μας; Όταν ο νους μας έχει προγραμματιστεί στην αρνητικότητα και τον μηδενισμό;
1. Μονάχα όταν κατανοήσουμε σε βαθύ υπαρξιακό επίπεδο, νοητικό και συναισθηματικό, ότι η ζωή είναι δική μας. Ότι καλούμαστε εμείς να ζήσουμε και να πεθάνουμε. Ότι δεν μπορεί να ζήσει και να πεθάνει κανείς άλλος στην θέση μας όσο και αν μας αγαπάει και είναι πρόθυμος να πράξει. Στην γη αυτή δεν ήρθαμε για να ζήσουμε την ζωή κάποιου άλλου και έπειτα να πεθάνουμε χωρίς να έχουμε ζήσει εμείς, οι πόθοι μας, οι επιθυμίες μας.
2. Ότι η ζωή είναι πόνος αλλά είναι και έκταση. Και χρειάζονται εξίσου και οι δυο πραγματικότητες για να υπάρξουμε σε αρμονία.
3. Δεν έχει κανένα νόημα να κλαψουρίζουμε και να μεμψιμοιρούμε για εκείνα που δεν έχουμε, αλλά θα πρέπει να επικεντρωθούμε σε αυτά που έχουμε και σε αυτά που μπορούμε να κατακτήσουμε και να ζήσουμε.
4. Να εκφράζουμε τα συναισθήματα δίχως καθρέφτισμα. Δηλαδή χωρίς να ασχολούμαστε με την γνώμη που έχει ο άλλος για εμάς.
5. Επικεντρωνόμαστε σε μικρούς και άμεσους στόχους.
6. Ζούμε απλά αλλά δυνατά τις μικρές απτές χαρές της ζωής. Μη περιμένεις να έρθει το μεγάλο γεγονός για να χαρείς.
7. Μη προγραμματίζεις την χαρά. Βρες την σήμερα, τώρα, άμεσα και απλά. Είναι μπροστά στα μάτια σου.
8. Η ζωή έχει ένα βαθύτερο νόημα που πολλές φορές μας διαφεύγει και καλούμαστε να το ανακαλύψουμε ή απλά να το ζήσουμε ως χαρά της υπάρξεως.
9. Είμαστε μέρος ενός βαθύτερου σχεδίου και όχι ασήμαντες τυχαιότητες.
10. Η ζωή μας είναι το κριτήριο για την επιβίωση της ύπαρξης μας ακόμη και μετά θάνατο. Εδώ στο τώρα της στιγμής κρίνεται η ποιότητα της μεταφυσικής μας πραγματικότητας. Άρα η αξία της ζωής μας είναι μέγιστη.
Σε όλα αυτά εμείς ως Χριστιανοί και μέλη της Εκκλησίας έχουμε επίσης ακόμη περισσότερες δυνατότητες αντιμετώπισης της θλίψεως που αρνείται να χρησιμοποιήσει ένας άνθρωπος που βρίσκεται μακριά από την πίστη στο Θεό.
Θα αναφέρουμε ορισμένες και πάλι επιγραμματικά.
1. Το γεγονός της πίστεως. Αυτό ο άνοιγμα της υπάρξεως σε πραγματικότητες πέραν των αναγνωρισμένων ορίων.
2. Η συμμετοχή στην μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας.
3. Η προσευχή ως επικοινωνία με τον Θεό και τον βαθύτερο εαυτό μας.
4. Η νηπτική εργασία, εργασία κατά των παθών.
5. Η οδός της νηστείας που επιφέρει σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο ουσιώδης βιοσυναισθηματικές αλλαγές.
Κυρίαρχα όμως και πάνω απ’ όλα υπάρχει η πρόταση ζωής που μας αποκάλυψε ο Χριστός. Μιας ζωής που αντανακλά στην ολοκλήρωση των βαθύτερων αναγκών μας, με αποτέλεσμα η ζωή μας να χαίρει πληρότητας. Ο Χριστός είναι η οδός και η ζωή. Είναι το πλήρωμα και η πληρότητα της ζωής που δεν γνωρίζει θάνατο. Ζώντας με τον τρόπο εκείνο που μας αποκάλυψε ο Ιησούς η ζωή μας ανασταίνεται στην χαρά και το φως της έκτασης, όχι γιατί δεν έχει πόνο ή δυσκολίες, αλλά γιατί ακόμη και αυτές τις δοκιμασίες του βίου τις μεταμορφώνει σε υπαρξιακό νόημα. Και ο άνθρωπος ψυχικά και σωματικά μια πείνα και δίψα έχει, το νόημα της ζωής. Να ζει με νόημα. Να ξυπνάει το πρωί με ένα σκοπό και να λέει χαλάλι στη ζωή που ζω.
του π. Χαράλαμπου Παπαδόπουλου- (Λίβυος)
του π. Χαράλαμπου Παπαδόπουλου- (Λίβυος)
