Τό «βραχυκύκλωμα» μεταξύ νοῦ (καρδίας) καί διανοίας (λογικῆς-ἐγκεφάλου)

ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

Α1) ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΑΘΗ

Τό «βραχυκύκλωμα» μεταξύ νοῦ (καρδίας) καί διανοίας (λογικῆς-ἐγκεφάλου).

Στήν ἐμπαθῆ (μεταπτωτική) κατάστασή μας ἡ ἐνέργεια τοῦ νοῦ μας (ἡ καλούμενη νοερά ἐνέργεια) ἔχει ξεδιπλωθεῖ καί ἔχει κολλήσει στήν διάνοια (ἐγκέφαλο). Ἔχει γίνει ἕνα «βραχυκύκλωμα» μεταξύ νοῦ (καρδίας) καί διανοίας (λογικῆς-ἐγκεφάλου).

Λογισμοί, πού θά ἔπρεπε νά εἶναι μόνο στήν διάνοια (ἡ ὁποία τρέφεται ἀπό τό περιβάλλον διά τῶν αἰσθήσεων) κατεβαίνουν στήν καρδία καί τήν μολύνουν.

«Ὑπάρχει βραχυκύκλωμα», γράφει ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, «μεταξύ τοῦ πνεύματος στὴ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου (δηλαδὴ τῆς νοερῆς ἐνέργειας) καὶ τοῦ ἐγκεφάλου. Στὴν φυσιολογική της κατάσταση, ἡ νοερὴ ἐνέργεια κινεῖται κυκλικὰ σὰν στρόφαλος προσευχόμενη μέσα στὴν καρδιά. Στὴν νοσοῦσα κατάστασή της, ἡ νοερὴ ἐνέργεια δὲν στροφαλίζεται κυκλικά.

Ἀλλὰ ξεδιπλωμένη καὶ ριζωμένη στὴν καρδιὰ κολλάει στὸν ἐγκέφαλο καὶ δημιουργεῖ βραχυκύκλωμα μεταξὺ ἐγκεφάλου καὶ καρδιᾶς. Ἔτσι τὰ νοήματα τοῦ ἐγκεφάλου, ποὺ εἶναι ὅλα ἀπὸ τὸ περιβάλλον, γίνονται νοήματα τῆς νοερῆς ἐνέργειας ριζωμένης πάντα στὴν καρδιά. Ἔτσι ὁ παθών γίνεται δοῦλος τοῦ περιβάλλοντός του. Ὡς ἐκ τούτου, συγχέει ὁρισμένα προερχόμενα ἀπὸ τὸ περιβάλλον του νοήματα μὲ τὸν Θεὸ ἢ τοὺς θεούς του»^¹.

Αὐτή εἶναι ἡ νόσος τῆς Θρησκείας (ταύτιση κτιστοῦ-ἀκτίστου ἤ ἀλλιῶς εἰδωλολατρεία) καί ἡ θεραπεία της εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία^² (στήν ὁποία ἰσχύει ἡ θεμελιώδης ἀρχή ὅτι δέν ὑπάρχει καμμία ἀπολύτως σχέση μεταξύ κτιστοῦ καί ἀκτίστου δηλ. μεταξύ τοῦ Θεοῦ καί τῶν δημιουργημάτων Του).

Ἡ διαδικασία τῆς διαστροφῆς (σκοτισμοῦ) τοῦ νοῦ ἔχει ὡς ἑξῆς:

Οἱ αἰσθήσεις, ὅταν δέν κυβερνιοῦνται σωστά ἀπό τόν «ἔνδοθεν λογισμό», εἰσάγουν τόν θάνατο στήν ψυχή. Ὅπως λέγει ἡ Ἁγία Γραφή: «εἰσῆλθεν ὁ θάνατος διά τῶν θυρίδων»^³.
Τά διάφορα μυνήματα τῶν αἰσθήσεων δημιουργοῦν φαντασίες. (Σύμφωνα μέ τούς Ἁγίους Πατέρες, ἡ φαντασία εἶναι τό ταμεῖο τῶν αἰσθήσεων).
Οἱ φαντασίες δημιουργοῦν δόξες δηλ. γνῶμες γιά τά διάφορα πράγματα, πρόσωπα, γεγονότα.
Οἱ δόξες γίνονται ἀντικείμενο ἐπεξεργασίας ἀπό τήν διάνοια, ἄν συμφωνοῦν μέ τήν ἀλήθεια ἤ ὄχι.
Τό ἀποτέλεσμα τῆς ἐπεξεργασίας, αὐτό πού θεωρήθηκε ἀληθές, αὐτό –λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός– ἐπίσης καλεῖται νοῦς^⁴. Ὅταν ὑπάρχει τό «βραχυκύκλωμα νοός-διανοίας», τότε οἱ ἀποφάνσεις τῆς διανοίας (λογισμοί) μολύνουν τήν καρδία. Ὅταν δέν φρουρεῖται ἡ καρδία μέ τήν ἀδιάλειπτη καρδιακή προσευχή, τότε διάφοροι λογισμοί τῆς διανοίας κατεβαίνουν στήν καρδιά καί τήν μολύνουν. Τότε ὁ νοῦς γίνεται δοῦλος τῆς λογικῆς, τῶν αἰσθήσεων, τῆς φαντασίας καί τοῦ περιβάλλοντος. Τότε κάνει ὁ ἄνθρωπος Θεό τό περιβάλλον ἤ καί τόν ἑαυτό του (πρβλ. τήν φράση τοῦ Μ. Κανόνος τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα Κρήτης: «γέγονα αὐτείδωλον») διά τῆς φαντασίας.

Ἡ Ἐκκλησία μέ τήν ὀρθόδοξη θεραπευτική της (καί μάλιστα διά τῆς ἀδιάλειπτης ἐν μετανοίᾳ προσευχῆς) λύει αὐτό τό «βραχυκύκλωμα», καθαρίζοντας τήν καρδία ἀπό ὅλους τούς λογισμούς, ἀκόμη καί ἀπό τούς καλούς, περιορίζοντάς τους στήν διάνοια (ἐγκέφαλο).