Άλμπρεχτ Ντύρερ (Albrecht Dürer)

Ο Άλμπρεχτ Ντύρερ (Albrecht Dürer, 21 Μαΐου 1471 - 6 Απριλίου 1528) ήταν Γερμανός ζωγράφος, χαράκτης και μαθηματικός. Υπήρξε σημαντικός καλλιτέχνης της εποχής του, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διάδοση των ιδεωδών της Ιταλικής Αναγέννησης. Έζησε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του στη Νυρεμβέργη, που αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά κέντρα της Γερμανίας, αλλά ταξίδεψε αρκετά κι επισκέφτηκε την Ιταλία δυο φορές, γεγονός που επηρέασε βαθιά το έργο του, από το οποίο ξεχωρίζουν οι ξυλογραφίες και τα χαρακτικά. Τα έργα του διαδόθηκαν σε όλη την Ευρώπη κι αργότερα απέκτησαν παγκόσμια φήμη.

Βιογραφία

Ο Ντύρερ γεννήθηκε στις 21 Μαΐου του 1471 στη Νυρεμβέργη και ήταν το τρίτο από τα συνολικά δεκαοχτώ παιδιά της οικογένειας του. Ο πατέρας του, Άλμπρεχτ Ντύρερ ο πρεσβύτερος, ήταν ουγγρικής καταγωγής και χρυσοχόος στο επάγγελμα, με αποτέλεσμα να διδαχθεί και ο Ντύρερ σε νεαρή ηλικία την τέχνη της χρυσοχοΐας. Μητέρα του ήταν η Μπάρμπαρα Χέλπερ. Αν και, σύμφωνα με την παράδοση της εποχής, έπρεπε να ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα του, η ιδιαίτερη κλίση του στο σχέδιο και τη ζωγραφική του επέτρεψε να μαθητεύσει κοντά στον ζωγράφο Μίχαελ Βόλγκεμουτ, κατόπιν σχετικής άδειας του πατέρα του. Διδάχθηκε για τέσσερα χρόνια την τέχνη της χαρακτικής πάνω σε ξύλο και χαλκό, υδατογραφία και ελαιογραφία.

Με το πέρας των σπουδών του, ο Ντύρερ πραγματοποίησε ταξίδια προκειμένου να εμπλουτίσει τις γνώσεις του αλλά και να έρθει σε επαφή με το έργο άλλων καλλιτεχνών. Επισκέφτηκε την Κολωνία και τη Βασιλεία ενώ το 1494 επέστρεψε στη Νυρεμβέργη όπου παντρεύτηκε την Άγκνες Φράι, κόρη εμπόρου, στις 7 Ιουλίου.

Πρώτο ταξίδι στην Ιταλία

Το φθινόπωρο του ίδιου έτους, επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Ιταλία, για να ξεφύγει από την επιδημία πανώλης αλλά και να σπουδάσει την τέχνη του. Ταξίδεψε στη Βενετία και ήρθε σε επαφή με έργα ζωγράφων της πόλης, όπως του Λορέντσο ντι Κρέντι, του Αντρέα Μαντένια ή του Τζιοβάννι Μπελλίνι. Στην Ιταλία ανέπτυξε παράλληλα ενδιαφέρον για τα μαθηματικά, σε συσχετισμό πάντα με τη ζωγραφική και ειδικότερα σε θέματα που σχετίζονταν με τις μαθηματικές αναλογίες. Εκτιμάται πως ο Ντύρερ επηρεάστηκε από τις έρευνες του Λεονάρντο ντα Βίντσι πάνω στην ανατομία και τις ανθρώπινες αναλογίες, αν και δεν τον συνάντησε ποτέ.

Επιστροφή στη Νυρεμβέργη

Την επόμενη χρονιά επέστρεψε στην γενέτειρά του, όπου δημιούργησε ένα εργαστήριο ξυλογραφίας, χαλκογραφίας και σχεδίου. Σύντομα απέκτησε φήμη και άρχισε να δέχεται αρκετές παραγγελίες. Το 1498 ολοκλήρωσε την πρώτη σημαντική σειρά ξυλογραφιών με γενικό τίτλο Αποκάλυψη. Η σειρά περιλάμβανε συνολικά δεκαπέντε έργα, μεταξύ αυτών οι Τέσσερις ιππότες της Αποκαλύψεως και το Άνοιγμα της έκτης σφραγίδας. Σε μεταγενέστερα έργα του εστίασε περισσότερο σε προσωπογραφίες, έντονα επηρεασμένος από την ιταλική αναγέννηση. Την ίδια περίοδο συνδέθηκε φιλικά με τον ανθρωπιστή Βίλιμπαλντ Πιρκχάιμερ, που παρέμεινε ο καλύτερος του φίλος, μέχρι το τέλος της ζωής του.

Δεύτερο ταξίδι στην Ιταλία

Το 1505 πραγματοποίησε ένα δεύτερο ταξίδι στην Ιταλία όπου παρέμεινε για δύο χρόνια. Επισκέφθηκε την Μπολόνια και την Φλωρεντία, αλλά πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα στη Βενετία, μελετώντας το έργο του Ραφαήλ και του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Με βάση την αλληλογραφία του Ντύρερ, γνωρίζουμε πως στην Ιταλία το έργο του γνώρισε μεγαλύτερη αναγνώριση. Στη Μπολόνια συνάντησε επίσης τον μοναχό και μαθηματικό Λούκα Πατσιόλι, γνωστό για το έργο του πάνω στις αναλογίες και την χρυσή τομή.

Νυρεμβέργη

Την Άνοιξη του 1507, επέστρεψε στη Νυρεμβέργη και παρέμεινε στη Γερμανία μέχρι το 1520. Κατά τη διάρκεια της επιστροφής ζωγράφισε μια σειρά ακουαρέλες με θέματα τοπία. Η περίοδος 1507-1511 αποτελεί διάστημα στο οποίο ο Ντύρερ ασχολήθηκε περισσότερο με τη ζωγραφική, ολοκληρώνοντας σημαντικά έργα του όπως ο πίνακας Στέψη της Παρθένου (1509) ή το έργο Αδάμ και Εύα (1507) όπου αποτυπώνεται η επίδραση της αναγεννησιακής τέχνης στις τέλειες αναλογίες του ανθρώπινου σώματος.

Από το 1512, ο Ντύρερ εργάστηκε για τον αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α' των Αψβούργων, ολοκληρώνοντας προσωπογραφίες και χαρακτικά πάνω σε ξύλο ή χαλκό, από τα οποία ξεχωρίζουν Ο Ιππότης ο Θάνατος και ο Διάβολος, Ο Άγιος Ιερώνυμος στο Σπουδαστήρι του και η Μελαγχολία, έργα που ολοκληρώθηκαν το 1504 και αποτελούσαν πιθανώς μέρη ενός τρίπτυχου. Οι ιστορικοί της τέχνης αναφέρονται συχνά στα έργα αυτά με τον γενικό όρο Meisterstiche(αριστουργήματα) ενώ κατά πολλούς ξεχωρίζουν από το κύριο σώμα του έργου του.

Τελευταία χρόνια

Το καλοκαίρι του 1520 και μετά το θάνατο του Μαξιμιλιανού Α΄ επισκέφθηκε την Ολλανδία, όπου δημιούργησε αρκετές προσωπογραφίες και σχέδια. Κατά την παραμονή του προσβλήθηκε από κάποια ασθένεια - κατά μία εκδοχή επρόκειτο για ελονοσία - που τον επηρέασε μέχρι το τέλος της ζωής του. Επέστρεψε στην Νυρεμβέργη τον Ιούλιο του 1521 και ξεκίνησε να εργάζεται πάνω σε θρησκευτικά θέματα. Στα τελευταία έργα του ανήκουν και οι Τέσσερις Απόστολοι (1526) που θα αποτελούσαν μέρος ενός τρίπτυχου, το οποίο όμως έμεινε ημιτελές.

Το 1525 εξέδωσε ένα βιβλίο με θέμα τη γεωμετρία και την προοπτική. Πέθανε τον Απρίλιο του 1528, σε ηλικία 57 ετών και ενταφιάστηκε στο Ναό του Αγίου Ιωάννου, στη Νυρεμβέργη. Μετά το θάνατό του εκδόθηκε το συνολικό έργο του γύρω από τις ανθρώπινες αναλογίες Τέσσερα Βιβλία Για Τις Ανθρώπινες Αναλογίες (Vier Bücher von menschlicher Proportion).

Έργο

Από πολλές απόψεις, ο Ντύρερ αποτέλεσε πρωτοπόρο καλλιτέχνη της εποχής του. Υπήρξε από τους πρώτους που μέσα από μία σειρά αυτοπροσωπογραφιών, κατέδειξε την αξία του καλλιτέχνη στη κοινωνία και στους καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής. Παρά το γεγονός πως γαλουχήθηκε στο πλαίσιο της μεσαιωνικής παράδοσης της χειροτεχνίας, εκτός από δεξιοτέχνης δημιουργός, επιδίωξε να διεκδικήσει ρόλο διανοουμένου και να ενταχτεί στους αριστοκρατικούς κύκλους της χώρας του. Πέτυχε το στόχο του και τιμήθηκε ως ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης της Γερμανίας, πρωτεργάτης της γερμανικής Αναγέννησης.

Εκτός από το καλλιτεχνικό του έργο, σημαντική συμβολή είχε επίσης στα μαθηματικά και τη γεωμετρία.

Πίνακας Melancholy I (Μελαγχολία 1): 

   To 1514 o Άλμπρεχτ Ντύρερ θα δημιουργήσει ένα απ τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του, την Μελαγχολία 1. Απεικονίζει κυριολεκτικά, ένα ανθρωπόμορφο πλάσμα με φτερά σε στάση μελαγχολίας και απόγνωσης, ενώ μπροστά του βρίσκεται ένα αλλόκοτο συνονθύλευμα αντικειμένων από γεωμετρικά σχήματα και αντικείμενα γεωμετρικής μέτρησης, το κουφάρι ενός σκύλου, ένα μικρό αγγελάκι κι αυτό σε μελαγχολία, πολλά εργαλεία χειρονακτικής δουλειάς και κυρίως ξυλουργικής, μεγάλα ευρήματα του ανθρώπου όπως ο τροχός, ένας ζυγός, μια καμπάνα, μια κλεψύδρα και μία σκάλα. Πίσω από το ανθρωπόμορφο πλάσμα, υπάρχει ένα οίκημα που αντί για παράθυρο υπάρχει ένας πίνακας με νούμερα πάνω του. Στο βάθος πίσω από τα αντικείμενα βρίσκεται ένα λιμάνι, και στο βάθος το φως του Ηλίου. Είναι ίσως το πιο αποκρυφιστικό έργο τέχνης στην ιστορία της Ζωγραφικής. Η ερμηνεία του είναι πολύπλοκη, όμως το σίγουρο είναι το ότι ακόμα δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί τελείως.  Σύμφωνα με του μελετητές του, απεικονίζεται ανθρωπομορφικά το ανθρώπινο πνεύμα, τα φτερά συμβολίζουν τηνελευθερία του, και  κοιτάζει όλα αυτά τα ευρήματα ευφυΐας και μελέτης του ανθρώπου με απόγνωση και μελαγχολία, αφού ακόμη δεν έχει φτάσει στο ΦΩΣ, στην Απόλυτη Γνώση, στο να κατανοήσει τα μυστικά του σύμπαντος ή την κατά πολλούς «Θεία Φώτιση», που ο Ντύρερ την παρουσιάζει ως τον Ήλιο. Αυτό το σκηνικό ίσως και είναι μια μορφή αντίθεσης του Ντυρερ προς ορισμένα δημιουργήματα του ανθρώπου, αφού αρχικά το ανθρωπόμορφο πλάσμα, με τόσα που χει μπροστά του είναι σαν να εμποδίζεται στην προσπάθεια του να περάσει προς το φως, ενώ η ύπαρξη του σκυλίσιου κουφαριού ίσως δηλώνει ακόμη περισσότερα, το ότι δηλαδή ίσως ο άνθρωπος θυσιάζει πολλά περισσότερα απ' ότι πρέπει ώστε να φτάσει στην ΦΩΤΙΣΗ. Η σκάλα ίσως συμβολίζει το δρόμο-την διαδρομή του ανθρώπου, ανοδικά στο φως, η κλεψύδρα τη βαρυσήμαντη ύπαρξη του χρόνου στην ζωή του ανθρώπου με πολλές σημασίες, ενώ στο φόντο του πολύ πρωτότυπου πίνακα, φαίνεται αυτό το τετραγωνικό παράθυρο που θυμίζει  πίνακα αριθμών, μια μέθοδο μαθηματικών, αν θέλετε ένα παιχνίδι όπως τοSudoku. Αυτό το μυστηριώδες παράθυρο κρύβει ακόμη περισσότερα, αφού κανένας αριθμός δεν είναι τυχαίος, αντίθετα οι αριθμοί έχουν επιλεχθεί πολύ προσεκτικά, ώστε αν προσθέσεις οριζόντια ή κάθετα όλους τους αριθμούς κάθε σειράς, βγάζουν το ίδιο αποτέλεσμα…34! Στην κάτω σειρά τα νούμερα είναι 4, 15, 14, 1, τα οποία έχουν ξεχωριστή σημασία, το 4 για το D και το 1 για το Α, τα αρχικά του ονόματός του, ενώ το 15,14 είναι η ημερομηνία 1514 που έφτιαξε το αριστούργημα Μελαγχολία.

Albrecht Dürer

Ο Άλμπρεχτ Ντύρερ (1471-1528) γεννήθηκε στη Νυρεμβέργη, όπου και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ο χρυσοχόος πατέρας του, από παιδί του έμαθε την τέχνη της χρυσοχοίας, ο Άλμπρεχτ όμως ασχολήθηκε με την  ζωγραφική και την χαρακτική, κάτι που δεν ενθουσίαζε τον πατέρα του.
 Του άρεσαν τα ταξίδια. Ταξίδεψε στην Ιταλία δύο φορές γνωρίζοντας από κοντά τους ζωγράφους της εποχής του, οι οποίοι βλέποντας το έργο του τον δέχθηκαν εγκάρδια.

Σπούδασε εκτός από την ζωγραφική και μαθηματικά με τα οποία και ασχολήθηκε. 

  Αυτοπροσωπογραφία (1500)

              

Ο πατέρας του Άλμπρεχτ (1497)

                

Πορτρέτο του πατέρα του (1490)

                

Η μητέρα του Μπάρμπαρα(1490)

            

 Αδάμ (1507)

                    

 Εύα (1507)

                    

*

 Προσκύνημα των μάγων (1504)

              

*

 Προσκύνημα της Αγίας Τριάδας (1511)

              

*

 Βωμός της οικογένειας Paumgartner (1503)

              

*

  Οι επτά καημοί της Θεοτόκου (1496)

                

Feast of the Rose Garlands (1506)

                

Το μαρτύριο των μυρίων (1508)

                

                        Άγιος Ιερώνυμος (1495)



*

               Άγιος Ιερώνυμος (1521)

*

                      Τρίπτυχο στη Δρέσδη (1496)

                Ο Χριστός ως άνθρωπος των θλίψεων (1493)

                 Η Μαίρη προσεύχεται (1518)

                  Οι απόστολοι, Ιωάννης, Πέτρος, Μάρκος και Παύλος (1526)

               O αυτοκράτορας Καρλομάγνος και ο αυτοκράτορας της Ουγγαρίας Σιγισμούνδος (1512)

              Πορτρέτο του Jacob Muffel (1526)

              Βενετσιάνα νεαρή (1505)

                Πορτρέτο του Burkard von Speyer

               Hieronymus Holzschuher (1526)

                    Πορτρέτο ενός άνδρα (1497-98)


*

Υδατογραφίες

                 Μεγάλος χλοοτάπητας (1503)

                 Νεαρός λαγός (1502)


*
Σχέδια

             Αρχιτέκτονας (1506)

                Συντριβάνι

               Σεμπάστιαν Μπραντ (1520)

                Νέγρος (1508)

                  Ο ζωγράφος Lucas van Leyden (1521)

                Αυτοπροσωπογραφία του στα 14 του χρόνια (1484)

               Πορτρέτο άνδρα (1520)

              Απόστολος (1508)

             Απόλλων με τον ηλιακό δίσκο (1504)

              Παναγία (1512)

              Προφήτης (1517)

                Άγιος Μάρκος (1526)

                 Μελέτη χεριών αποστόλου-σε προσευχή (1508)

               Μελέτη αυτοπροσωπογραφίας, χεριών και ενός μαξιλαριού (1493)

*


Ξυλογραφίες

                                                      

              Άρμα από γάμο στην Βουργουνδία (1518)

                Ανάπαυση κατά την φυγή προς Αίγυπτο (1504-5)

             Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (1500-02)

                Προσκύνημα των ποιμένων (1504-5)

                Η φυγή στην Αίγυπτο (1503)

Ίδε ο άνθρωπος (1499)

Ο Χριστός στο κενό (1510)

                              Η στέψη της Θεοτόκου (1510)

                Ο θάνατος της Μαρίας (1510)

                  Ο γάμος της Θεοτόκου (1504)

                     Άρμα του θριάμβου (1522)



*





Χαρακτικά

                             Αδάμ και Εύα (1504)

                 Δυο άγγελοι με το σουδάρι (1513)

                Άγιος Αντώνιος (1519)

                           Άγιος Χριστόφορος (1521)

                                Άγιος Συμεών

              Ιππότης, θάνατος και ο διάβολος (1513)

Πορτρέτο του Φρειδερίκου του Σοφού (1524)

                     Τσαμπούνα


*
Βελονογραφίες

        Η Αγία Οικογένεια  με τον Άγιο Ιωάννη την Μαγδαληνή και τον Νικόδημο (1512)

                     Άγιος Ιερώνυμος (1512)

                           Ταπείνωση με τα χέρια δεμένα (1512)

               Πορτρέτο του Bernhard von Reesen (1521)

                  Hans Tucher (1499)

                       Πορτρέτο του Oswolt Krel (1499)

Πορτρέτο ενός άνδρα (1521)

          

Πορτρέτο του Γερμανού ζωγράφου και χαράκτη Michael Wolgemout (1516)

            

              Ο δρόμος προς Γολγοθά (1527)

Αυτοπροσωπογραφία στα 22 του χρόνια (1493)

            

Αυτοπροσωπογραφία στα 26 του

Durer Albrecht - Αποκάλυψη

Durer Albrecht ( 1471 - 1528 ). Ο πιο γνωστός Γερμανός καλλιτέχνης της αναγέννησης. Ζωγράφος, χαράκτης και θεωρητικός της τέχνης ο Durer δημοσίευσε το 1498 ένα βιβλίο με μια σειρά ξυλογραφίες εμπνευσμένες από την Αποκάλυψη.