Ευτυχισμένη ανύπαντρη μητέρα: Κι όμως υπάρχει!

«Σημασία δεν έχει τι σου έχει κάνει η ζωή, αλλά τι κάνεις εσύ με αυτό που σου έχει κάνει.» Αυτό είναι ένα ρητό που με επαναφέρει στην πορεία μου όταν παραπατάω. Γιατί μου θυμίζει πως εκείνο που έχει σημασία πάνω απ΄όλα είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζω αυτά που μου συμβαίνουν, η εσωτερική μου στάση. Αν η στάση μου είναι αρνητική και παθητική, θα βιώνω πολύ πιο έντονα τα άσχημα και θα νιώθω ανήμπορη να αντιδράσω. Αν η στάση μου είναι θετική και ενεργητική, θα βλέπω έντονα τα θετικά και θα νιώθω πως μπορώ να χειριστώ τα αρνητικά έτσι ώστε να τα βελτιώσω.

Η εσωτερική στάση, λοιπόν, είναι εξαιρετικά σημαντική για όλους μας – και ακόμα περισσότερο για τα άτομα που βρίσκονται σε πιο πολύπλοκες ή ασυνήθιστες καταστάσεις, όπως είναι να μεγαλώνεις ένα παιδί ως ανύπαντρη μητέρα. Επειδή, βέβαια, ο όρος «ανύπαντρη μητέρα» είναι ασαφής, θα ήθελα να διευκρινίσω πως αναφέρομαι εδώ στις γυναίκες που μεγαλώνουν μόνες τους το παιδί ή τα παιδιά τους χωρίς την παρουσία πατέρα. Λόγω των δυσκολιών που βιώνουν, οι μητέρες αυτές συχνά καταλήγουν να έχουν μια εσωτερική στάση που βλάπτει τόσο τις ίδιες όσο και τα παιδιά τους .

Η πρώτη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι ανύπαντρες μητέρες είναι η δυσκολία να αποδεχτούν το γεγονός ότι δεν έχουν μια «συνηθισμένη» οικογένεια. Η έλλειψη ή η απουσία του πατέρα γίνεται οδυνηρά αισθητή κάθε φορά που βλέπουν ένα άλλο παιδάκι με τον πατέρα του. ‘Ετσι καταλήγουν να λυπούνται το δικό τους παιδί που δεν έχει κοντά του τον πατέρα του και ταυτόχρονα να νιώθουν διαρκείς ενοχές γιατί «καταδίκασαν» το παιδί τους να μην έχει πατέρα.

Ωστόσο, αγαπητές μητέρες, με τις ενοχές μόνο κακό κάνετε. ‘Οχι μόνο εσείς υποφέρετε, αλλά δημιουργείτε μια κατάσταση που είναι ακόμα χειρότερη για το παιδί. Ασφαλώς το παιδί σας νιώθει λίγο παράξενα όταν βλέπει άλλα παιδιά με τον πατέρα τους – όταν όμως εσείς το παίρνετε τόσο βαριά, κάνετε και το παιδί να το βιώνει ακόμα χειρότερα. ‘Ένα μικρό παιδί δεν γνωρίζει πόσο σοβαρό ή άσχημο είναι κάτι – το μαθαίνει από τους ενήλικες γύρω του. Αν η μητέρα του (ή άλλα άτομα του περιβάλλοντος) βιώνουν πολύ αρνητικά την έλλειψη ή την απουσία πατέρα, τότε το παιδί θα νιώσει ακόμα χειρότερα γι΄αυτό. Επιπλέον, σταδιακά το παιδί θα καταλάβει πως εσείς νιώθετε τόσο άσχημα οπότε θα προσπαθεί να μην ρωτάει και να μην εκφράζει τίποτα σχετικό για να μην σας στενοχωρήσει. ‘Ετσι, θα αναγκαστεί να διαχειριστεί όλη αυτή την κατάσταση ολομόναχο.

‘Ένα δεύτερο πρόβλημα για τις ανύπαντρες μητέρες είναι τι θα πουν στο παιδί όταν τις ρωτήσει για τον πατέρα του. Αυτό προξενεί μεγάλη αγωνία σε πολλές μητέρες που δυσκολεύονται να πουν την αλήθεια, αλλά δεν καταφέρνουν να βρουν και ένα πειστικό ψέμα. Έτσι συχνά καταλήγουν να λένε πότε το ένα και το πότε το άλλο, πράγμα που μόνο σύγχυση και άγχος προξενεί στο παιδί. Το παιδί χρειάζεται σαφείς και ξεκάθαρες απαντήσεις, ανάλογες πάντα με την ηλικία του και πρέπει να βρούμε το κουράγιο να τις δώσουμε – αλλιώς, τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν θα είναι ακόμα χειρότερα. Κι αυτό γιατί αν εμείς δεν του απαντάμε, θα βγάλει δικά του συμπεράσματα που μπορεί να είναι χειρότερα για το ίδιο από την αλήθεια. Επιπλέον, μεγαλώνοντας το παιδί θα ανακαλύψει αργά ή γρήγορα αυτό που προσπαθήσαμε να κρύψουμε και μετά δεν θα μας εμπιστεύεται. Τέλος, έτσι, δεν θα έχει κανένα να μοιραστεί τα συναισθήματά του και θα κλείνεται στον εαυτό του.

Οι υπερβολικές ενοχές της μητέρας έχουν και μια άλλη παρενέργεια. Επειδή η ανύπαντρη μητέρα νιώθει συχνά οίκτο και ενοχές απέναντι στο παιδί της, μερικές φορές το προστατεύει υπερβολικά ή το δικαιολογεί υπερβολικά, και ενίοτε απαιτεί και από το περιβάλλον να κάνει το ίδιο. Πολλές ανύπαντρες μητέρες συνδέουν κάθε «προβληματική» συμπεριφορά του παιδιού τους με την έλλειψη πατέρα και δυσκολεύονται να βάλουν τα όρια που χρειάζονται επειδή θεωρούν πως το παιδί ήδη είναι “αδικημένο” και δεν θα έπρεπε να του προξενήσουν άλλη στενοχώρια. Αυτό, φυσικά, συχνά οδηγεί ένα παιδί σε ανεξέλεγκτη συμπεριφορά και σειρά δυσλειτουργιών.

Αν, λοιπόν, θέλετε να αποφύγετε τις δυσάρεστες αυτές εξελίξεις, ίσως σας βοηθήσουν οι παρακάτω σκέψεις.

Αποδοχή. Αποδεχθείτε την κατάσταση όπως είναι . Οι αμφιβολίες, οι ενοχές και τα παράπονα δεν βοηθούν κανένα. Εστιάστε στο παρόν και βάλτε τα δυνατά σας να χειριστείτε όσο γίνεται καλύτερα τα πράγματα. ‘Οσο περισσότερο αποδεχθείτε την πραγματικότητα, τόσο περισσότερο θα την αποδεχθεί και το παιδί σας.
Διαφορετικότητα. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι κάθε οικογένεια είναι διαφορετική και πως όλα τα παιδάκια έχουν κάποιες ελλείψεις ή δυσκολίες. Οι συγκρίσεις με τους άλλους και η θυματοποίηση δε μας βοηθούν. ‘Εχουμε την ευθύνη και τη δυνατότητα να ζούμε όσο μπορούμε καλύτερα μέσα στις δεδομένες συνθήκες στις οποίες βρισκόμαστε.
Αλήθεια. Πείτε την αλήθεια στο παιδί σας μέσα σε ένα θετικό πλαίσιο και χωρίς πολλές λεπτομέρειες. Το καλύτερο θα ήταν να πείτε τα βασικά όταν θα είναι πολύ μικρό και μετά, καθώς μεγαλώνει, να προσθέτετε επεξηγήσεις ή λεπτομέρειες όταν τις ζητάει. Διαβεβαιώστε το ότι μπορεί να σας κάνει όποιες ερωτήσεις θέλει και ότι μπορεί να συζητήσει μαζί σας το θέμα αυτό. Στην προσπάθεια αυτή μπορεί να σας βοηθήσουν κάποια βιβλιαράκια με ανάλογα θέματα.
Όρια. Μη διστάζετε να θέτετε τα όρια, να εφαρμόζετε τις συνέπειες και να έχετε τις απαιτήσεις που είναι λογικές για την ηλικία του παιδιού σας. Θα πρέπει να συνηθίσει στην ιδέα πως έχει τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις με τα άλλα παιδιά. Η απουσία του πατέρα του δεν θα πρέπει να είναι ένα άλλοθι για να αποφεύγει οτιδήποτε. Αντίθετα, δείξτε του ότι η κατάσταση αυτή μπορεί να το κάνει πιο δυνατό και πιο ώριμο.
Υποστηρικτικό δίκτυο.Καλλιεργήστε και βοηθήσετε το παιδί σας να καλλιεργήσει σχέσεις με ένα δίκτυο ανθρώπων, φίλων και συγγενών, που θα σας στηρίζει και θα εμπλουτίζει τη ζωή σας.
Χαρά. Δώστε έμφαση στη χαρά. Δημιουργήστε όμορφες στιγμές είτε μόνο με το παιδί σας είτε μαζί με φίλους, και απολαύστε τες. Η χαρά είναι θέμα απόφασης: πρέπει να επιλέξω να βλέπω θετικά τα πράγματα για να μπορέσω να χαρώ. Αποφασίστε να ζήσετε μια όμορφη και γεμάτη ζωή με το παιδί σας. Το αξίζετε – και οι δύο.