Σήμερα ο στοχασμός έχει χάσει όλη του την εξωτερική αξιοπρέπεια. Έχουν ρεζιλέψει το τελετουργικό και την επίσημη στάση εκείνου που στοχάζεται· δεν μπορούμε πλέον να ανεχθούμε έναν σοφό της παλιάς σχολής.
Σήμερα σκεφτόμαστε αρκετά γρήγορα, στην πορεία, την ώρα που περπατάμε, μέσα σε κάθε λογής υποθέσεις, ακόμα και όταν σκεφτόμαστε τα σοβαρότερα πράγματα. Δεν έχουμε ανάγκη από πολλή προετοιμασία, ούτε και από πολλή σιωπή. Όλα πραγματοποιούνται σαν να είχαμε στο κεφάλι μας μια μηχανή που να γυρίζει ασταμάτητα και που συνεχίζει να δουλεύει, ακόμα και στις ασχημότερες συνθήκες.
Παλαιότερα, όταν κάποιος προσπαθούσε να σκέφτεται -και ήταν αυτό κάτι το πολύ σπάνιο- το καταλάβαινες αμέσως. Έβλεπες πως προσπαθούσε, ήθελε να γίνει πιο σοφός και προετοιμαζόταν για μια ιδέα. Σταματούσε στη μέση του δρόμου, έπαιρνε ένα σοβαρό ύφος, σαν να προσευχόταν, έμενε ασάλευτος για ολόκληρες ώρες, στο ένα του πόδι ή και στα δυο, σαν να «του έρχονταν η ιδέα». Ε, τότε το πράγμα «άξιζε τον κόπο αυτόν».
Η θεωρία του σκοπού της ζωής
-Friedrich Wilhelm Nietzsche
Όλοι είμαστε προγραμματισμένοι να σκεφτόμαστε με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Κάθε μέρα ο εγκέφαλός μας βομβαρδίζεται με πάρα πολλές πληροφορίες, αλλά εμείς μπορούμε συνειδητά να επικεντρωθούμε μόνο σε περιορισμένο αριθμό σκέψεων. Για τις υπόλοιπες, ο εγκέφαλός μας στηρίζεται σε “συντομεύσεις”, οι οποίες μας βοηθούν να πάρουμε γρήγορες αποφάσεις και να αντεπεξέλθουμε στις ανάγκες της ζωής μας. Είναι οι λεγόμενες μη συνειδητές συντομεύσεις.
Υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε για να περιορίσουμε τουλάχιστον την επιρροή τους πάνω στις σκέψεις μας και τη ζωή μας.
Η παρακάτω λίστα με τις ερωτήσεις, θα σε βοηθήσει να σκεφτείς με άλλους, πιο χρήσιμους τρόπους πριν πάρεις κάποια απόφαση.
▪ Μήπως υπερβάλλω;
▪ Μήπως βγάζω γρήγορα συμπεράσματα;
▪ Τι εξαιρέσεις υπάρχουν για αυτή τη σκέψη;
▪ Μήπως σκέφτομαι έτσι μόνο και μόνο επειδή νιώθω κάπως;
▪ Μήπως δίνω σημασία σε ορισμένα στοιχεία επιλεκτικά και αγνοώ άλλα;
▪ Πόσο σημαντική θα είναι αυτή η σκέψη για μένα σε ένα χρόνο από τώρα;
▪ Μήπως σκέφτομαι με αυστηρούς όρους όπως “οφείλω” ή “πρέπει”;
▪ Τι θα μου έλεγε ένας πιο αισιόδοξος φίλος;
▪ Μήπως βλέπω τα πράγματα μόνο άσπρα ή μαύρα;
▪ Μήπως σκέφτομαι με απόλυτους όρους όπως “όλοι” ή “κανένας”;
▪ Μήπως ρίχνω το φταίξιμο στον εαυτό μου και υποβαθμίζω το ρόλο των άλλων ή αντίστροφα;
Αμφισβητώντας τις σκέψεις μας, αποφεύγουμε πράξεις που μπορεί να στηρίζονται σε μεροληπτικές αποφάσεις. Δημιουργούμε χώρο για συλλογισμό και παίρνουμε τον έλεγχο των σκέψεών μας, έτσι ώστε να μη παρασυρόμαστε από τις αυτόματες και συχνά προκατειλημμένες σκέψεις μας.
