Αν μια μέρα ξυπνήσεις κι έχεις χάσει τη δουλειά σου, εσύ από που θα πιαστείς;
Αν θα χάσεις το ταίρι σου, τους φίλους σου, τους συνεργάτες σου, τους γονείς σου, τα αδέρφια σου, τα παιδιά σου, την υγεία σου, εσύ από που θα πιαστείς;
Ίσως να μην έχουμε συνειδητοποιήσει ότι στη ζωή τίποτα και κανείς δεν είναι δεδομένος… Θα μπορούσαμε να απολέσουμε τα πάντα και τους πάντες, ακόμη και τον ίδιο μας τον εαυτό. Κι αν κάτι από όλα αυτά μας συμβεί, τότε ποια θα είναι για εμάς τα αντιστύλια μας; Ποιος ή τι θα μας κρατήσει όρθιους, αφού θα έχουμε χάσει τα πάντα; Σε τι θα ελπίσουμε; Σε ποιον θα ελπίσουμε;
Απώλεια, δε σημαίνει μονάχα θάνατος κυριολεκτικά, δηλαδή με την κλασική έννοια της λέξης, αλλά και μεταφορικά, εφόσον πριν χάσουμε κάτι ή κάποιον, συνήθως έχει προηγηθεί ένας ‘’θάνατος’’ στη σχέση μας. Κάθε απώλεια συνεπάγεται θλίψη και πένθος ακόμη κι όταν εμείς έχουμε επιλέξει τι ή ποιον θα απολέσουμε. Τις περισσότερες φορές τέτοιου είδους επιλογές είναι επίπονες, ανοίγουν βαθιές πληγές στην καρδιά μας που δύσκολα θα επουλωθούν, ίσως όμως και ποτέ.
Αναφερθήκαμε στον ‘θάνατο’ της σχέσης. Τι σημαίνει όμως σχέση; Η λέξη σχέση είναι παράγωγο της λέξης “σχειν” που είναι απαρέμφατο αορίστου της λέξης έχω, στα αρχαία ελληνικά. Επομένως, η σχέση είναι στην πραγματικότητα κάτι που έχουμε με κάτι ή με κάποιον. Έχω, λοιπόν, κατ-έχω, άρα μου ανήκει, είναι δικό μου ή δικός μου/δική μου κοκ. Εδώ όμως αρχίζει το πρόβλημα, το να θεωρούμε ότι ο άλλος μας ανήκει, το να μπερδεύουμε την κατοχή με την αγάπη, το να αγαπάμε όποιον ή ό,τι μας ανήκει.
Έτσι, λειτουργούμε με αυτό το σκεπτικό σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, πιστεύοντας ότι μπορούμε να αγαπήσουμε μόνο αν κατ-έχουμε. Πηγαίνουμε για περπάτημα στο βουνό και κόβουμε τα ομορφότερα λουλούδια νομίζοντας ότι έτσι τα αγαπάμε. Αγοράζουμε ζωάκια συντροφιάς και κυρίως σκυλάκια, αποκαλώντας τα τον καλύτερο φίλο του ανθρώπου, ξεχνώντας πολλές φορές ότι οι φίλοι δεν αγοράζονται. Κάπως έτσι συμπεριφερόμαστε και στους ανθρώπους - φίλους μας, αλλά και σε συγγενείς, στο ταίρι μας κοκ. Θέλουμε να μας ανήκουν, να τους κατέχουμε.
Με αυτή τη νοοτροπία και αντίληψη όμως τα λάθη είναι αναπόφευκτα, καθώς θεωρούμε ότι μας ανήκουν κι άρα ότι είναι δεδομένοι. Κατ’ επέκταση ότι όποια κι αν είναι η συμπεριφορά μας απέναντί τους, οφείλουν να μας συγχωρούν και να μην μας εγκαταλείψουν ποτέ. Έτσι, δεν σκεφτόμαστε αν είμαστε επικριτικοί, αγενείς, απότομοι, νευρικοί, πιεστικοί, προσβλητικοί, αποθαρρυντικοί, ενοχλητικοί κτλ.
Σιγά σιγά, επέρχεται ο θάνατος στη σχέση μας, είτε αυτή είναι εργασιακή, φιλική, στενή προσωπική, είτε οποιαδήποτε άλλη, δίχως να έχουμε καταλάβει ότι η πλάστιγγα της ευθύνης για την απώλεια γέρνει προς το μέρος μας. Επιρρίπτουμε την ευθύνη σχεδόν πάντα στην άλλη πλευρά δικαιολογώντας τον εαυτό μας, την στάση και το φέρσιμό μας. Η αμεροληψία σε τέτοιες περιστάσεις δεν υφίσταται, καθώς ο εγωισμός μας τυφλώνει και δεν μπορούμε να δούμε καθαρά ποιος έφταιξε. Συνήθως, τα ελαφρυντικά είναι πάντα υπέρ μας και το ότι θεωρούσαμε τους άλλους δεδομένους δεν το βλέπουμε καν, παρά μόνο θυμώνουμε και η θλίψη της απώλειας μας κάνει να κλειστούμε στον εαυτό μας και να νιώθουμε συντετριμμένοι από την τροπή που πήραν τα πράγματα.
Βλέπουμε το αποτέλεσμα κι όχι τι το προκάλεσε. Κι όταν όλα θα έχουν πάει στραβά και θα βιώσουμε την απώλεια, τότε τι ή ποιος θα μας κρατήσει; Θα μας κρατήσει η σκέψη ότι αν πράγματι φταίξαμε, είναι στο χέρι μας να ζητήσουμε συγγνώμη κι αν αυτός που αδικήσαμε δεν μπορέσει να μας συγχωρέσει, τότε το κέρδος θα είναι στο ότι θα έχουμε γίνει προσεκτικότεροι στην επόμενη σχέση. Θα μας κρατήσει η σκέψη ότι έχουμε την επιλογή να προλάβουμε μια απώλεια. Έχουμε τη δύναμη για αυτοκριτική, για αλλαγή, για επαναπροσέγγιση, για διόρθωση, για ελπίδα ότι θα επικοινωνήσουμε σωστότερα κι ότι θα γίνουμε κατανοητοί. Θα μας κρατήσει η σκέψη ότι κανείς δεν είναι αλάνθαστος ή τέλειος, ότι δεν είναι ντροπή να ζητάμε συγγνώμη, να μετανιώνουμε για πράγματα που κάναμε ή που είπαμε και δεν έπρεπε.
Θα μας κρατήσει η σκέψη πως κάθε απώλεια είναι ένα τέλος, αλλά και μια αρχή για μια νέα σχέση στην οποία δεν θα είμαστε ίδιοι. Θα μας κρατήσει η σκέψη στην πίστη ότι ακόμη και με σπασμένα φτερά μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα βρούμε τρόπο να σηκωθούμε ξανά και πλέον να πορευόμαστε δίχως να θεωρούμε τους άλλους δεδομένους. Τι πιο όμορφο πράγμα από αυτό που θα μας έχει διδάξει η ζωή! Ότι δεν χρειάζεται να μας ανήκει κάτι ή κάποιος για να είμαστε ευτυχισμένοι. Ότι η κατοχή του άλλου σημαίνει στέρηση της ελευθερίας του να πετάξει με τα δικά του φτερά, να αναπτυχθεί και να βρει το νόημα ανεξάρτητος, δίχως πίεση, δίχως εξαναγκασμό.
Κουραβάνας Νικόλαος,
Παπαδοπούλου Ελένη
-Ψυχολόγος, MSc.
papadopsixologos
