126. Πότε δίνει ο Θεός στον άνθρωπο τον φύλακα άγγελό του; Στη κυοφορία, στην γέννηση ή στο Άγιο Βάπτισμα;
Κατά την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας του Χριστού, ο φύλαξ άγγελος δίνεται στον άνθρωπο στο Άγιο Βάπτισμά του.
Αυτό το γεγονός μπορούμε να καταλάβουμε καλλίτερα από την 5η ευχή προς κατηχούμενους, όπου μεταξύ των άλλων, λέγει και αυτά: "Συνόδευέ τον στην ζωή του με φύλακα άγγελο για να τον λυτρώνει από κάθε παγίδα του εναντίου, από προσβολή του πονηρού, από δαίμονα μεσημβρινό και από κακές φαντασίες".
Εκτός από τον φύλακα άγγελο ο Θεός στέλνει στον άνθρωπο και άλλους αγγέλους στην ζωή του για να τον βοηθούν, να τον κατευθύνουν και να τον παρηγορούν στους πειρασμούς του, στις δοκιμασίες του εκ του πνευματικού πολέμου, τις οποίες περνάει ο άνθρωπος σ' αυτόν τον κόσμο. Περί αυτών των θείων λόγων, ο Θείος Παύλος λέγει: Ότι οι άγγελοι είναι "λειτουργικά πνεύματα προς διακονία αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομεί σωτηρία" (Εβρ. 1,14). Με αυτό τον ορισμό ο Απόστολος Παύλος εξυψώνει τον λογισμό των υπηκόων και παρηγορεί πάρα πολύ τους χριστιανούς, διότι φανερώνει Ότι ο Θεός έχει πολλή φροντίδα γι' αυτούς, αφού τους αγγέλους, οι οποίοι υπερβαίνουν κατά πολύ τους ανθρώπους, τους διέταξε να υπηρετούν την σωτηρία των ανθρώπων.
Αλλά βλέπουμε ότι τόσο στον Παλαιό Νόμο, όσο και στον Νόμο της Χάριτος, οι άγγελοι αποστέλλονται από τον Θεό να βοηθούν και να εξυπηρετούν τους ενάρετους ανθρώπους, όπως τον Λώτ, τον Αβραάμ, τον Ιακώβ, τον Μωϋσή, τον Βαλαάμ, τον Ιησού του Ναυή, τον Γεδεών, τον Μανασσή και άλλους, ενώ από την Καινή Διαθήκη τον Ιωσήφ, την Παρθένο Μαρία, τους Ποιμένας, την Μαρία Μαγδαληνή και άλλους.
Με αυτές τις λίγες μαρτυρίες έδειξα ότι ο Πανάγαθος Θεός βάζει σε εμάς φύλακας αγγέλους, όχι μόνο στο Άγιο Βάπτισμα, αλλά σ' όλη την ζωή μας, οι οποίοι βοηθούν τους δικαίους στην οδό της σωτηρίας, που Τον αγαπούν και πιστεύουν σ' Αυτόν.
127. Οι άπιστοι, οι ειδωλολάτρες και οι αιρετικοί δέχονται και αυτοί από τον Θεό φύλακα άγγελο;
Μερικοί απ' αυτούς επειδή δεν είναι βαπτισμένοι στο Όνομα του Χριστού δεν λαμβάνουν φύλακας αγγέλους. Μα ούτε και πιστεύουν σε αγγέλους. Ενώ όσοι λέγουν μολαταύτα ότι πιστεύουν στον Θεό, αλλά είναι αιρετικοί, αυτοί καταθλίβουν και απομακρύνουν από κοντά των τον άγγελο του Κυρίου, ο οποίος αγαπά την αλήθεια μόνο της ορθοδόξου πίστεως, που στηρίζεται στον Χριστό και τους Αποστόλους Του.
Όσον αφορά τους ειδωλολατρικούς λαούς, αυτοί μόλις έχουν από ένα φύλακα άγγελο, ως φύλακα των συνόρων ολοκλήρου της χώρας των, κατά τη μαρτυρία της Αγίας Γραφής, η οποία λέγει: "Έστησε όρια εθνών κατά αριθμόν αγγέλων Θεού" (Δευτ. 32,8). Αυτοί οι άγγελοι συμμετέχουν στις συνεδριάσεις των αρχόντων μιας χώρας, οι οποίοι την κυβερνούν.
Κατά παράδοση, υπάρχουν φύλακες άγγελοι για τα φρούρια, για τις πόλεις, τα χωριά, τα μοναστήρια και οπουδήποτε δοξάζεται το Όνομα του Θεού.
128. Ποιος είναι ο σκοπός του φύλακος αγγέλου στην ζωή τον ανθρώπου και πώς τον βοηθάει στην σωτηρία;
Ο σκοπός του φύλακος αγγέλου είναι να φυλάγει τον άνθρωπο με αόρατο τρόπο από τους πειρασμούς του διαβόλου, από κάθε είδους αμαρτωλή πτώση, να τον κατευθύνει στην εκκλησία, στην μετάνοια, στην προσευχή. Να τον παρηγορεί στις στενοχώριες της ζωής και να τον προτρέπει στα καλά έργα.
Ο φύλαξ άγγελος δόθηκε από τον Θεό για την σωματική και ψυχική προστασία του ανθρώπου. Ουδέποτε κοιμάται, κατά τον λόγο του ψαλμωδού: "Μηδέ νυστάξει ο φυλάσσων σε" (Ψαλμ. 120.3).
Ο φύλαξ άγγελος προστατεύει την εμπιστευμένη σ' αυτόν ψυχή σε καιρό πειρασμού, εάν έχει πίστη και φόβο Θεού, όπως λέγει ο ίδιος βασιλεύς και προφήτης:"Παρεμβάλει άγγελος κύκλω των φοβούμενων αυτόν" (Ψαλμ. 33,9) Ο φύλαξ άγγελος υπηρετεί την σωτηρία του ανθρώπου (Εβρ. 1,14).
Λυτρώνει τον άνθρωπο σε επικίνδυνες περιστάσεις (Πράξ. 5,19 12,7-8 9, 11). Είναι λειτουργικό πνεύμα του Θεού για την προστασία των ανθρώπων (Ψαλμ. 102,21 103,5 Λουκ. 16,22).
Οι άγγελοι βλέπουν πάντοτε την δόξα του Θεού στους ουρανούς και προσεύχονται για τους ανθρώπους.
129. Ο χριστιανός έχει και κακό άγγελο που τον ακολουθεί σ' όλη του την ζωή του; Ποιος είναι ο σκοπός του;
Ναι, κάθε χριστιανός έχει από το βάπτισμα του ένα αγαθό άγγελο, ο οποίος στέκεται δεξιά του και τον συμβουλεύει σε κάθε ευάρεστο στον Θεό έργο. Αυτός γράφει λεπτομερώς ένα προς ένα, όλα τα καλά έργα που κάνει στην ζωή του ο άνθρωπος και τα οποία θα παρουσίαση στην ώρα της Κρίσεως.
Επίσης, από την βρεφική του ηλικία ακολουθεί τον χριστιανό και ένας κακός άγγελος (διάβολος), ο οποίος γράφει και αυτός λεπτομερώς, κάθε αμαρτία που κάνει ο άνθρωπος στην ζωή του, μέχρι την ώρα του θανάτου. Όταν κάνει κάποια αμαρτία ο άνθρωπος, αμέσως ο διάβολος άγγελος , του φέρνει την αμαρτία στα εναέρια τελώνια για να γραφθεί εκεί και με τά τον θάνατο του να τον εμποδίσουν και να τον κατεβάσουν στην άβυσσο της κολάσεως, όπως αναφέρεται αυτό στην ζωή του αγίου Βασιλείου του Νέου, που εορτάζει τον μήνα Μάρτιο.
Ο σκοπός , του πονηρού πνεύματος είναι να πειράζει τον άνθρωπο πάντοτε και να τον παρακινεί στην αμαρτία, με την σκέψη, την φαντασία, τις αισθήσεις, τα λόγια, τα έργα, το σώμα και με την ψυχή.
Εάν ο άνθρωπος τον ακούσει, επιθυμήσει την αμαρτία και την επιτέλεση ακόμη, ο διάβολος τότε γράφει κάθε κακή σκέψη, λόγο, και έργο που έκανε στη ζωή του, για τα οποία θα ζητήσει λόγο στην μέλλουσα Κρίση, μετά θάνατο, εάν βέβαια δεν λύση τις αμαρτίες με την μετάνοια και την εξομολόγηση.
130. Πώς μπορεί ο χριστιανός να λυτρωθεί από τους πειρασμούς τον διάβολο, ο οποίος τον ακολουθεί σ' όλη την ζωή του;
Είναι ανάγκη για την σωτηρία του ο άνθρωπος να πειράζεται από τον διάβολο, διότι εάν δεν πειράζεται δεν θα σωθεί, δεν μπορεί να σκληραγωγηθεί στην πνευματική μάχη, και δεν μπορεί να έχει κανένα μισθό για τα καλά του έργα, όταν τα κάνει συνήθως χωρίς κανένα διαβολικό εμπόδιο.
Γι' αυτό λέγει και ο απόστολος Πέτρος Ότι: "Ο αντίδικος ημών διάβολος ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπιεί, άν τις τητε στερεοί τη πίστη..." (Α' Πέτρ. 5,8-9). Συνεπώς λοιπόν, η ζωή μας είναι μία μάχη με τον διάβολο, που μας πειράζει είτε με το σώμα μας, είτε με τους συνανθρώπους μας, είτε κατευθείαν με δικές του σκοτεινές ενέργειες. Οι πειρασμοί, όπως είπαμε, είναι απαραίτητοι, αρκεί μόνο να μη νικούμεθα.
Ένας μεγάλος άγιος ασκητής έλεγε: "Επαρον τους πειρασμούς και ουδείς ο σωζόμενος".
Ο χριστιανός μπορεί να παραμένει άτρωτος από τις παγίδες του διαβόλου, όταν εκτελεί τα αγαθά έργα και ιδιαίτερα την προσευχή, την νηστεία, την ταπείνωση, την αγάπη, την εξομολόγηση, την μετάνοια, την ελεημοσύνη και την μακροθυμία.
131. Εάν ο άνθρωπος αμαρτάνει με την θέληση του, τότε ο αγαθός άγγελος απομακρύνεται από κοντά του; Ενώ όταν κάνει ένα καλό έργο φεύγει απ' αυτόν ο διάβολος (κακός άγγελος);
-Εάν η αμαρτία είναι θανάσιμη ενώπιον του Θεού, τότε πώς θα αγαπήσει ο άγγελος του Κυρίου τους αμαρτωλούς και δεν θα απομακρυνθεί απ' αυτούς; Και εάν "Ο ποιών την αμαρτία εκ του διαβόλου εστίν" (ΑΙ Ιωάν. 3,8-10), πώς θα σταθεί ο άγγελος δίπλα σ' αυτόν που κάνει τα έργα του διαβόλου, δίπλα δηλ. στους μέθυσους, στους ακόλαστους, στους πόρνους, στους άπίστους, στους ψεύτες, στους φιλάργυρους, στους μισάνθρωπους και αιρετικούς; Και εάν η αμαρτία απομακρύνει τον άνθρωπο της ευλογίας του Θεού τότε πώς θα σταθεί ο άγγελος Κυρίου δίπλα στον εργαζόμενο την ανομία; Και εάν το Άγιο Πνεύμα λυπήτε από την αμαρτία (Γαλ. 4,30 Α Ι Θεσ. 5,19), πώς δεν θα λυπηθεί ο άγγελος, και δεν θα φύγει από τον αμαρτάνοντα, ο οποίος δεν θέλει να επιστρέψει με την μετάνοια;
Βεβαίως λοιπόν, ο διορισμένος από τον Θεό φύλαξ άγγελος για τον κάθε χριστιανό, μισεί την αμαρτία διότι αυτή φονεύει την ψυχή και απομακρύνεται απ' αυτόν που εκτελεί την παρανομία.
Όμως πάλι επιστρέφει και βοηθεί τον αμαρτωλό άνθρωπο, όταν αυτός μετανοήσει με καρδιακό πόνο και δάκρυα, για όσα έκανε (Β' Κορ. 7,9).
Διότι "χαρά γίνεται εν ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι" (Λουκ. 15,7-10), δεδομένου ότι ο Θεός θέλει "πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν" (Β' Πέτρ. 3,9).
Όποτε λοιπόν, όταν ο άνθρωπος κάνει το κακό, λυπεί και απομακρύνει από κοντά του το Άγιο Πνεύμα και τον φύλακα άγγελό του και στην θέση των έρχεται ο διάβολος.
Ενώ, όταν ο χριστιανός επιστρέψει μ' όλη του την καρδιά στην ζωή της μετανοίας, ευαρεστεί τον Θεό και όλους τους ουράνιους αγγέλους, έρχεται πάλι κοντά του ο φύλαξ άγγελός του και απομακρύνεται το Πνεύμα του σατανά. αυτός ο αγώνας γίνεται στην καρδιά και τον νου του άνθρώπου μέχρι το τέλος της ζωής του.
132. Ποια είναι η ανώτερη φιλοσοφία για τον χριστιανό;
Κατά τον Άγιο Βασίλειο, η υψηλότερη φιλοσοφία για , τον χριστιανό είναι να σκέπτεται πάντοτε τον θάνατο.
Ενώ κατά την Αγία Γραφή είναι ο φόβος του Θεού.
Ο φόβος του Θεού είναι απόλυτα αναγκαίος για την προσκύνηση του Θεού (ψαλμ. 5,8) και για την υπηρεσία Του. Επίσης χρειάζεται για την σωτηρία μας, για την φύλαξη των εντολών του Θεού, για την αποφυγή των αμαρτιών, για την απόκτηση της αγιότητας, για την διακυβέρνηση της ψυχής με δικαιοσύνη, για την δίκαια Κρίση.
Γι' αυτό η Αγία Γραφή μας διδάσκει να βαδίζουμε με τον φόβο του Θεού και όλα να τα εκτελούμε με πίστη και τον φόβο του Θεού.
133. Ποια είναι τα ιδιώματα της ψυχής μετά θάνατον;
Η ψυχή μετά τον θάνατο του σώματος διατηρεί τα δοσμένα από το Θεό ιδιώματα της, όπως, την μνήμη, την λογική, την σκέψη, την αντίληψη, τον αυτεξούσιο κλπ.
Ενώ αντίθετα μερικές ιδιότητες, όπως η χαρά, η οργή, ο φόβος, η φαντασία, η δραστηριότητα και τα παρόμοια δεν λειτουργούν εκεί, όπως λειτουργούσαν εδώ, όπου η ψυχή ήταν ενωμένη με το εμπαθές σώμα.
Όλα αυτά τα ιδιώματα μετά τον θάνατο αποπνευματοποιούνται και οι σωματικές δυνάμεις γίνονται πνευματικές, κατά τον λόγο του Αποστόλου Παύλου, που λέγει: "σπείρετε σώμα ψυχικό, εγείρεται σώμα πνευματικόν" (Α' Κορ. 15,44).
Τα ιδιώματα του αναστηθέντος εκ των νεκρών σώματος, κατά τον Απόστολο Παύλο είναι τέσσερα:
Η αφθαρσία,
η τιμή,
η δύναμης και
η πνευματικότητα.
Ενώ τα ιδιώματα της αναστημένης ψυχής είναι, όσα αναφέραμε παραπάνω τα οποία παραμένουν αιωνίως ενωμένα μαζί της είτε αυτή είναι στον παράδεισο είτε είναι στην κόλαση.
Αντίθετα, τα φυσικά ιδιώματα του ανθρωπίνου σώματος, όπως η δυνατότητα γονιμοποιήσεως και ακράτειας σε τροφές και ηδονικές απολαύσεις, μετά τον θάνατο δεν συντροφεύουν την ψυχή, δεδομένου Ότι τα πνευματικά σώματα στον παράδεισο δεν έχουν ανάγκη από τροφές και ποτά, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος: "Η Βασιλεία του Θεού ουκ εστίν βρώσης και πάσης, αλλά δικαιοσύνη, ειρήνη και χαρά εν Αγίω Πνεύματι" (Ρωμ.14,17).
134. Οι ψυχές των δικαίων γνωρίζονται μεταξύ τους στο παράδεισο και των αμαρτωλών στην κόλαση; Ποια σχέση υπάρχει μεταξύ των ευρισκομένων στον παράδεισο, στην κόλαση και των ζώντων στην γη;
Το ότι οι δίκαιοι γνωρίζονται μεταξύ των στον παράδεισο, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία.
Αυτό μας το φανερώνει ο ίδιος ο Σωτήρ στην παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου· "Και εν τω Άδη επάρας τους οφθαλμούς αυτού, υπάρχων εν βασάνοις, ορά , τον Αβραάμ από μακρόθεν και τον Λάζαρο εν τοις κόλποις αυτού" (Λουκ. 16,23). Και όχι μόνο φαίνονται αλλά μαθαίνουμε από το ιερό Ευαγγέλιο Ότι και ακούονται μεταξύ των. Ιδού τι λέγει ο πλούσιος από την κόλαση προς τον Αβραάμ: "Πάτερ Αβραάμ ελέησαν με και πέμψουν Λάζαρο".
Η σχέση που υπάρχει μεταξύ των είναι ότι ακούουν οι μεν τους δε, αλλά από μακριά, όπως οι κολασμένοι ζητούν την βοήθεια των σεσωσμένων για να λυτρωθούν από τα βάσανα.
Ενώ οι ζώντες έχουν σχέση πνευματικής αγάπης με τους νεκρούς, ασχέτως που ευρίσκονται και κάνουν προσευχές και ελεημοσύνες για να λυτρωθούν από κάθε είδους τιμωρία.
Είναι καθήκον των και προπαντός στην Θεία Λειτουργία να προσεύχονται για τους νεκρούς, των οποίων είναι δυνατή η έξοδος της ψυχής των από την κόλαση και η μεταφορά της στον παράδεισο δια του θείου ελέους.
Και αυτό είναι δυνατόν μέχρι της εσχάτης κρίσεως, διότι μετά απ' αυτή δεν μπορούν πλέον ποτέ να αλλάξουν θέση.
135. Ο Θεός, ο οποίος γνωρίζει και πριν να γεννηθούν αυτούς που δεν θα σωθούν, γιατί δεν τους αναγκάζει να βαδίσουν την οδό της σωτηρίας;
Ναι, ο Θεός τα γνωρίζει όλα πριν εμείς γεννηθούμε.
Γνωρίζει ποιοι από τους ανθρώπους θα σωθούν και ποιοι θα κολασθούν. Άλλα δεν τους προσδιορίζει εκ των προτέρων και τους αφήνει στο ελεύθερο θέλημα τους.
Εάν αναγκάσει τον άνθρωπο στην οδό της σωτηρίας, του αφαιρεί την ελευθερία και το αυτεξούσιο και τότε ο άνθρωπος δεν θα έχει κανένα μισθό.
Ο Θεός δεν είναι διαρρήκτης της πόρτας της ψυχής μας, αλλά κτυπά μόνο την πόρτα και το άνοιγμα της έγκειται στην ελεύθερη θέληση του άνθρωπου. "Άκουσε τι λέγει ο Κύριος; "Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω· εάν τις ακούσει μου της φωνής και άνοιξη την θύραν, και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ' αυτού και αυτός μετ' εμού" (Αποκ. 3,20).
Ο Θεός γνώριζε εκ των προτέρων ότι η πόλης Νινευή θα χανόταν, λόγω των αμαρτιών της, αλλά δεν είχε αποφασίσει την καταστροφή της εκ των προτέρων, διότι περίμενε την επιστροφή των ανθρώπων.
Η επιστροφή τους με την μετάνοια επέφερε και την μεταβολή της αποφάσεως του Θεού για το καλό τους.
Έτσι λοιπόν παραμένει στην θέληση του ανθρώπου να στεφανωθεί ή να τιμωρηθεί, διότι ο Θεός "πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν".
Για την προσωπική μας σωτηρία ζητάει από εμάς μόνο μία προϋπόθεση ο Θεός: Την ενότητα της θελήσεως μας με την δική του θέληση και τότε ουδέποτε θα κολασθούμε.
136. Ο άνθρωπος που λόγω κακής διαπαιδαγωγήσεως ήταν κακός από την παιδική του ηλικία, θα κολαστεί μετά θάνατο;
Εδώ την μεγαλύτερη ευθύνη την έχουν οι γονείς.
Και αυτός που δεν γνώρισε το θέλημα του Θεού και αμάρτησε, λέγει ο Κύριος Ότι, "δαρήσεται ολίγας" (Λουκ. 12,48).
Αλλά πολλούς μας τιμωρεί ο Θεός όχι διότι ξέρουμε πολύ λίγα, αλλά δεν ενδιαφερθήκαμε να μάθουμε περισσότερα, ώστε να κάνουμε και περισσότερα.
137. Πώς μπορεί να βοηθήσει η Εκκλησία τις ψυχές των πιστών μετά θάνατο;
Λέγει ο άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης ότι περισσότερο από οποιαδήποτε εργασία, οι ψυχές των νεκρών μας βοηθούνται μετά θάνατο με την Θεία Λειτουργία και την εξαγωγή μερίδας στην προσκομιδή γι' αυτούς.
Οι προσευχές υπέρ των νεκρών έχουν περισσότερη δύναμη, όταν αυτοί ήταν πιστοί χριστιανοί, ελεούσαν τον πλησίον των και πέθαναν εν μετάνοια.
Συγχρόνως αυτές οι προσευχές των ζώντων είναι ενώπιον του Κυρίου μία έμπρακτος εκδήλωσις φιλαδελφίας προς τους πεθαμένους αδελφούς των.
Εάν οι αμαρτίες του νεκρού ήταν μικρές τότε αυτός ωφελείται από την γενομένη στο όνομα του Λειτουργία, από τις προσευχές και τις ελεημοσύνες που γίνονται γι' αυτόν.
Ενώ, εάν οι αμαρτίες του είναι πολλές και μεγάλες και δεν τις εξομολογήθηκε στην ζωή του, τότε δεν συγχωρείται, αλλά μόνο αισθάνεται κάποια ανακούφιση, διότι ο Θεός έκλεισε την πόρτα του παραδείσου γι' αυτόν. Ωφελούνται όμως και οι ζώντες που προσεύχονται γι' αυτόν.
Η μερίδα που εξάγεται γι' αυτόν στην Λειτουργία, στην μνημόνευση των νεκρών, ενώνει τον αποθανόντα αδελφό με τον Θεό και κοινωνεί μαζί του αόρατος.
Ωφελούν ακόμη τις ψυχές των νεκρών και τα μνημόσυνα που γίνονται την τρίτη, την ενάτη και την 40η ημέρα από του θανάτου των.
Η μνημόνευσης των νεκρών συνεχίζεται να γίνεται από ένα έτος μέχρι και επτά, με μνημόσυνα στην εκκλησία.
Αυτός που απέθανε εξομολογημένος, αλλά δεν πρόφθασε να εκτέλεση τον κανόνα του (επιτίμιο) βοηθείται μετά θάνατο από τις ακολουθίες της εκκλησίας, τις προσευχές και ελεημοσύνες που γίνονται γι' αυτόν.
Μεταξύ των προσευχών που λέγονται για τους νεκρούς οι πλέον ωφέλιμες είναι της Θείας Λειτουργίας. ("Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης).
138. Τι και πόσα είναι τα εναέρια τελώνια, από τα οποία διέρχεται η ψυχή μετά τον θάνατόν της;
Τα εναέρια τελώνια από όπου περνούν και ελέγχονται οι ψυχές των ανθρώπων μετά θάνατον, είναι σχηματισμένα σε ομάδες πονηρών πνευμάτων, τα οποία στέκονται στην οδό από όπου πρόκειται να περάσουν οι ψυχές και τις εμποδίζουν, λέγουν τα αμαρτήματα που έκαναν, ακόμη και αυτά που εξομολογήθηκαν και τα εγκατέλειψαν από πολύ χρόνο πριν, τις σκέψεις ή τα έργα, που έκαναν με την θέληση των ή όχι, από την παιδική τους ηλικία μέχρι την ώρα του θανάτου των.
Ο άγιος Απόστολος Παύλος λέγει γι' αυτά τα διαβολικά τελώνια: "Ότι ουκ εστίν ημών η πάλη προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου" (Εφεσ. 6,12). Έτσι, όπως ο Απόστολος Παύλος βεβαιώνει, ο οποίος ανέβηκε μέχρι τρίτου ουρανού, καθώς και η παράδοση της Εκκλησίας μας διδάσκει, τα εναέρια πνεύματα διαιρούνται σε ομάδες ή τάγματα, κατά τον αριθμό των παθών και των θανάσιμων αμαρτιών.
Το ένα τάγμα είναι φοβερότερο από το άλλο, έχει επικεφαλής ένα απαίσιο δαίμονα ως αρχηγό, ο οποίος έχει σκοπό να εξέταση την ψυχή για κάθε αμάρτημα της. Δηλαδή, πότε το έκαμε, πώς το έκαμε, πόσες φορές, σε τι περιβάλλον, εάν το εξομολογήθηκε ή όχι στον ιερέα, εάν έκανε ή όχι επιτίμιο γι' αυτό, εάν παρακίνησε και άλλους να κάνουν το ίδιο ή όχι.
Τα φοβερότερα τελώνια που εμποδίζουν τους περισσοτέρους χριστιανούς είναι τα της πορνείας, μέθης, εκτρώσεων, υπερηφάνειας, απιστίας, εγκλημάτων, ακηδίας, φιλαργυρίας, μίσους και γαστριμαργίας.
Τώρα όσο για τον ακριβή αριθμό των πονηρών τελωνίων, παραμένει άγνωστο.
Μερικοί άγιοι και μάλιστα ο άγιος Βασίλειος ο Νέος (26 Μαρτίου) απαριθμεί τα εναέρια πνεύματα σε 20, προκειμένου για τις βασικότερες αμαρτίες, άλλοι τα απαριθμούν σε 24. Εμείς δεν πρέπει να εξετάζουμε τα απόκρυφα μυστήρια του Θεού.
Μόνο αυτό πρέπει να ξέρουμε. Ότι και για ένα λόγο μας άκαιρο, θα δώσουμε λόγο εκείνη την ώρα (Ματθ. 5,22). Γι' αυτό πρέπει να εγκαταλείψουμε κάθε αμαρτία μας, να εξομολογούμεθα στους καλλίτερους Πνευματικούς, να κάνουμε ελεημοσύνες, να τρέχουμε όσο γίνεται συχνότερα στην εκκλησία, διότι έτσι θα συγχωρήσει ο Θεός τις αμαρτίες μας και οι ψυχές μας θα γλιτώσουν από τα εναέρια πνεύματα και τα βάσανα της κολάσεως.
