«Η κακία» δεν αποτελεί ατύχημα της Ιστορίας αλλά αναπόσπαστο συστατικό του ανθρώπου. Αντί να ξορκίζουμε το κακό, είναι καλύτερα να συνειδητοποιήσουμε την εσωτερική και διαρκή σχέση ανάμεσα στις δυνάμεις της ζωής και της καταστροφής. Και να καταλάβουμε ότι κανείς δεν εγκαταλείπει ποτέ ολοκληρωτικά την αρχαϊκή του σχέση με την παντοδυναμία, την έλλειψη ορίων, το χάος.
Μας αρέσει να πιστεύουμε στην εκ φύσεως καλοσύνη –και ό,τι αυτή συνεπάγεται– των ανθρώπων και ότι κανένας δεν γεννιέται κακός, αλλά η ζωή και η κοινωνία τον κάνουν κάποια στιγμή στην πορεία.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον γνωστικό νευροεπιστήμονα Κρίστιαν Τζάρετ, υπάρχουν πολλά επιστημονικά ευρήματα τα οποία αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι έχουμε πολλές φυσικές ροπές σε αρνητικές συμπεριφορές - χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούμε να τις ξεπεράσουμε.
Τα 10 ευρήματα που μας παραθέτει ο Τζάρετ δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση απόδειξη ότι οι άνθρωποι είμαστε εκ γενετής κακοί, αλλά σίγουρα καταρρίπτουν την πεποίθηση ότι είμαστε αγγελικά πλασμένα όντα με έμφυτη μέσα μας την καλοσύνη.
Αντιλαμβανόμαστε τις μειονότητες και τους αδύναμους ως λιγότερο ανθρώπους
Αν και στο συμπέρασμα αυτό έχει καταλήξει ένα πλήθος ερευνών, την μεγαλύτερη εντύπωση προκαλεί μία έρευνα του 2006, όπου χρησιμοποιήθηκαν απεικονίσεις του εγκεφάλου. Συγκεκριμένα, αφότου οι συμμετέχοντες κοίταξαν φωτογραφίες διαφορετικών κοινωνικών ομάδων και αντικειμένων, παρατηρήθηκε ότι η δραστηριότητα στο μέρος του εγκεφάλου που συνδέεται με την ενσυναίσθηση ήταν σχεδόν μηδαμινή - στο ίδιο επίπεδο με όταν κοίταζαν αντικείμενα - όταν κοίταζαν φωτογραφίες αστέγων ή ναρκομανών, ενώ στις περιπτώσεις των πιο εξαθλιωμένων ομάδων ενεργοποιούταν ένα σύστημα, το οποίο σχετίζεται με το αίσθημα της αηδίας.
Την ίδια στιγμή, άλλες έρευνες έχουν καταδείξει ότι οι αντίθετοι προς την αραβική μετανάστευση τείνουν να βλέπουν τους Άραβες και τους μουσουλμάνους ως λιγότερο εξελιγμένους ανθρώπους, οι νέοι βλέπουν ως λιγότερο ανθρώπους τους ηλικιωμένους και τόσο οι άντρες, όσο και οι γυναίκες δεν αντιμετωπίζουν τις μεθυσμένες γυναίκες ως ανθρώπους. Επιπλέον, χαρακτηριστικό είναι ότι έρευνα έχει δείξει ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται ως μη ανθρώπους άτομα του άλλου φύλου ή από άλλες περιοχές ήδη από την ηλικία των 5.
Αισθανόμαστε χαιρεκακία από πολύ μικρή ηλικία
Ήδη από την ηλικία των 4 ετών φαίνεται ότι τα παιδιά αισθάνονται ευχαρίστηση, όταν βλέπουν κάποιον να τιμωρείται έμπρακτα μπροστά τους για κάτι «κακό» που έχει κάνει, άσχετα με το πόσο βάναυση ή ανάλογη της πράξης είναι η τιμωρία. Μία έρευνα, μάλιστα, έδειξε ότι 6χρονα είναι διατεθειμένα να πληρώσουν προκειμένου να δουν κάποιον να τιμωρείται.
Πιστεύουμε ότι στους ανθρώπους αξίζει η κακή τους μοίρα
Οι περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται να υποστηρίζουν μία λογική τύπου κάρμα ως αιτιολόγηση των δεινών που βιώνουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Λέο Μοντάδα, η πλειοψηφία μας όχι απλά δεν συμπάσχει με τις δυσκολίες των άλλων, αλλά φαίνεται να θεωρεί ότι δίκαια έχουν πάθει ό,τι έχουν πάθει. Χαρακτηριστικά είναι παραδείγματα, όπως «ας δούλευε και ας έκανε οικονομία» για τους φτωχούς και «να μην έβγαινε έξω με αυτά τα ρούχα» για θύματα βιασμού.
Είμαστε κοντόφθαλμοι και δογματικοί
Μία έρευνα του 1979 έχει αποδείξει ότι τείνουμε να είμαστε τόσο αρνητικοί ως προς το να αλλάξουμε την άποψη μας για κάτι, σε σημείο να καταλήγουμε να πιστεύουμε ακόμα περισσότερο στην άποψη μας, όταν ο άλλος μας έχει δώσει ακράδαντα επιχειρήματα ότι κάνουμε λάθος. Αυτό φαίνεται να σχετίζεται, από την μία, με την έμφυτη ροπή μας να θεωρούμε ότι η δική μας αντίληψη για τα πράγματα είναι ανώτερη από των άλλων και, από την άλλη, με το ότι αντιλαμβανόμαστε τα αντίθετα στην άποψη μας επιχειρήματα ως ένα είδος επίθεσης και υποτίμησης προς την αίσθηση ταυτότητας που έχουμε.
Αποφεύγουμε τις ίδιες μας τις σκέψεις
Πριν 4 χρόνια πραγματοποιήθηκε μία αμφιλεγόμενη έρευνα. Κατά τη διάρκεια της οι συμμετέχοντες πέρναγαν 6 με 15 λεπτά μόνοι τους σε ένα δωμάτιο, με τη δυνατότητα ή να καθίσουν απλά και να περιμένουν να περάσει η ώρα ή να προκαλέσουν ένα είδος ηλεκτροσόκ στον εαυτό τους. Μπορεί να φαίνεται προφανές ότι ο καθένας θα προτιμούσε να κάνει το πρώτο, ωστόσο το 67% των αντρών και το 25% των γυναικών επέλεξαν το ηλεκτροσόκ.
Είμαστε ματαιόδοξοι και με υπέρμετρη αυτοπεποίθηση
Η πλειοψηφία των ανθρώπων φαίνεται ότι πάσχει από το Φαινόμενο Lake Wobegon, θεωρεί δηλαδή ότι οι ικανότητες της σε όλα τα επίπεδα είναι πολύ υψηλότερες από ότι πράγματι είναι. Χειρότερο, όμως, από αυτό είναι το Φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ, το οποίο αποτελεί υποκατηγορία του πρώτου, βάσει της οποίας την μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση έχουν εκείνοι, οι οποίοι στην πραγματικότητα είναι οι λιγότεροι ικανοί από όλους.
Είμαστε ηθικοί υποκριτές
Με άλλα λόγια, κρίνουμε πολύ ελαφρά έως και καθόλου μία πράξη, όταν την πραγματοποιούμε εμείς, ενώ όταν πρόκειται για κάποιον άλλον άνθρωπο, μπορούμε μέχρι και να ξεκινήσουμε έναν ηθικό μονόλογο για το πόσο ανήθικη και κατακριτέα είναι ακριβώς η ίδια πράξη. Κατά τον ίδιο τρόπο, είναι πολύ πιθανό να επιβραβεύσουμε και να δικαιώσουμε έναν κοντινό μας άνθρωπο αν παραδείγματος χάριν βρίσει έναν άλλο οδηγό, ενώ θα χαρακτηρίσουμε ως αγενή έναν άγνωστο που θα κάνει το ίδιο.
Όλοι είμαστε δυνάμει τρολ
Κατά την περιήγηση μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο συνδυασμός του Φαινομένου του Διαδικτυακού Περιορισμού (η απουσία, ουσιαστικά, των περιορισμών που βιώνουμε στις διαπροσωπικές μας επαφές) και η δυνατότητα ανωνυμίας αυξάνουν την τάση μας προς την ανηθικότητα. Επιπλέον, έρευνες έχουν καταδείξει ότι τις περιόδους, που βρισκόμαστε υπό ψυχολογική πίεση ή δεχόμαστε οι ίδιοι διαδικτυακές επιθέσεις από άλλους, είναι πολύ πιθανό να παρασυρθούμε και να καταλήξουμε να συμπεριφερόμαστε και εμείς ως διαδικτυακά τρολ.
Προτιμάμε μη αποτελεσματικούς ηγέτες με στοιχεία ψυχοπάθειας
Μπορεί ο Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου την ψυχοπαθολογία ο ψυχολόγος Νταν ΜακΆνταμς έχει κρίνει όμοια με ένας αρσενικού χιμπατζή, να είναι ο πρώτος που θα μας έρθει στο μυαλό, όταν μιλάμε για ακατάλληλους ψυχολογικά εκλεγμένους ηγέτες, ωστόσο στην πραγματικότητα αποτελεί απλά κομμάτι ενός ευρύτερου μοτίβου. Μία έρευνα, που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο, παρατήρησε πως, αν και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των ψυχοπαθών έχουν ως επί το πλείστον αρνητικά ηγετικά αποτελέσματα, το μεγαλύτερο ποσοστό των θέσεων εξουσίας καταλαμβάνεται από αυτούς.
Μας έλκουν ερωτικά οι άνθρωποι με «σκοτεινές» προσωπικότητες
Τόσο οι άντρες, όσο και οι γυναίκες φαίνεται ότι έχουν την τάση να έλκονται ερωτικά – έστω και βραχυπρόθεσμα – από άτομα με χαρακτηριστικά της «σκοτεινής τριάδας»: ναρκισσισμός, ψυχοπάθεια και μακιαβελισμός. Έρευνα, μάλιστα, στο ScienceDirect έδειξε ότι οι γυναίκες αρχίζουν να βρίσκουν πιο ελκυστικό έναν άντρα, όταν αυτός τους περιγράφεται ως εγωμανής, χειριστικός και χωρίς αισθήματα, γεγονός που πιθανώς οφείλεται στην αυτοπεποίθηση και στην προθυμία που τα άτομα αυτά έχουν, όσον αφορά τη λήψη ρίσκων.
