Κεφάλαιο 26 - Πώς πρέπει να περνάς από τον όρθρο μέχρι το πρωί.

26. Όταν ξυπνήσεις και δοξολογήσεις το Θεό και τον επικαλεστείς πάλι να σε βοηθήσει, άρχισε πρώτα το πρώτο έργο, δηλαδή να προσεύχεσαι στην καρδιά καθαρά και αρρέμβαστα, μέχρι μία ώρα. Γιατί την ώρα εκείνη ως επί το πλείστον ο νους είναι γαλήνιος και ατάραχος, αλλά και έχομε διαταχθεί να θυσιάζομε στο Θεό τα πρώτα και διαλεχτά(Εξ. 22, 29), δηλαδή όσο μπορούμε να ανυψώνομε αταλάντευτα την πρώτη σκέψη προς τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, με καθαρή καρδιακή προσευχή.

Και λέει ο άγιος Νείλος: «Πραγματική προσευχή τελεί εκείνος που προσφέρει πάντοτε ολόκληρη την πρώτη του σκέψη στο Θεό». Ύστερα από αυτό ψάλε το Μεσονυκτικό. Αν δεν είσαι ακόμη στερεός για τελειότερη ησυχία, και γι' αυτό δεν μπορείς, όπως είπαμε, να κάνεις αρχή, ή και για άλλη ίσως αιτία, όπως πολλές φορές γίνεται στους αρχαρίους, και σπανιότερα και σ' εκείνους που έχουν προκόψει, αλλά δεν έχουν φτάσει ακόμη στην τελειότητα —γιατί οι τέλειοι τα πάντα μπορούν χάρη στο Χριστό που τους ενδυναμώνει(Φιλιπ. 4, 13)—, τότε κάνε το εξής.

Αφού σηκωθείς από τον ύπνο και όσο μπορείς διώξεις τη νύστα, ψάλε πρώτα το Μεσονυκτικό με όλη σου την προσοχή και τη φρόνηση· έπειτα κάθισε και προσευχήσου στην καρδιά σου καθαρά και αρρέμβαστα, όπως είπαμε, μία ώρα, ή μάλλον όσο σου δώσει ο Δοτήρας όλων των αγαθών. Γιατί λέει ο Ιωάννης της Κλίμακος: «Κατά τη νύχτα, να ασχολείσαι το πιο πολύ με την προσευχή, λίγο με την ψαλμωδία. 

Την ημέρα πάλι να ετοιμάζεσαι κατά τη δύναμή σου». Αν όμως παρ' όλον αυτόν τον αγώνα σου σε κυριεύει ακόμη η ολιγωρία και η ακηδία και είναι θολός ο νους σου από κάποιο περιστατικό, σήκω όπως ξέρεις και εξακολούθησε την ευχή. Κατόπιν, αφού καθίσεις, προσπάθησε να προσευχηθείς όπως προείπαμε, φροντίζοντας πάντοτε να πλησιάζεις τον καθαρό Θεό με καθαρή προσευχή. Έπειτα σήκω, ψάλε με συναίσθηση τον εξάψαλμο, τον πεντηκοστό ψαλμό και κανόνα όποιον θέλεις. 

Έπειτα κάθισε και μένοντας άγρυπνος κάνε προσευχή ειλικρινή μισή ώρα. Και πάλι σήκω και ψάλε τους αίνους, τη συνηθισμένη δοξολογία, την πρώτη Ώρα και κατόπιν κάνε απόλυση. Εκείνα που λες με τα χείλη σου να τα λες τόσο, ώστε μόλις να τ' ακούς ο ίδιος· επειδή έχομε εντολή και «καρπούς χειλέων» να προσφέρομε στο Θεό(Εβρ. 13, 15). Και να ευχαριστείς με όλη την ψυχή και τη διάνοια τον φιλάνθρωπο Κηδεμόνα, τον πάνσοφο Θεό μας, που μας αξίωσε με το άπειρο έλεός Του να περάσομε εύκολα το πέλαγος της νύχτας και να αντικρίσομε το χαρούμενο στάδιο της παρούσας ημέρας. Και επίσης να τον παρακαλείς θερμά να μας αξιώσει να διέλθομε χωρίς κλυδωνισμούς και την ασέληνη και άγρια καταιγίδα των δαιμόνων και των παθών και να μας ελεήσει.
--------------------------------------------------------------
(πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, ε΄τόμος, σελ. 50-51).