Φανταστείτε έναν φυλακισμένο σε ένα κελί με βαριά κάγκελα, σε μια φυλακή με ψηλά τείχη, με οπλισμένους φρουρούς παντού.
Αλλά αυτή είναι η πιο ασυνήθιστη φυλακή.
Η πόρτα του κελιού είναι πάντα ξεκλείδωτη, όπως και η πύλη της φυλακής, και οι φρουροί είναι για να κρατούν τον κόσμο έξω, όχι μέσα.
Ο φυλακισμένος, όμως, πιστεύει ότι είναι το συνηθισμένο είδος φυλακής, και έτσι παραμένει στο κελί, το οποίο είναι στην πραγματικότητα άνετο.
Έχει αξιοπρεπή επίπλωση και αρκετές διασκεδάσεις για να περνάει η ώρα. Υπάρχουν βιβλία και cd, καλωδιακή τηλεόραση και ένας προσωπικός υπολογιστής. Υπάρχει ένα πλήρως εξοπλισμένο μπαρ, αξιοπρεπές φαγητό, τακτικές συζυγικές επισκέψεις.
Ο φυλακισμένος πρέπει να κάνει μια συγκεκριμένη ποσότητα βαρετής εργασίας, αλλά μπορεί επίσης να ικανοποιεί τα ενδιαφέροντα και τα χόμπι του.
Αρκετά καλή, για φυλακή.
Αλλά αυτός ο φυλακισμένος είναι στην πραγματικότητα δυστυχισμένος, απλά λόγω του ότι γνωρίζει ότι είναι φυλακισμένος. Θα ήθελε να αποδράσει και πιστεύει ότι αν το έκανε θα ήταν ευτυχισμένος. Αλλά επίσης πιστεύει ότι το να αποδράσει θα ήταν επικίνδυνο και πιθανώς απίθανο, έτσι μένει εκεί που είναι. Ο φυλακισμένος καταφεύγει σε ποικίλες άλλες “αποδράσεις” μέσα στο κελί – φαγητό, ποτό, ναρκωτικά, σεξ, βιβλία, τηλεόραση.
Όλες αυτές λειτουργούν, αλλά μόνο προσωρινά.
Η επιστροφή στην πραγματικότητα είναι πιο επώδυνη κάθε φορά, καθιστώντας αναγκαία μια μεγαλύτερης έντασης απασχόληση του νου για να πετύχει την επόμενη προσωρινή απόδραση. Αυτές οι απασχολήσεις επίσης οδηγούν σε φαντασιώσεις του πόσο υπέροχη μπορεί να είναι η ζωή πέρα από τους τοίχους της φυλακής και έτσι σε θλίψη για τα πόσα πολλά χάνει με το να είναι φυλακισμένος.
Εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε μια φυλακή όπως αυτή. Είναι η φυλακή του να υποφέρεις. Υποφέρετε όταν σας κατηγορούν, όταν αντιμετωπίζετε το κακό, όταν σας φέρονται άδικα. Επίσης υποφέρετε όταν εσείς κατηγορείτε άλλους, όταν εσείς κάνετε κακό και όταν διαπράττετε αδικία. Έτσι εσείς, όπως και ο φυλακισμένος, προσπαθείτε να απαλύνετε τη δυσφορία με συνεχείς απασχολήσεις του νου, σκεπτόμενοι όλο τον καιρό που πρέπει να περάσετε στο κελί.
Αλλά αυτή είναι μια ψευδαίσθηση.
Στην πραγματικότητα, είστε ελεύθεροι να φύγετε όποια στιγμή θέλετε – αν μπορείτε να ξεκολλήσετε από τις γνωστές ενασχολήσεις και να συνειδητοποιήσετε ότι ο δρόμος είναι ανοιχτός μπροστά σας.
Κάθε ανθρώπινο πλάσμα υποφέρει, αργά ή γρήγορα, έτσι η λειτουργική ερώτηση είναι όχι το αν θα υποφέρεις, αλλά από τι θα υποφέρεις. Με διαφορά, πολύ σημαντικότερη ερώτηση είναι το πώς θα προσπαθήσετε να ελαφρύνετε τα βάσανά σας. Η απάντηση στην οποία θα φτάσετε θα καθορίσει το αν θα αυξήσετε τα δικά σας βάσανα (και αυτών γύρω σας) ή αν θα τα μειώσετε.
Δυστυχώς, υπάρχουν πολλοί τρόποι να αυξήσετε τα βάσανα. Ευτυχώς, υπάρχουν συγκριτικά λίγοι τρόποι για να τα ελαφρύνετε.
Γιατί “ευτυχώς”;
Επειδή οι περιορισμένες επιλογές κάνουν το τοπίο πιο καθαρό.
Υποθέστε ότι είσαστε σε ένα δωμάτιο με χίλιες πόρτες και έπρεπε να διαλέξετε μία, και μόνο μία, για να περάσετε. Αν οι εννιακόσιες ενενήντα εννιά πόρτες οδηγούσαν στην κόλαση και μόνο μία οδηγούσε στον παράδεισο, αυτό θα ήταν καλό ή κακό;
Αυτό εξαρτάται από το αν ήταν σημαδεμένες ή όχι. Επειδή αν όλες οι πόρτες έμοιαζαν μεταξύ τους και έπρεπε να διαλέξετε την πόρτα σας στην τύχη, θα είχατε πολύ λίγες πιθανότητες να επιλέξετε τον παράδεισο: μία στις χίλιες.
Η κόλαση θα γέμιζε αμέσως από κόσμο – και είναι γεμάτη, ακριβώς εδώ, στη γη.
Αλλά αν οι πόρτες ήταν καθαρά σημαδεμένες “Παράδεισος” ή “Κόλαση”, θα ήσαστε σίγουροι ότι θα βρίσκατε τον παράδεισο αργά ή γρήγορα. Υπό τον όρο ότι θα μπορούσατε να διαβάσετε τα σημάδια.
Δεν έχει σημασία σε ποιο δωμάτιο ποιου κτιρίου βρίσκεστε, πάντα μπορείτε να βρείτε μυριάδες πόρτες για την κόλαση – και πάντα μπορείτε να βρείτε τουλάχιστον μία πόρτα για τον παράδεισο.
Αν και όλοι λένε ότι θέλουν να διαβούν την πόρτα για τον παράδεισο, ένα μεγάλο ποσοστό διαβαίνει κάθε είδους πόρτα για την κόλαση.
Ίσως πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα σημάδια πάνω στις πόρτες και να δούμε ότι τα κελιά μας είναι ανοιχτά, έτσι ώστε να αφήσουμε τα βάσανα πίσω μας.
ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
ΠΩΣ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΜΠΟΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ
LOU MARINOFF
ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΛΙΒΑΝΗ
